คนที่มีปัญหาหลับยาก หลับไม่เต็มที่ต้องการ ตื่นแล้วก็ยังรู้สึกเพลีย ลองพิจารณาปัจจัยต่างๆต่อไปนี้

1.อุณหภูมิในห้องสบายๆ ประมาณ 77 องศา

2.มีผ้าห่มคลุมตัวตลอดตั้งแต่ บ่า ถึง เท้า โดยเฉพาะเท้าต้องได้รับความอบอุ่น

3.ศีรษะอุ่นไม่ว่าฤดูอะไร อย่างน้อยก็คลุมด้วยหมวกไหมพรมและปิดตาให้มืดอยู่เสมอ

4.มือและเท้าอยู่ในที่สบาย ไม่ก่ายกัน วางไม่ทับลำตัว มีหมอนกลมยาวหนึ่งฟุตใต้เข่าเสมอ

5.ถ้ามีตุ๊กตายัดนุ่นนอนกอดให้อกอุ่นจะหลับดี

6.อากาศในห้องต้องไม่เย็น ลำตัวในผ้าห่มต้องไม่รู้สึกร้อน

7.ก่อนหลับควรนวดมือและเท้าเพื่อคลายการใช้งานทั้งวันและกระตุ้นปลายประสาทถึงภายในร่างกาย

8.ก่อนหลับควรสวดมนต์บทยาวเพื่อรวมจิตเป็นหนึ่งเดียว และฝึกความจำก่อนหลับ บทชินะบัญชรยาวดี

9.ไม่ก่ายมือบนร่างกาย ให้มีความรู้สึกปลอดโปร่งทั่วสรรพางค์

10.ศีรษะไม่ควรอยู่สูงเกินควร ถ้านอนหลังกินอาหารใหม่ๆอาจหนุนหมอนนุ่มบางๆ 2 ใบ

11.ดื่มน้ำบริสุทธิ์ก่อนนอน เพื่อให้ร่างกายมีใช้งานในระบบหมุนเวียน หรือดื่มน้ำใบย่านางเป็นยา

12.ไม่รู้สึกหิว

13.ควรทานอาหารครึ่งชั่วโมงก่อนนอน เพราะเป็นเวลาที่ร่างกายย่อยเสร็จเข้าระบบพักผ่อน

14.ร่างกายควรสะอาด อย่าอาบน้ำเย็นเกินไป อาบน้ำอุ่นเล็กน้อยช่วยให้โลหิตหมุนเวียน

15.อาหารควรประกอบด้วยผักเขียว ผลไม้สีแก่ และน้ำผลไม้ ควรส่งเสริมไวตามินซีเพื่อร่างกายต้านทานโรคภัย

16.น้ำดื่มควรบริสุทธิ์ เช่น น้ำกลั่น เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาแร่ตะกั่วที่ขัดขวางการติดต่อของเซลล์

17.อาหารไม่ต้องหนักคาร์โบไฮเดรทหรือแป้งหรือข้าว เพราะใช้เวลาย่อยนานตกค้างในระบบ

18.อาหารต้องมีโปรตีน จากนม เนื้อสัตว์ เพื่อการใช้งานเสริมสร้างเซลล์ใหม่

19.เครื่องดื่มที่ส่งเสริมให้หลับ ช็อคโกแลตผงใส่นมไร้ไขมันควรเป็นเวลาเช้า จะหลับได้ทั้งวัน

20.ไม่ว่าจะหลับเวลาอะไร ควรรู้สึกควรสบาย เป็นสุข รายการที่ดูทางทีวีควรส่งเสริมความรู้และความสนใจ สร้างอารมณ์แห่งความสงบ

นวดมือและเท้าเป็นการนวดปลายประสาท เพื่อส่งเสริมให้หลับง่ายและหลับยาวเต็มอิ่ม

1.ใช้หัวแม่มือเริ่มกดที่ข้อมืออีกข้าง แล้วเคลื่อนต่อไปจนถึงกลางปลายนิ้ว ก่อนที่จะเคลื่อนมากดที่ข้อมืออีก เพื่อกดแล้วเคลื่อนไปสู่กลางนิ้วมือถัดต่อไปจนครบห้านิ้ว จะส่งผลไปสู่อวัยวะภายใน

2.ใช้หัวแม่มือกดที่กลางฝ่ามือตรงกลางระหว่างเส้นหัวใจและเส้นสมอง เมื่อกดแล้วสูดลมหายใจเข้าเต็มปอด แล้วค่อยๆปล่อยลมหายใจออกช้าๆพร้อมนับ 1-2-3-4-5-6-7-8 แล้วหายใจออก ทำซ้ำ 3 ครั้ง

3.การนวดปลายประสาท ตามสูตร Reflexology massage จะกระตุ้นให้อวัยวะภายในที่ตั้งอยู่ในระดับต่างๆบนฝ่ามือทำงานไม่ขาดตอน ส่งผลให้การย่อย การขับถ่ายของเสีย การสร้างภูมิคุ้มกันของระบบภายในทำงานไม่บกพร่อง

การนวดเท้าทำเช่นเดียวกัน เริ่มจากส้นเท้าถึงกลางนิ้วเท้าทุกนิ้ว จะส่งผลไปสู่อวัยวะภายในเช่นเดียวกัน และเสริมการผ่อนคลายกล้ามเนื้อเท้าและขาให้ผ่อนคลายจากการเดินการยืนมาทั้งวัน

หลังจากการนวดปลายประสาทที่ฝ่ามือและเท้า ให้สำรวจจิตเป็นสมาธิ ก่อนที่จะสวดบทชินะบัญชรด้วยความทรงจำ จะช่วยฟื้นความจำมิให้เลือนหายไปตามวัยได้ดีทีเดียว

บทสวดมนต์ชินบัญชร

ชะยาสะนากะตา พุทธา เชตะวา มารัง สะวาหะนัง จะตุสัจจาสะภัง ระสัง เย ปิวังสุ นะราสะภา

ตัณหังกะราทะโย พุทธา อัฎฐะวีสะติ นายะภา สัพเพปะติฎฐิตา มัยหัง มัตถะเกเต มุนิสสะรา

สีเส ปะติฎฐิโต มัยหัง พุทโธ ธัมโม ทะวิโล จะเน สังโน ปะติฎฐิโต มัยหัง อุเร สัพพะคุณากะโร

หะทะเย เม อะนุรุทโธ สารีปุตโต จะ ทักทิเณ โกณทัญโญ ปิฎฐิตาคัสมิง โมคัลลาโน จะ วานะเก

ทักขิเณ สะวะเน มัยหัง อาสุง อานันทะราหุโล กัสสะโป จะ มาหานาโม อุภาสุง วามะโสตะเก

เกสะโต ปิฎฐิภาคัสมิง สุริโย วะ ปะภังกะโร นิสินโน สิริสัมปันโน โสภิโต มุนิปุงคะโว

กุมาระกัสสะโป เถเร มะเหสี จิตะวาทะโก โสมัยหัง วะทะเน นิจจัง ปะติฎฐาสิ คุณากะโร

ปุณโณ อังคุลิมาโร จะ อุปาลี นันทะสีวะสี เถรา ปัญจะ อิเม ชาตา นะลาเต ติละกา มะมะ

เสสาสีติ มะหาเถรา วิชิตา ชินสาวะกา เอเตสีติ มะหาเถรา ชินตะวันโต ชิโนระสา ชะลันตา สีละเตเชนะ อังคะมังเคสุ สัณฐิตา

ระตะนัง ปุระโต อาสิ ทักขิเณ เมตตะสุตตะกัง ธะขัคคัง ปัจจะโต อาสิ วาเม อังคุลิมาละกัง ขันธะ โมระปะ

ริตตัญจะ อาฎานาฎิยะ สุตตะกัง อากาเส สะนะนัง อาสิ เสสา ปาการะสัณฐิตา

ชินานาวะระสังยุตตา สัตตัปปาการะ สังกะตา วาตะปิตตาทิสัญชาตา พาหิรัช ญัชตุปัททะวา

อะเสสา วินะยัง นันตุ อะนันตะชินะเตชะสา วะสะโต เม สะกิจเจนะ สะทาสัมพุทธะปัญชะเร

ชินะปัญชะระมัชญัมหิ วิหะรันตัง มะฮีตะเล สะทา ปาเลนตุ มัง สัพเพ เต มะหาปุริสาสะภา

อิจเจวะมันโต สุคุตโต สุรักโข ชินานุภาเวนะ ชิตุปัททะโว ธัมมานุภาเวนะ ชิตาริสังโฆ สังฆานุภาเวนะ

ชิตันตะราโย สัทธัมมานุภาวะปาลิโต จะรามิ ชินะ ปัญชะเรติ

(ชินะปัญชะระคาถา นิฎญิตา)

สวดมนต์บทนี้จบก็พอดีหลับง่าย เพราะจิตเป็นสมาธิ จะช่วยให้หลับยาว หลับเต็มอิ่ม