สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
ความผันผวนทางจิต

ข่าวที่ผู้ชายคนหนึ่งเบีบคอภรรยาที่กำลังตั้งครรภ์ 6 เดือน และอุดจมูกลูกสาวเล็กๆ 3 คนถึงแก่กรรม ก่อให้เกิดข้อคิดที่ว่า อะไรเป็นเหตุให้จิตแปรปรวนได้ถึงขนาดนั้น จะว่าเป็นเพราะมีหนี้สินนับหมื่นเหรียญ ก็ใช่ว่าจะไม่มีทางออกระหว่างครอบครัว จะว่าเป็นเพราะรักใหม่กับสาวอื่น ก็ไม่น่าจะก่อให้เกิดความผันผวนทางจิตลึกถึงขนาดนั้น น่าจะเป็นเพราะขาดการติดต่อกับสังคมหรือบุคคลที่สามารถให้คำปรึกษาในยามทุกข์มากกว่า

สังคมของเราน่าจะมีความเอื้ออาทรต่อกันมากกว่าที่เป็นอยู่จริงหรือไม่ มิฉะนั้นแล้ว เรื่องอย่างนี้จะไม่เกิดขึ้น เราคงเคยเห็นคนที่อาฆาตต่อกัน ทำร้ายกันไม่ว่าทางความประพฤติหรือวาจา น่าจะเปลี่ยนมาเป็นมิตรต่อกันได้แล้ว เพื่อป้องกันความผันผวนทางจิตที่จะส่งผลให้เสียใจอย่างใหญ่หลวง เมื่อสายเกินไปแล้วอาจจะมีหลายคนคิดว่า ไม่ใช่เรื่องของฉัน แต่เราก็สะเทือนใจเมื่อมันเกิดขึ้น เราน่าจะพิจารณาหาทางป้องกันนับแต่บัดนี้ เป็นเรื่องของการบำบัดด้วยสังคมระหว่างกันนี้เอง

อเมริกามีบทบาทให้ความช่วยเหลือดูแลคนในสังคมแทบจะทุกสาขา ทั้งด้านการเงิน ความเป็นอยู่ อาหารการกิน และการให้คำปรึกษา ในส่วนแต่ละบุคคลนั้นขอเพียงแต่ให้ระวังและเอื้ออาทรต่อกัน เพื่อให้สังคมมีความเป็นอยู่อย่างผาสุข มากกว่าที่จะคอยฉกชิงทรัพย์สินของผู้อื่น หรือแย่งชิงสิทธิอันควรจะมีของผู้อื่น หรือคอยให้ร้ายทำลายผู้อื่นด้วยวาจาและกิริยาอันไม่สมควร เรื่องนี้น่าจะเป็นมาตั้งแต่ภายในครอบครัว นำไปสู่สังคมโดยการติดต่อสื่อสารกับบุคคลภายนอก เริ่มต้นที่ตัวบุคคลเป็นพื้นฐาน จำกัดวาจาและกิริยาอันล่วงเกินต่อสถานะความเป็นอยู่อันสงบของผู้อื่นและสังคมทั่วไป เพราะก่อให้เกิดความขัดแย้งต่อกันได้ง่าย ผู้เขียนยกหัวข้อนี้มาพิจารณา แทนเรื่องสุขภาพ เพราะเป็นการบำบัดที่สำคัญยิ่งต่อสุขภาพจิต ที่จะส่งผลต่อร่างกายของตนเองและผู้อื่น

ลอสแอนเจลิสเค้าน์ตี้มีศูนย์ให้ความสะดวกตามความต้องการของแต่ละบุคคล เช่น

City of Los Angeles,

Department of Aging, 221 N.Figueroa St. Suite 600, Los Angeles, CA 90012, Tel.(213) 482-7252

State of California, Health and Human Services Agency, County of Los Angeles, Department of Public Social Services, 002 Glendale, 4680 San Fernando Rd., Glendale, CA 91204, Tel. 1 866 613-3777

Bernadi Multipurpose Senior Center, 6514 Sylmar Ave., Van Nuys, CA 91401, Tel. 1 818 781-1101

ในด้านจิตวิทยา การบำบัดทางอารมณ์ ทำง่ายๆ คือ ให้หลีกเลี่ยงการขัดแย้ง เรียกว่า Avoid conflicts ไม่ว่ากรณีใดๆ หรือเดินหนีเสีย หรือไม่โต้ตอบ หรือไม่สนใจ ไม่ว่าจะมีปฏิกิริยาจากผู้อื่นอย่างไร

ในหลักการทั่วไป เขาเรียกว่า Smooth angles and corners ความหมายคือ อย่าเอามือไปลูบคมมีด มันไม่คุ้มกับเลือดออก ถ้ารู้ว่าเขาพาลหาเรื่อง ก็เลี่ยงไปเลย

โดยทั่วไปคือมีความหนักแน่น เพราะเราเท่านั้นที่สามารถจะช่วยให้เราหนักแน่นได้ รู้จักตนเองเดี๋ยวนี้ และรู้ว่าจะต้องทำอย่างไร ผู้เขียนใช้วิธีตอบการรุกรานว่า ฉันคิดว่าคุณเป็นคนดี ฉะนั้นเราอย่ามาทะเลาะกันให้เสียเวลาดีกว่า

อีกวิธีหนึ่ง คือ Grounding ได้แก่การวางตนอยู่เหนือการถูกใส่ความผิด ยอมรับความจริงว่าต้องช่วยตัวเองให้หนักแน่นไว้ก่อน แล้วค่อยโต้แย้งเมื่อแข็งแรงกว่าสถานการณ์ที่เป็นอยู่

ในระหว่างที่พยายามสงบสติอารมณ์ ก็หากิจวัตรที่รื่นรมย์ทำไปพลางก่อน เพื่อให้แข็งแรงทางด้านจิตใจและพลัง พยายามแยกแยะปัญหาอย่างไม่หุนหันหรืองุ่นง่านใจ

ผู้เขียนกำลังอ่านพระพุทธประวัติขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าภาคภาษาอังกฤษ โดย พระอาจารย์สันติธรรมโมภิกขุ สถานที่ติดต่อที่วัดพุทธปัญญานันทาราม แคนาดา โทร./แฟกซ์ (604) 439-1911 บรรยายตอนที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบรรลุธรรมอันได้แก่ กฎแห่งการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป ที่เราเรียกว่า “ตรัสรู้” นั้น สามารถนำมาใช้แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นกับชีวิตเราได้ทุกโอกาส เมื่อใดที่มีความทุกข์ ก็ย่อมมีวาระและหนทางแห่งการดับทุกข์ เช่นเดียวกับที่พระอาจารย์สุภณเคยสอนหนทางสู่สมาธิ ที่ผู้เขียนใช้ได้ผล เมื่อท่านสอนว่า ร่างกายของเราทุกส่วน ตั้งแต่ศีรษะ เมื่อเกิดขึ้นก็ย่อมดับไป ลำตัวก็เช่นกัน เกิดขึ้นแล้วดับไป ด้วยการตามความคิดเช่นนี้ไปตลอดทั่วร่างกาย ไม่นานก็บังเกิดเป็นสมาธิ คือ ความว่างเปล่าเกิดขึ้นในมโน คือภาวะจิตที่เรากำลังสำรวมอยู่ ณ ภาวะจิตอันว่าง คือสมาธิจิต ที่เราแสวงหาเพื่อชำระอารมณ์ขุ่นหมองทั้งมวล หากเราท่านปฏิบัติสมาธิจิตสม่ำเสมอ อย่างน้อยก่อนจะหลับ จะพบว่า ความขุ่นข้องใจทั้งหมดปราศนาการ นั่นคือการบำบัดภาวะจิตผันผวนที่เราพยายามจำกัดมาหลายหลายวิธีข้างต้น จบท้ายด้วยการทำสมาธิจิตที่เราฝึกมาตั้งแต่เด็กนั่นเอง ในวาระที่วันวิสาขบูชาครบรอบอีกครั้งในเดือนพฤษภาคม บทความนี้จึงนำหลักการง่ายๆ ที่เรารู้จักมาตั้งแต่น้อยจนเติบใหญ่ เพื่อคงไว้ซึ่งความหนักแน่นแห่งอารมณ์ ไร้ความหุนหันพลันแล่นที่จะเกิดขึ้น