เทคนิคการแปลแบบฉับพลัน (Simultaneous Interpreting Techniques)
เป็นคำถามที่ฉันถูกถามมากที่สุดในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมาหลังจากที่ได้ข่าวว่า "โดนัล ทรัมป์" จะได้เป็นประธานาธิบดีคนใหม่ของลุงแซมอันดับแรกที่ทรัมป์อยากจะทำทันทีที่เขาขึ้นรับตำแหน่งก็คือ เนรเทศพวกที่เป็นอาชญากรกรออกนอกประเทศ โดยเฉพาะพวกค้ายา พวกแก๊งต่างๆ
การที่จะส่งอาชญากรกลับประเทศได้นั้น จะต้องเป็นอาชญากรรมที่รุนแรงพอ และต้องพิสูจน์ให้เห็นว่าคนนั้นผิดจริงหรือว่าเขายอมรับผิดเองถึงจะเข้าข่ายการที่จะถูกเนรเทศ (deportation) ให้ออกจากประเทศ อันนี้ก็ต้องใช้เวลาและงบประมาณมหาศาล ต้องผ่านกระบวนการยุติธรรมภายใต้รัฐธรรมนูญของสหรัฐ
จากประสบการณ์เป็นล่ามในศาลอาญาทั้งระดับรัฐและระดับเฟดเดอรัลในสหรัฐกว่ายี่สิบปี ได้เห็นเพียงไม่กี่รายที่ต้องถูกส่งตัวกลับประเทศไทย ฉันได้แปลและรวบรวมคดีอาชญากรรมที่เป็นอาญาสถานหนักที่รุนแรงและสาหัส (aggravated felony) ที่อาจจะทำให้ผู้ที่ทำผิดที่ไม่ใช่ซิติเซ่นถูกส่งตัวกลับประเทศของตนได้ เช่น
- Murder ฆาตกรรม - Drug trafficking (including possession with intent to distribute) การค้ายาเสพติด (รวมทั้งการมียาเสพติดในครอบครองโดยมีเจตนาที่จะนำไปจำหน่าย)
- Money laundering involving over $10,000 การฟอกเงินในจำนวนมากกว่า 10,000 เหรียญ
- Trafficking in firearms or explosives การค้าอาวุธปืนและวัตถุระเบิด
- Crime of violence with a sentence of at least 1 year อาชกรรมรุนแรงที่มีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Theft, receipt of stolen property or burglary with a sentence of at least 1 year การลักทรัพทย์ รับของโจรที่มีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Crimes involving ransom อาชกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเรียกค่าไถ่
- Rape or sexual abuse of a minor การข่มขืนหรือการกระทำชำเรา การทำผิดทางเพศกับผู้เยาว์
- Child pornography สื่อลามกอนาจารเด็ก
- Gambling where a sentence of at least 1 year may be imposed การพนันที่อาจมีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Racketeering where a sentence of at least 1 year may be imposed การกรรโชกขู่เข็ญที่มีอาจมีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Engaging in the business of prostitution or slavery การพัวพันกับการค้าประเวณีและค้าทาส
- Spying การเป็นสายลับ
- Terrorist activities กิจกรรมการก่อการร้ายต่างๆ
- Fraud or deceit worth over $10,000 or tax evasion worth over $10,000 การฉ้อโกงในจำนวนเงินมากกว่า 10,000 เหรียญ หรือการหลีกเลี่ยงภาษีในจำนวนเงินมากกว่า 10,000 เหรียญ
- Smuggling of undocumented people, except a first offense to assist your spouse, child or parent การลักลอบคนไม่มีเอกสารที่ถูกต้องเข้าเมือง ยกเว้นความผิดครั้งแรกเป็นการช่วยคู่ครอง บุตรหรือบิดามารดา
- Illegal entry or reentry after a deportation based on an aggravated felony การเข้าเมืองหรือเข้าเมืองมาอีกหลังจากที่ถูกเนรเทศกลับประเทศเนื่องจากก่อคดีที่สาหัสร้ายแรง
- Document fraud with a sentence of at least 1 year การปลอมแปลงเอกสารที่มีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Failure to appear to serve a sentence for a crime if the underlying offense is punishable by imprisonment for a term of 5 years or more การไม่มาปรากฏตัวเพื่อรับโทษสำหรับคดีอาญาที่ก่อขึ้น ถ้าคดีเดิมที่ก่อไว้นั้นมีโทษที่ต้องจำคุกตั้งแต่ห้าปีขึ้นไป
- Commercial bribery, counterfeiting, forgery or trafficking in vehicles with a sentence of at least 1 year การให้สินบนด้านการพาณิชย์ การปลอมแปลง การค้ายานพาหนะที่ผิดกฎหมายที่มีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Obstruction of justice, perjury or bribery of a witness with a sentence of at least 1 year การขัดขวางกระบวนการยุติธรรม การให้การเป็นพยานเท็จ การติดสินบนพยาน ที่มีบทลงโทษอย่างน้อยหนึ่งปี
- Failure to appear in court under a court order for a felony charge for which a sentence of at least 2 years' imprisonment may be imposed การไม่มาปรากฏตัวในศาลเมื่อศาลสั่งสำหรับผู้ที่ผิดในคดีอาญาสถานหนักที่อาจมีบทลงโทษอย่างน้อยสองปี
- An attempt or conspiracy to commit any of the offenses described above การพยายามหรือการสมคบที่จะก่อคดีที่กล่าวไว้ข้างต้น
นี่เป็นตัวอย่างของอาชญากรรมที่หนักๆ ที่จะทำให้ผู้ที่อยู่ไม่ถูกกฎหมาย รวมทั้งผู้ที่มีใบเขียวและผู้อาศัยในอเมริกาในสถานะอื่น (ยกเว้นซิติเซ่น) สามารถเข้าข่ายที่จะถูกเนรเทศได้
ส่วนพวกที่เข้าอเมริกาโดยวีซ่าประเภทต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวีซ่าท่องเที่ยว วีซ่านักเรียน แต่วีซ่าหมดอายุ หรือพวกที่เข้าเมืองผิดกฎหมาย ถ้าถูกเจ้าหน้าที่ตม.จับได้ ก็มีสิทธิถูกส่งตัวกลับ อันนี้ก็เป็นกฎหมายที่มีอยู่แล้ว แต่ยังไม่รู้ว่านโยบายของรัฐบาลทรัมป์จะเป็นอย่างไร ทั้งนี้ทั้งนั้น นโยบายก็ต้องทำเป็นร่างกฎหมายที่ต้องผ่านทั้งวุฒิสภาและสภาผู้แทนราษฎรเสียก่อน ถึงแม้รีพับริกันจะมีเสียงส่วนใหญ่ในทั้งสองสภา ก็ใช่ว่าชาวรีพับริกันส่วนใหญ่จะเห็นด้วยเพราะก็มีหลายคนที่ไม่ชอบทรัมป์เหมือนกัน ซึ่งอันนี้เราก็ต้องรอดูกันไปก่อน
ถ้ามีเหตุการณ์ที่จะต้องถูกส่งตัวกลับ ก็สามารถปรึกษาทนายอิมมิเกรชั่นได้ มีช่องโหว่และจุดอ่อนของกฎหมายที่ทนายความอาจจะช่วยได้ เป็นแค่ข้อมูลคร่าวๆ โดยทั่วไปนะคะ ไม่ได้พูดถึงรายละเอียดเรื่องกฎหมายลหุโทษหรืออาญาสถานหนักอื่นๆ ดังนั้น เมื่อฉันถูกถามคำถามข้างต้น ฉันก็จะตอบไปว่าจะไปห่วงไปกลัวอะไรกับเรื่องที่ยังไม่เกิดขึ้น ไม่มีใครรู้อนาคต เราแค่มาอยู่ประเทศเขาเพื่อหาเลี้ยงชีพหรืออยู่กับครอบครัว ถ้าเราเป็นคนดี ทำแต่ความดี มีศีลธรรม ไม่ทำผิดกฎหมาย หลีกเลี่ยงอบายมุข ตั้งใจทำมาหากิน พระคุ้มครองแน่นอน ไม่ต้องมาห่วงว่าทรัมป์จะทำอะไรกับคุณได้
****************กรรมที่ได้รับจากการบันดาลโทสะบนท้องถนน (Road Rage Karma)
ฉันได้เป็นล่ามให้จำเลยคนหนึ่งชื่อนายสมบัติ (นามสมมุติ) เมื่อ 19 ปีที่แล้วที่ซานฟรานซิสโก
คืนนั้นเขาค่อนข้างเมา เขาขับรถไปกับเพื่อนชาวเขมร พอมาถึงหน้าร้านขายของชำแห่งหนึ่งเกือบจะกลางเมืองซานฟรานซิสโก ปรากฏว่าเขาขับผ่านต่อไปไม่ได้เพราะมีรถข้างหน้าคันหนึ่งจอดซ้อนขวางอยู่ เป็นรถส่งพิซซ่า เขาโกรธจัด มองหาคนขับรถ...เพียงชั่วครู่เดียว คนขับรถคนนั้นก็เดินกลับมาที่รถ เมื่อเห็นคนส่งพิซซ่าเดินมา เขาก็ตะโกนด่าด้วย f-word ต่างๆ แต่คนขับพิซซ่าก็ไม่โต้ตอบ เพราะจะรีบขับรถไปส่งพิซซ่าต่อ จำเลยคนนี้เลยยิ่งบันดาลโทสะ
ก่อนที่คนขับพิซซ่าจะเปิดประตูขึ้นรถ นายสมบัติได้ชักปืนออกมา แล้วยิงใส่คนขับพิซซ่า แต่พลาดไปถูกขาขวาแทน เขาเลยวิ่งหลบหาที่ซ่อน นายสมบัติยังไม่สะใจ ไล่ยิงคนส่งพิซซ่าต่อ
ในช่วงที่ตามไล่ยิงอยู่นั้น ลูกกระสุนนัดหนึ่งได้พลัดไปถูกชายโฮมเลสคนหนึ่งที่ยืนอยู่หน้าร้านขายของชำนั้น ชายคนนั้นโดนลูกหลงจนถึงแก่ชีวิต
นายสมบัติถูกจับกุมเพียงไม่กี่นาทีหลังจากนั้นและถูกนำตัวไปดำเนินคดี
คดีนี้ได้ใช้ล่ามห้าภาษาด้วยกัน คือภาษาลาว (จำเลย) ภาษาเขมร (เพื่อนจำเลย) ภาษาโปรตุเกส (คนส่งพิซซ่าชาวบราซิล) ภาษาอาหรับ (เจ้าของร้านขายของชำชาวจอร์แดน) ภาษาสเปน (พยาน) เมืองซานฟรานซิสโกนี่อินเตอร์สุดๆ เลย
คดีนี้เป็นข่าวหน้าหนึ่งของซานฟรานและเป็นคดีฆาตกรรมคดีแรกที่ฉันได้แปลให้กับจำเลยตั้งแต่วันขึ้นศาลวันแรก (arraignment) การรับฟังหลักฐานพยานเบื้องต้น (preliminary hearing) การพิจารณาคดีโดยคณะลูกขุน (jury trial) จนถึงวันตัดสิน (sentencing) ซึ่งใช้เวลาปีกว่า ตอนนั้นยังเป็นล่ามมือใหม่อยู่ เพิ่งจะสอบผ่าน อายุยังไม่ถึงสามสิบเลย เขาก็จับให้ทำคดีฆาตกรรมเพราะไม่มีล่ามที่มีคุณวุฒิที่สามารถแปลในศาลได้ในตอนนั้น (ฉันเป็นล่ามไทยและล่ามลาวคนแรกที่สอบผ่านและที่ขึ้นทะเบียนกับสภาตุลาการของรัฐแคลิฟอร์เนียในปี 1995 ซึ่งเป็นปีแรกที่เปิดให้มีการสอบล่ามอย่างเป็นทางการสำหรับหลายๆ ภาษา) หลักฐานมัดตัวแน่น คณะลูกขุนตัดสินว่าจำเลยผิด (guilty) ข้อหาฆาตกรรมโดยเจตนาที่เกิดขึ้นทันทีทันใดโดยอารมณ์โกรธ (voluntary manslaughter) และผู้พิพากษาตัดสินให้จำคุก 17 ปี (ตอนนี้นักโทษคนนี้ออกจากเรือนจำแล้ว เลยสามารถเขียนเกี่ยวกับเรื่องนี้ได้ ปกติฉันจะเขียนโดยทั่วๆ ไปไม่กล่าวถึงคดีใดอย่างเฉพาะเจาะจง)
แค่อารมณ์โกรธชั่ววูบและสุราทำให้ดับอนาคตของตัวเองได้โดยพริบตา เช่นเดียวกับนักแสดงและพิธีกรคนไทยชื่อดังที่ไปต่อยคู่กรณีที่เป็นคนขับมอเตอร์ไซค์ แล้วบังคับให้เขามากราบรถ อันนี้โดนหนักเพราะสมัยนี้คนมีกล้องและวิดีโอในมือ สามารถถ่ายภาพได้ทุกเมื่อ มีทั้งวัตถุพยานและจักษุพยาน ณ จุดเกิดเหตุ (สมัยนี้จะทำบาปหรือทำผิดกฎหมายต้องดูตาม้าตาเรือดีๆ นะ บางทีไม่โดนถ่ายภาพ แต่โดนอัดเสียงก็มี ทางทีดี ไม่ทำเลยจะดีกว่า จะได้ไม่ต้องทุกข์) แค่ไม่กี่ชั่วโมง เรื่องราวของเขาก็ได้แพร่กระจายในสื่อสังคม นักแสดงคนนี้ก็ได้ถูกคณะลูกขุนซึ่งก็คือประชาชนชาวไทยตัดสินว่าเขาผิด จนต้องถูกปลดจากงาน ยกเลิกสัญญา ไปใช้กรรมตามระเบียบ
นอกจากคดีของนายสมบัติแล้ว ฉันก็ได้ทำคดีมากมายเกี่ยวกับเรื่องบนท้องถนน คนเรานี่ก็ช่างโกรธง่ายและให้ความสำคัญกับวัตถุเสียเหลือเกิน ตัวฉันเองยังเคยโดนนะ แค่เราบีบแตรใส่นิดเดียว เขาก็ยกนิ้วกลางให้ กลับรถผิดนิดนึงก็หันมาบอกเราว่า "stupid bitch" ดีที่เราควบคุมอารมณ์ได้ และโชคดีที่ตอนหลังๆ ไม่ค่อยได้เจออะไรแบบนี้ เพราะได้เรียนรู้ทางหนีทีไล่และวิธีหลีกเลี่ยงคนพวกนี้ แต่ถ้าเจอ ก็ไม่ห่วงเพราะเดี๋ยวนี้ใช้มรรคแปดเป็นตัวช่วยทุกสถานการณ์
ชักปืน draw a gun (อย่าแปลว่า "วาดปืน" นะคะ) จอดรถซ้อน double-park การบันดาลโทสะบนท้องถนน road rage จักษุพยาน eyewitness
ผู้ต้องสงสัย suspect
จำเลย defendant
นักโทษ prisoner วัตถุพยาน physical evidence, real evidence หลักฐานมัดตัว overwhelming evidence, evidence against someone การลงประชาทัณฑ์ lynching สภาตุลาการของรัฐแคลิฟอร์เนีย Judicial Council of California
- homicide, murder การฆาตกรรม - manslaughter = การฆาตกรรมโดยไม่มีการไตร่ตรองไว้ก่อน หรือ การทำร้ายร่างกายผู้อื่นจนถึงแก่ความตาย - voluntary manslaughter การฆาตกรรมโดยเจตนาที่เกิดขึ้นทันทีทันใดโดยอารมณ์โกรธ - involuntary manslaughter การฆาตกรรมโดยประมาท - first degree murder การฆ่าผู้อื่นโดยเจตนาและไตร่ตรองไว้ก่อน - second degree murder การฆาตกรรมโดยเจตนาแต่ไม่ได้ไตร่ตรองไว้ก่อน และไม่ได้ฆ่าโดยอารมณ์โกรธ - negligent murder การฆาตกรรมที่เกิดจากความประมาทเป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย
ไม่เอาล่ามค่ะ I Don't Want an Interpreter
เคสที่ศาลวันนี้ "คุณมาทำไม ไม่ได้ขอล่ามสักหน่อย" "พี่พูดได้ค่ะ มาอยู่ได้ 30 ปีแล้ว ไม่เอาล่ามค่ะ"
ฉันเลยตอบว่า "งั้นตอนผู้พิพากษาเรียกเคสพี่ พี่ค่อยบอกทางศาลนะคะว่าพี่ไม่ต้องการล่าม หนูจะยืนอยู่ข้างๆ"
"อ้าว คุณต้องไปยืนข้างๆ ด้วยหรือ"
"ใช่ค่ะ ศาลเรียกหนูมาเป็นล่ามให้พี่"
"อ้าวเหรอ งั้นพี่ต้องจ่ายเงินมั้ยเนี่ย"
"ไม่ต้องค่ะ ในคดีอาญา จำเลยในคดีอาญามีสิทธิตามรัฐธรรมนูญอเมริกาที่จะได้ล่ามฟรีในทุกขั้นตอนค่ะ"
"เหรอค่ะ งั้นคุณแปลให้พี่ก็ได้"
พอศาลเรียก เขาฟังไม่ค่อยรู้เรื่องเลยและตื่นเต้นมาก พูดอังกฤษก็ตะกุกตะกัก ตกลงเลยต้องให้ฉันแปลให้ตลอดรายการ
ที่พี่เขาไม่อยากได้ล่ามเพราะกลัวว่าจะต้องเสียเงิน เขาไม่รู้ว่ามีบริการล่ามฟรี อีกอย่างเขาชัวร์ภาษาอังกฤษตัวเองมาก แต่เขาไม่รู้ว่าภาษาที่ใช้ในศาลนั้นมีคำศัพท์พิเศษอยู่มาก ขนาดคำเบสิคๆ เช่น คำว่า arraignment, plea, infraction, misdemeanor, conviction ยังไม่เข้าใจเลย การมาอยู่ประเทศอเมริกานาน แต่ไม่ได้ศึกษาหรือไม่ได้ใช้คำเหล่านี้ ก็จะไม่รู้เรื่อง ไม่เข้าใจ อาจยอมรับผิดหรือรับข้อเสนอสุ่มสี่สุ่มห้าได้
พอเคสจบลง พี่เขาบอกขอบคุณอย่างมากและบอกว่าถ้าไม่ได้ล่ามวันนี้ คงไม่รู้เรื่อง ต้องได้กลับมาใหม่ตอนที่มีล่าม และก็ดีใจที่ไม่ได้เสียตังค์