วิธีที่ฉันจดจำคำศัพท์ต่างๆ How I Remember Vocabulary

ฉันถูกถามบ่อยครั้งว่าทำยังไงถึงจำคำศัพท์ได้มากมายหลายภาษา วันนี้จะขอบอกเทคนิคที่ใช้ในการจดจำคำศัพท์จากประสบการณ์ของตัวเองนะคะ

แต่ละคนมีเทคนิคในการจำไม่เหมือนกัน ช่วยแบ่งปันวิธีการจำของเพื่อนๆ ด้วยนะคะ

การรู้คำศัพท์จำนวนมากจะทำให้เราเข้าใจหลายๆ สิ่งหลายๆ อย่างดีขึ้นเมื่อเราฟังสิ่งที่คนอื่นพูดและเมื่อเราอ่านสิ่งที่คนอื่นเขียน ยังจะทำให้เราเป็นนักเขียนและนักพูด รวมทั้งเป็นนักแปลที่ดีได้ด้วย เขาว่ากันว่าถ้าเรารู้คำศัพท์มากกว่าคนอื่นๆ มากๆ เราก็มีโอกาสเป็นนักปราชญ์ได้ ยกตัวอย่างพระสุนทรโวหาร (ท่านสุนทรภู่) ท่านเป็นผู้รู้คำศัพท์มากมายทั้งไทย บาลีและสันสกฤต

คำศัพท์เป็นหัวใจสำคัญของผู้เป็นล่าม แต่ต้องรู้ให้ดีทั้งสองภาษา ไม่ใช่เพียงภาษาเดียว ถ้าเราไม่รู้คำศัพท์ในคู่ภาษาที่เราแปลจำนวนมากแล้ว ไม่สามารถที่จะทำงานนี้ได้ นานๆ ติดทีโอเค แต่ติดบ่อยมาก จะดูไม่ดี ดังนั้นต้องเตรียมพร้อมที่จะแปลให้ได้ทันท่วงทีอยู่เสมอ

เพื่อนๆ ชอบเรียกฉันว่าพจนานุกรมเคลื่อนที่มาตั้งแต่เด็ก เพราะฉันชอบท่องศัพท์และเปิดดิก แต่เพื่อนๆ ขี้เกียจเปิดดิก มักจะถามฉันแทน แม้กระทั่งตอนเรียนเอกภาษาอังกฤษในมหาวิทยาลัย เพื่อนๆ ในห้องเดียวกัน ก็ยังถามฉัน แทนที่จะเปิดดิกเอง แต่ฉันไม่เคยหวงความรู้ เพราะคิดว่าการแบ่งปันความรู้ ยิ่งทำให้ตัวเองพัฒนาความสามารถของตนขึ้น

ทั้งในการแปลฉับพลันและต่อเนื่องนั้น ล่ามจะต้องสามารถนำคำศัพท์มาใช้ให้ได้อย่างถูกต้องและรวดเร็ว ถ้าล่ามรู้คำศัพท์และสำนวนต่างๆ และได้ฝึกฝนบ่อยๆ แล้วจะสามารถเรียกคำศัพท์ที่มีอยู่ในธนาคารคำศัพท์ที่เก็บไว้ในสมองมาใช้ได้อย่างรวดเร็วได้

- อันดับแรกที่ฉันทำคือ ฝึกบ่อยๆ ใช้คำศัพท์นั้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า ใช้มันเป็นสิบๆ ร้อยๆ ครั้ง

- พยายามจำคำศัพท์นั้นโดยการเชื่อมโยงกับสิ่งที่เรารู้จักดี เทคนิคนี้เรียกว่า association เป็นเทคนิคที่ใช้ในการจำทุกๆ อย่างได้ ไม่ใช่แต่เฉพาะคำศัพท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านความจำหลายท่านมักจะกล่าวถึงเทคนิคตัวนี้เสมอ มีหลายครั้งที่เราได้ยินคำศัพท์นั้นหลายสิบครั้ง และก็เปิดดิกดูทุกครั้ง แต่ก็ยังลืม นั่นเป็นเพราะว่าเราไม่ได้เชื่อมโยงคำศัพท์ซึ่งเป็นความรู้ใหม่กับความรู้เก่าที่เรามีอยู่และบันทึกมันไว้ในสมอง การอ่านหนังสือหรือแม้แต่การดูหนังจะช่วยให้จำคำศัพท์ได้ดี เพราะเป็นการใช้เอาเทคนิคนี้มาประยุกต์ใช้นั่นเอง

- ใช้คำศัพท์ใหม่กับเพื่อนๆ ก่อน เพื่อเป็นการฝึก เช่น ฉันรู้จักคำว่า antediluvian มานาน แต่ไม่มีโอกาสได้ใช้ เมื่อวันก่อนมีโอกาสที่จะคอมเมนท์อุปกรณ์การแปลที่ล้าสมัยของศาล เลยพูดออกไปว่า "This equipment is antediluvian!" (คำนี้แปลว่าเก่าแก่และล้าสมัย แต่ความหมายเดิมคือ มีมาก่อนน้ำท่วมโลก) บางทีก็จะใช้คำศัพท์สูงๆ เล่นกับพวกทนาย ฉันชอบพูดว่า "You are ubiquitous!" เวลาไปไหนมาไหนก็จะเห็นคนๆ นั้น (คำนี้แปลว่า ปรากฏอยู่ทุกหนทุกแห่ง) ส่วนสำนวนต่างๆ ทั้งลาว ไทยและอังกฤษก็จะฝึกใช้กับเพื่อนๆ และคนรู้จักก่อนเสมอ พอถึงเวลาใช้จริงจะได้ใช้อย่างมั่นใจและไม่ขัดเขิน

- เรียนรู้รากศัพท์ คำอุปสรรค ปัจจัยหรือที่มาของคำนั้นๆ อันนี้สำคัญมาก แต่ต้องใช้เวลาในการศึกษาพอสมควร

- ล่ามต้องรู้คำศัพท์ในคู่ภาษาของตนให้ดี ไม่ใช่รู้แต่ภาษาเดียว บางคนมาอยู่อเมริกานาน พูดภาษาอังกฤษปร๋อ หลายคนพูดเก่งกว่าฉันด้วยซ้ำ แต่ถึงเวลาแปลเป็นไทยหรือลาว ก็แปลไม่ได้ทันและติดขัดบ่อยมาก เขาจึงได้รู้ว่าการทำงานล่ามนั้นไม่ใช่ง่ายๆ

- ใช้อุปกรณ์ที่จะช่วยการจำ เช่น บัตรคำศัพท์ที่เรียกกันว่า (flash cards) โปสเตอร์ สมุดบันทึก อัดเสียงตัวเองบันทึกคำศัพท์ต่างๆ ไว้ให้ตัวเองฟัง ฉันได้ใช้ทุกอย่างที่ว่ามานี้

- ตั้งใจฟังทุกอย่างเพื่อดูว่าตัวเองจะเข้าใจหมดหรือไม่ มีคำไหนที่ไม่เข้าใจหรือไม่ เวลาติดคำศัพท์หรือวลีไหนจะเปิดดิกทันทีที่มีโอกาส ถ้าไม่มีโอกาสเปิดดิก ก็จะจดไว้แล้ว ค่อยมาเปิดดูทีหลัง ถ้าจดไม่ได้ เช่นขับรถอยู่ หรืออยู่ในโรงหนัง ก็จะจำไว้ แล้วมาค้นหาคำแปล แต่ก่อนจะคอยถามสามี ตลอดเพราะอยากรู้เดี๋ยวนั้น จนเขารำคาญ แต่ตอนนี้มีอาจารย์กูเกิล ไม่ง้อแล้ว ฉันทำข้อนี้จนเป็นนิสัย

- เวลาใครถามคำศัพท์ จะไม่เคยรำคาญ จะช่วยตอบคำถามให้ด้วยความเต็มใจ ถ้ารู้คำนั้นๆ ก็จะตอบทันที ถ้าไม่รู้ ก็จะไปหามาให้จนได้ ยกเว้นว่าไม่มีหรือหาไม่ได้จริงๆ บางครั้งฉันก็บัญญัติคำใหม่เองก็มี

- เขียนอภิธานศัพท์ของตนเองไว้ทบทวน ฉันได้รวบรวมไว้สำหรับสอนชาวต่างชาติจนสามารถเขียนเป็นพจนานุกรมออกมา มีทั้งที่พิมพ์เป็นเล่มและเป็นแอพ ตอนนี้ชาวต่างชาติหลายแสนคนทั่วโลกได้ใช้พจนานุกรมที่ฉันเขียนขึ้นมา การเขียนพจนานุกรมทำให้ตัวเองได้ฝึกฝนและทบทวนคำศัพท์พื้นฐานต่างๆ ไปในตัว

- สุดท้ายที่ทำอยู่เสมอคือ ฝึก ฝึกและฝึก หลายคนที่เก่งๆ แต่ไม่ค่อยได้ฝึก ก็ตกม้าตายได้ สังเกตได้ช่วงไหนที่ตัวเองห่างเหิน เช่นไปเวเคชั่นนานๆ พอกลับมา จะรู้สึกได้ทันทีว่าฝีมือตกไป

- และอีกอย่างที่ลืมไม่ได้คือ ฉันพยายามมีสมาธิและมีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะจำมันให้ได้ ถ้าไม่มีสิ่งเหล่านี้ ก็จะไม่มีความกระตือรือร้น ความกระหายที่จะเรียนรู้ก็จะหมดไป