สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
เรื่องของหมาแมว

หมาแมวเป็นสัตว์ที่เรียนจากคนมากที่สุด เพราะเอาอย่างนิสัยคนและทำตามที่คนสอน คนก็เรียนรู้จากหมาแมวในเรื่องสัญชาตญาณ โดยเฉพาะเรื่องจำทางแม่น ถ้าให้โอกาส จะเห็นได้ว่าหมามักจะมองไปนอกรถที่วิ่งไปตามถนนเสมอ แมวก็เลียนแบบคน เรื่องการใช้ห้องน้ำไปฉี่และอึแบบที่คนนั่งยองๆ เขาก็จะไปนั่งตรงที่วางเท้า เพื่อทำธุระ โดยไม่ต้องสอน สัตว์อื่นถ้าได้รับการสอนจากคนก็ทำตามได้เหมือนกัน เช่น ช้างก็นั่งบนม้านั่งที่คนจัดไว้ให้ และยกขาหน้าสองขาเพื่อรับอ้อยจากคน ด้วยเหตุที่ช้างเรียนได้มากนี่เอง เลยถูกบอยคอดว่าใช้แรงงานช้างมากเกินเหตุในการแสดง ต่อไปนี้เลยจะไม่มีช้างแสดงความแสนรู้ให้เห็นในกายกรรมต่างๆ อีกแล้ว ถูกปลดระวางไปอยู่ป่าช้าง Cool Elephant ให้เข้าสมัยเสียหน่อย ตอนนี้ช้างเมืองไทยกำลังอาละวาด อาจเพราะถูกพรากญาติพี่น้องไปต่างประเทศ หรือถูกรบกวนความเป็นส่วนตัวของช้างมากไป เพราะช้างเห็นตัวโตขนาดนั้น ใจเล็กนิดเดียว คือใจน้อย ลิงก็ฝึกง่าย แต่ความซนเลยไม่ค่อยดัง นกเหยี่ยวเขายังฝึกให้สามารถติดกล้องไปด้วยกับตัวเพื่อถ่ายภาพจากมุมของนก และบินกลับมาเกาะแขนผู้ฝึกได้หลังจากบินจากที่สูงเป็นพันฟุต แสดงว่าสายตาของนกมองชัดในระยะไกลมาก คนต้องพึ่งสายตานก

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว มีข่าวหมาขุดโพรงลึกและใหญ่ขนาดคนลงไปได้เพื่อให้ลูกหมา 9 ตัวปลอดภัยจากไฟป่า เมื่อหน่วยกู้ภัยนำลูกหมาขึ้นมาทีละตัว ลูกหมาก็ตรงไปดูดนมแม่หมาที่แผ่นหลังมีรอยไฟไหม้ขนเกรียน เห็นแล้วซาบซึ้งในความรักของแม่หมาที่สูงส่ง เปรียบเทียบกับข่าวลูกชายคนเล็กจ้างวานฆ่าพ่อแม่และพี่ชายอีกคนทั้งครอบครัว ไม่รู้ว่าทำไมคนกับหมามีสำนึกต่างกันขนาดนั้น

อีกข่าวที่ว่าแมวตัวหนึ่งที่เจ้าของคนที่ 2 อุปการะมาจากสถานสงเคราะห์สัตว์ วันหนึ่งปล่อยแมวให้วิ่งเล่นที่สนาม แล้วหายไป หาไม่เจออีกเลย จนมีคนพบไมโครชิพที่ติดตัวแมวอยู่ใต้หนัง จึงสามารถนำส่งแมวกลับสู่เจ้าของได้โดยการเรี่ยไรเงินค่าเครื่องบินจากแคลิฟอร์เนียรัฐสุดทางตะวันออก เรียกว่าจากตะวันตกสุดขอบ ข้ามประเทศสหรัฐอเมริกาไปสู่ตะวันออกสุดทะเล ยิ่งไปกว่านั้นการเดินทางเริ่มต้นของแมวแสนรู้ตัวนี้ยังน่าสนใจมากขึ้นไปอีก เพราะเดินทางพันไมล์จากรัฐตอนเหนือไปสู่รัฐฟลอริด้าตอนใต้ แล้วแอบโดยสารในรถส่งของ ข้ามประเทศไปสู่แคลิฟอร์เนีย เมื่อรถส่งของว่างหมดสินค้าแมวเหมียวจึงร้องเหมียวขึ้นมา เพราะไม่ได้กินอะไรเลย ก่อนจะมีโอกาสบินข้ามสหรัฐกลับบ้าน สันนิษฐานว่า ความจงรักภักดีต่อเจ้าของเดิมของแมว มีค่าสูงมากในใจ ถึงแม้เจ้าของแมวจะดีใจที่ได้แมวกลับคืน พร้อมบอกแมวว่า เจ้าคงดีใจนะที่ได้กลับบ้าน แต่ท่าทางของแมวไม่ได้สมหวังดังที่คนคิด มันคงผิดหวัง ที่ไม่ได้ดังตั้งใจ คิดในใจว่า อุตส่าห์เสี่ยงตายหาเจ้าของคนแรก หรือมีแฟนอยู่แล้ว ถูกพรากไปจากกันก็ไม่รู้ได้ เรื่องแมวกับครอบครัว หรือหาแฟนของแมวที่น่าสนใจ เพราะแมวรักครอบครัวอยู่มาก ไม่ยอมถูกพรากจากลูกและแฟนง่ายๆ จะร้องให้ไม่หยุด จนกว่าจะได้กลับไปเจอกัน

ผู้เขียนเคยขับรถไกลหลายร้อยไมล์เพื่อไปซื้อแมวไทย พอไปถึงไม่รู้จะเลือกตัวไหน มีแมวเพศเมียตัวหนึ่งเลียมือผู้เขียน ก็เลยเอากลับบ้านด้วย ตั้งชื่อว่า Rainy เพราะต้องขับรถฝ่าพายุฝนตั้ง 8 ชั่วโมงกว่าจะถึงบ้าน พอแมวเป็นสาว ก็สังเกตได้ว่าต้องการหาแฟน โดยการไปยืดตัวที่กระจกหน้าบ้าน ให้เป็นที่สะดุดตาสะดุดใจของแมวหนุ่ม ผู้เขียนเลยไปซื้อแมวพม่าที่ร้านขายสัตว์เลี้ยงให้เป็นแฟน ที่เรียกว่าแมวพม่าเพราะสีน้ำตาลแก่กว่าแมวไทย และลักษณะ 9 จุด ตามลักษณะแมวไทยไม่เห็นเด่นชัด เมื่อถึงเวลาจะคลอดลูกแมว แม่แมวจะไม่ยอมให้ผู้เขียนออกจากบ้าน โดยสัญชาตญาณว่าต้องการความช่วยเหลือ ผู้เขียนเตรียมที่ให้นอนสำหรับแม่และลูกไว้ให้แล้ว ผู้เขียนก็วงแขนเป็นวงโดยมีแม่แมวนอนเบ่งท้องเตรียมตัวคลอดในวงแขน เมื่อหัวลูกแมวโผล่ออกมา ก็ติดที่บ่าซึ่งเป็นลักษณะผิด เราช่วยดึงไม่ได้ แมวเขารู้เอง เขาจะกลับหัวลูกแมวเอาสองขาออกมาก่อน ซึ่งจะคลุมหัวแมวออกมาได้สะดวก เรียกว่าผู้เขียนเป็นหมอตำแยแมวที่ไม่สันทัดกรณีการทำคลอดแมวเอาเสียเลย แมวสะอาดมากไม่มีเลือดหรือพื้นสกปรกเลย เขาเลียอยู่เสมอ ได้ลูกแมวหนึ่งตัวเหมือนพ่อแมว เจ้าพ่อแมวนี่ นิสัยชอบปล้ำลูก แต่ถ้าติดลูกลูกจะไม่รอด เพราะพันธุกรรมเดียวกัน เขาถึงว่าอย่าให้เชื้อเจ้าผสมในสายเลือดเดียวกัน เพราะลูกจะไม่สมประกอบทางปัญญา วิธีที่จะป้องกันมิให้พ่อแมวปล้ำลูกแมวก็คือ บอกหมาที่อยู่นอกห้องแมวว่า คอยดูนะอย่าให้แมวทำอะไรกัน หมาพอเห็นแมวขึ้นขี่ลูกมันก็จะเห่า แมวก็จะผละจากกัน

แมวมีจิตสัมผัสกับเจ้าของลึกซึ้งมาก แมวเคยร้องเรียกเหมียวในขณะที่ผู้เขียนหลับอยู่ เพื่อปลุกให้ตื่นมิฉะนั้นจะไปทำงานสาย หรือเรียกในฝันเมื่อเขาต้องการบอกว่าเขาได้ตายไปแล้ว นั่นคือเมื่อผู้เขียนเอาข้าวไปเลี้ยงแมวโฮมเลสตั้งแต่คลอดใหม่ๆ แล้วสงสัยว่าลูกแมวจะถูกตัวสกั๊งค์กัดเอาถึงแก่ความตาย เขาได้มาร้องเหมียวบอกในฝัน เมื่อเราคิดสงสัยว่าแมวหายไปไหน คงจะบอกลา

เมื่ออยู่เมืองไทย ผู้เขียนไปซื้อลูกหมาจากตลาดนัดสนามหลวง เมื่อเอาไปให้พี่ชายเลี้ยง หมาจะเห่าตั้งแต่รถผู้เขียนถึงปากซอย และเมื่อเขาจับนกได้ในปาก ผู้เขียนก็อธิษฐานว่า ถ้าปล่อยลูกนกนี้สำเร็จก็ขอให้ได้เดินทางไปอเมริกา หมาก็ปล่อยลูกนกนั้น นี่คือ 50 ปีแห่งความหลัง หมาจำคนที่ช่วยเหลือมันได้เสมอ และอีกตัวหนึ่ง เมื่อเอาไปให้คุณแม่เลี้ยงที่บ้าน ตัวผู้เขียนจะไปเมื่อสุดสัปดาห์ เพราะรถติดบนถนนสุขุมวิทมาก เวลาไปทำงานอ่านหนังสือกุลสตรีจบไปหนึ่งเล่ม ที่ทำงานอยู่ตรงสี่แยกเพลินจิต ห่างจากบ้านแค่ซอย 101 ใช้เวลาบนถนนสายเดียวไม่กี่ไมล์จนเบื่อ หมาตัวนั้นหายไปเลย คงพยายามตามหาผู้เขียนที่เป็นคนช่วยเหลือมันจากกรง

หมาแมวจำคนที่ดีต่อมันได้เสมอ เพียงแค่เลี้ยงอาหารมัน มันจำได้ว่าคนไหนมาให้อาหารตอนไหน มันจะมารอเวลานั้น ถ้าคนผิดเวลา มันคงจะเสียใจผิดหวัง และท่าทางซึมเมื่อเดินมาหา แต่ถ้าไปตรงเวลา มันจะแสดงความสุขดีใจ เห็นได้ชัด ฉะนั้นถ้าคิดจะเลี้ยงหมาแมว อย่าทอดทิ้งให้มันตรอมใจตาย มันคงคิดมากทีเดียว บางคนรู้จักอิจฉาหมาแมวก็เป็น คนอื่นเขาพูดนะ ผู้เขียนไม่คิดว่ามี จนกระทั่งเห็นพฤติกรรมจึงเชื่อ ความที่หมาแมวไม่ใส่นาฬิกาแต่มันรู้เวลาตรงทุกวัน จนประหลาดใจ และกิจวัตรของหมาแมวสม่ำเสมอตามเวลา อันนี้ทำให้สุขภาพจิตของหมาแมวดี ผู้เขียนเรียนจากภาพยนตร์ที่เขาถูกจับไปขังคอกเล็กๆ ขนาดพอดีตัว ที่มืดไม่รู้เวลา เขาต้องรักษาสุขภาพจิตของตัวเองโดยการทำอะไร อย่างรักษากิจวัตร สม่ำเสมอเหมือนกันเป็นประจำ คงจะช่วยมิให้สูญเสียความจำ และไม่เสื่อมสภาพจิต น่าคิดข้อนี้

เพราะหมาแมวเป็นสัตว์ แต่ให้ข้อคิดแก่มนุษย์ได้นานับประการ เพียงแต่เราใส่ใจศึกษาพฤติกรรมของมันบ้าง เราก็ได้ข้อคิดมาพัฒนามนุษย์ในยามคับขันได้ แต่ที่เอาหมาไปหัดโต้คลื่น หรืออุ้มลอยจากเครื่องบินลงมา ผู้เขียนยังไม่เห็นด้วยว่าหมาจะยอมรับได้ ยกเว้นมันทำเผื่อเจ้าของต้องการความช่วยเหลือ มันเลยยอม