สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
ระวังสุขภาพร่างกายในห้องน้ำเป็นพิเศษตอนเช้า

เนื่องจากห้องน้ำเป็นห้องใหญ่ ผนังบุด้วยวัสดุกันน้ำซึ่งเก็บความเย็นไว้มากตลอดคืนซึ่งอากาศเย็นลงโดยเฉพาะเมื่อร่างกายเพิ่งออกจากความอบอุ่นของผ้านวมสองชั้นจนอุ่นหลายชั่วโมง เมื่อตื่นตอนเช้าคนเรามักรีบเข้าห้องน้ำก่อนอื่น เลือดลมยังปรับตัววิ่งขึ้นสมองไม่สมบูรณ์ดีนัก จึงต้องคำนึงถึงความปรับตัวสู่ความเย็นภายในห้องน้ำ อยู่คนเดียวก็ไม่ล็อคห้องอยู่แล้ว ถ้าอยู่หลายคนก็ไม่ควรล็อคภายใน ควรใช้ป้ายแขวน “ว่าง” “ไม่ว่าง” เผื่อในกรณีฉุกเฉินคนภายนอกสามารถช่วยได้ เรื่องนี้ผู้เขียนสังเกตจากตัวเอง มักจะขาดการทรงตัวในอ่างอาบน้ำถึงแม้เป็นตอนกลางคืนซึ่งเย็น นั่นหมายความว่าร่างกายยังปรับตัวกับอุณหภูมิในห้องน้ำไม่ทั่วถึง มักจะเซ จึงควรมีราวสำหรับจับยึดไว้ที่ขอบอ่าง ไม่ว่าจะหมุนตัว หรือก้มๆเงยๆจะได้ไม่เสียหลัก ถ้าคิดว่า ยืนอาบน้ำแล้วเซจะล้ม ก็อาศัยเกาะผนังห้อง หรือจับยึดกับห่วงที่ติดไว้ขอบอ่าง หรือจะใช้สายฝักบัวแบบมือถือซึ่งยาวพอที่จะนั่งเก้าอี้อาบน้ำได้ ตอนนี้บริษัทแก๊สกำลังมอบฝักบัวสายยาวนี้ให้ฟรี อย่านึกว่าไม่จำเป็น มีไว้เผื่อจำเป็นในวันข้างหน้า

หัวข้อเรื่องนี้ มิได้มุ่งว่าให้ระวังอย่างเดียว แต่คลุมถึงการรู้ภาระการปรับตัวสู่อุณภูมิต่ำที่ร่างกายยังทำงานไม่ทันการณ์ นั่นคือ be alert and be careful สามีของเพื่อนสูงวัย เสียชีวิตขณะนั่งบนโถส้วมล้มทับปิดประตูเสียงดังโครม เปิดเข้าไปช่วยไม่ได้ ต้องอาศัยเพื่อนบ้านหลายคน ซึ่งต้องใช้เวลา เพราะยังเช้าอยู่ นี่เป็นอาคารบนเขาซึ่งอุณหภูมิภายนอกมีหิมะ ภายในมีเครื่องทำความอบอุ่นตลอดเวลา ร่างกายยังรับไม่ทันกับการเปลี่ยนอุณหภูมิ ถึงแม้ปกติจะเป็นคนขยันทำงานออกกำลังแรงกายซ่อมแซมในบริเวณบ้าน แต่วัยและอุณหภูมิเป็นสิ่งที่ไม่เข้าใครออกใคร ฉะนั้น Be careful ยังไม่เพียงพอกับความหมาย ของ Be alert ว่าร่างกายจะปรับทันหรือเปล่า ห้องน้ำจึงเป็นอันดับแรกที่ควรนึกถึงความเสี่ยง เป็นต้นว่า อย่าหนุนหมอนสูงเกินไป เพราะหลับยาวกลางคืน อย่างน้อยก็เพื่อให้โลหิตหมุนเวียนไปทำงานที่สมองตลอดเวลา นอกจากว่ามีภาวะกรดไหลย้อน เนื่องจากหูรูดระหว่างกระเพาะกับลำไส้ทำงานไม่ปิดสนิท เป็นเหตุให้กรดไหลกลับสู่ลำคอ เกิดความรู้สึกผ่าวขึ้นเบื้องสูง ต้องหนุนหมอนสองใบช่วยป้องกัน การลุกจากเตียงนอนทันทีเพราะใจบงการ มิได้หมายความว่า ร่างกายจะทำตามได้ทันการบงการของจิตและสมอง

อีกเรื่องหนึ่ง ที่คนโดยมากคิดไม่ถึง อย่างในกรณีหลานสาวผู้เขียนที่เมืองไทยเกิดป่วย มีอาการวิงเวียนอาเจียน เข้าโรงพยาบาลครั้งแรกแพทย์วินิจฉัยว่า เส้นเลือดฝอยในสมองอุดตัน ป่วยครั้งที่สองในระยะเดือนเดียว แพทย์บอกว่าหาสาเหตุไม่ได้ ผู้เขียนคิดเอาเองว่า อาจมาจากการสื่อสารระหว่างเซลล์เป็นไปไม่สมบูรณ์ สมมุติว่าเมืองไทยใช้ภาชนะหุงต้มทำด้วยอลูมิเนียมซึ่งมีโอกาสติดปนไปกับอาหาร ทำให้การสื่อสารระหว่างเซลล์เป็นไปไม่ได้ แล้วร่างกายจะทำงานติดต่อถึงกันได้หรือ ภาชนะที่ใช้ในเมืองไทย โดยเฉพาะที่ทำขายตามฟุตบาท ผู้เขียนสังเกตว่าเป็นหม้ออลูมิเนียมโดยมาก แม้ในบ้านก็เช่นเดียวกัน ภาชนะที่น่าจะใช้ปรุงอาหารในครัวเรือน ผู้เขียนเห็นว่า ควรเป็นภาชนะแก้วปลอดภัยดีกว่าอย่างอื่น ภาชนะเคลือบทองแดงที่เคยใช้ มีโอกาสลอกเข้าปะปนกับอาหาร และชั้นที่สองทำด้วยอะไร เราก็ไม่รู้อีก ส่วนแก้วน้ำดื่ม ก็เป็นแก้วอยู่ดี จะใช้ถ้วยกระเบื้องก็เลี่ยงการเคลือบสีเป็นดีที่สุด เพราะเมื่ออุ่นในอุณหภูมิร้อน เมื่อปรุงกาแฟหรือเครื่องดื่มช็อกโกแลตใส่นม ต้องร้อนจัดจึงละลาย โดยมากถ้วยเซรามิคทำหน้าที่เก็บความอุ่นได้เหมาะที่สุด การหาซื้อภาชนะหุงต้มทำด้วยแก้ว ผู้เขียนซื้อไว้นับสิบปีแล้ว สมัยนี้หาไม่ได้ในตลาด ถ้าพบก็ควรซื้อไว้ประกอบอาหารทนความร้อนได้ดี

การใช้เครื่องอุปกรณ์สื่อไฟฟ้า ตั้งแต่โทรศัพท์มือถือ โทรทัศน์จอใหญ่ เราต้องใช้สายตาและการทำงานของสมองกับมันหลายชั่วโมงต่อวัน มิได้นึกถึงผลไม่ดีต่อสุขภาพ effect to health ว่าจะทำให้ขาดการสื่อสารระหว่างเซลล์ ที่แน่ๆก็คือแมว Bibi ของผู้เขียนชอบกินสาหร่ายทะเล ต้องห่อซูชิทูน่าป้อนให้เขาเพราะเตียงนอนของเขาอยู่หน้าทีวี แล้วเราไม่คิดจะกินสาหร่ายทะเลเพื่อตัดการขัดขวางมิให้เซลล์คุยกันหรือสาหร่ายทะเลกินง่าย ไม่ต้องห่อซูชิก็ใส่ปากเคี้ยวได้เลย ของติดบ้านปีใหม่นี้ ถึงแม้ไม่มีแมว ก็ควรมีสาหร่ายทะเล จับใส่ปากยาวปากว่างหรือแกล้มข้าวผัดน้ำพริกเผา

ปีใหม่นี้ มีอาหารครบหรือยัง จะได้ไม่ต้องออกจากบ้าน เนื้อที่ปรุงสำเร็จแล้ว หมูซี่โครงไม่มีกระดูกเทมปุระที่อุ่นแล้วใส่ปากได้เลย ของกินง่ายๆ ไม่ต้องปรุงเอง เพียงแต่หาติดบ้านไว้ ไม่ต้องออกไปซื้อบ่อยๆ ก็ทำให้ปีใหม่สุโข เดี๋ยวนี้เริ่มทำใจให้เป็นสุขกับการติดบ้านแล้ว ดีกว่าติดคุกเป็นไหนๆ ยาที่ควรมีติดบ้านอยู่เสมอเพราะอาจจำเป็นต้องพึ่งมันทันที ก็มีสองอย่าง คือยากแก้ท้องเสีย Peptp Bismal กับยาแก้หวัด Nyguil เพราะหยิบป้อนใส่ปากทันทีเมื่อมีอาการ ไม่ต้องไปหาแพทย์ นัดครั้งสุดท้าย ผู้เขียนได้ยาจากแพทย์มา 5 ขนาน ดูสรรพคุณข้างเคียงทุกชนิดแล้ว เริ่มต้นด้วย คำว่า อาจวิงเวียน คือมีคำว่า may create dizziness ทุกขนานทั้ง 5 ชนิด สงสัยว่าแพทย์จะให้ลืมความหมกมุ่นเสียใจกับแมวไร้บ้านเสียชีวิต เลยให้มีอาการวิงเวียนลืมมันไปเลย ยาบางชนิดแก้เจ็บหัวใจก็มีผลให้ปวดท้องไปครึ่งวัน

ในครัวเรือน เรามี Catchmaster วางไว้ให้แมลงสาบเดินไปติดแผ่นกาว เดี๋ยวนี้อาจใช้ลูกกลิ้งของ สก็อตซ์ไบร์ท จับมันติดกาวบนลูกกลิ้งได้เช่นเดียวกัน ฉีกออกทิ้งได้ มี 80 แผ่น ติดฝุ่น ติดผม ติดผง และแมลง ประหยัดไฟฟ้าในการดูดฝุ่น และรวดเร็วกว่าการรอแมลงเดินไปติดแผ่นกาวเอง แมลงก็รู้ฉลาดเอาตัวรอดชีวิต นอกเสียจากเจอลูกกลิ้งทันทีหนีไม่ทัน

อยากให้ทุกคนมีความคิด และบังเกิดมีปัญญาในปีใหม่นี้ ทำอะไรถูกต้องสมควร มีความสงบแห่งใจ คิดสิ่งใดก็ได้สมปรารถนา แม้จะไม่มีโอกาสได้ฝึกวิปัสสนากับพระอาจารย์วิริยังค์เพราะสิ้นท่านไปแล้ว ก็ควรหาโอกาสฝึกสมาธิให้ประโยชน์เกิดแก่จิตของตนเองบ้าง จะได้สามารถรักษาสุขภาพแห่งตนและผู้อื่นได้บ้าง บางทีเราเรียกว่าพระเจ้าดลใจ ความจริง พระเจ้าสถิตอยู่ในความคิดของเรา ก็ขอให้คิดถูกต้องในทางที่ควรจะเป็นผลดีต่อตนเองและผู้อื่น สร้างมิตรภาพและความสุขรอบตัวในสังคมที่อยู่อาศัย และคิดคำนึงแต่ความปลอดภัยของสรรพสิ่งโดยทั่วไป ขอให้มีความสุขทุกประการในปีใหม่ ทั้งร่างกาย จิตใจ และวิญญาณ