สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
จิตญาณ

ตั้งใจจะเขียนหัวข้อเรื่อง จิต-ประสาท-สมอง ก็เตรียมคิดอยู่ พอดีกับเพื่อนที่อยู่ไกลไม่ค่อยได้ติดต่อกันโทรศัพท์มาถึง บอกว่า พี่สาวของเขาที่เดินทางกลับไปอยู่เมืองไทยกับครอบครัวตายเมื่อ 2 วันก่อน ก็ให้ระลึกถึงว่า ตัวเองก็ระลึกถึงพี่สาวคนนั้นเมื่อประมาณ 2-3 วันมานี้ ทำไมข่าวประจวบเหมาะกับกาลเวลาได้ เพื่อนคนนี้บอกว่าเป็นจิตวิญญาณ เป็นศัพท์ใหม่ที่ต้องยอมรับว่าเรื่องนี้เป็นจริง เพราะไม่เห็นจะมีเค้าว่าทำไมถึงเกิดจิตสัมผัสกับผู้ใหญ่คนหนึ่งที่ไม่ได้คิดถึงกันมานานแล้ว และเกิดได้รับข่าวมรณกรรมในระยะเวลาตรงกัน จะว่าวิญญาณสัมผัสก็ไม่เชิง เพราะผู้ตายไม่รู้หรอกว่าเราอยู่ที่ใด เธออายุมากอาจจะเหยียบ 90 ปีแล้ว ได้พบเธอเมื่อไปเยี่ยมบ้านเพื่อนที่เธอพักอยู่ด้วยประมาณ 20 ปีที่แล้ว เรื่องวิญญาณของเธอจะมาเยี่ยมนั้นยังสงสัยอยู่ว่าเป็นไปได้หรือ จะว่าวิญญาณสัมผัสทางจิต เลยเรียกกันด้วยคำว่า จิตญาณ ก็คงพอจะได้คำตอบเรื่องนี้

ที่ตั้งใจจะเขียนไว้เดิมก็คือว่า ทำอย่างไรจะทำจิตว่าง พุทธศาสนาเรียกว่า ฌาน ศัพท์นี้พิมพ์ยากเพราะตัวอักษรบนแป้นพิมพ์คล้ายกันมากจนหาแป้นไม่เจอ คำว่า ฌานแปลว่า ความบริสุทธิ์ของจิต แปรตามขั้นของจิต แล้วแต่ว่าใครจะทำจิตบริสุทธิ์ได้กี่ขั้น เช่นความหมายของกตรัสรู้มีแปดขั้น เราๆท่านๆก็ผ่านอารมณ์ไปตามขั้นของจิต คือ ความสงบ ความปิติสุข เป็นอุเบกขา เป็นความบริสุทธิ์ของจิตเรียกว่า สมาธิ มีญาน 4 ได้แก่ 1.ปฐมฌาน 2. ทุติยฌาน 3.ตติยฌาน 4.จตุตถฌาน พระพุทธเจ้าท่านทรงตรัสรู้หลังจากบรรลุฌาน 8 เป็นวิปัสสนาญาณ 16 ขั้น คือ บรรลุญาณที่หนึ่ง การระลึกชาติแต่ปางก่อนได้ ญาณที่สอง คือ การมีดวงตาทิพย์ ญาณที่สามคือบรรลุสัจธรรม ญาณที่สี่คือการรบรรลุนิพพาน เราๆท่านๆเพียงรู้จักคำว่า “จิตญาณ” ก็เห็นจะพอเข้าใจว่า เรื่องเริ่มต้นของบทความนี้มีคำบรรยายเป็นมาดังนี้แล

เราๆท่านๆจะสามารถทำจิตบริสุทธิ์ เพื่อให้บรรลุถึงสมาธิ เริ่มต้นจาก รักษาศีล 5 กล่าวคือ ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักขโมย ไม่ประพฤติผิดทางกาม ไม่โกหก ไม่เสพสิ่งอันตรายต่อกาย

การสร้างจิตให้เข้าสู่สมาธิ ไม่ว่าจะอยู่ในท่านั่ง หรือท่านอน หรือกำลังเดิน สามารถทำจิตว่างได้ ผู้เขียนเคยประสพความสำเร็จของการทำจิตว่าง เริ่มต้นจากการพิจารณากลีบเลี้ยงของลูกเพอร์ซิมอนที่เก็บไว้จนแห้งแล้ว ยังมีลวดลายของธรรมชาติสร้าง มี 3 ชั้น มี 4 กลีบ กลีบนอกสีเขียว ขั้น 2 สีน้ำตาลอ่อน ชั้นในสีเหลืองปนน้ำตาล แต่ละขั้นของกลีบมีลวดลายที่นำจิตเข้าสู่สมาธิได้ โดยการวาดลวดลายไทยบนกระดาษด้วยมือไปตามจิตสั่ง ผู้เขียนไม่ได้เรียนจิตรกรรมการเขียนลายไทย ก็พอจะพิจารณาว่ามือทำตามที่สมองสั่ง เลยเกิดเป็นสมาธิจากการวาดลายไทย ซึ่งผู้เขียนใช้ประดับปกหนังสือที่เขียนขึ้นเล่มเดียวในชีวิต เป็นตำราภาษาอังกฤษประกอบการสอนวิชาการบำบัดด้วยเร็คคี้และจักระ ที่ Burbank Adult School ปกหน้าเป็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายกพระหัตถ์ขวาประหนึ่งกำลังทรงปราศรัยกับพระภิกษุเรียงรายใต้ต้นไม้ยาวสุดตา มีพระรัศมีรอบพระเศียรประหนึ่งว่าพระจันทร์เต็มดวง ปกหลังประกอบด้วยลายไทยที่มือวาดสำเร็จจากการเพ่งกลีบเลี้ยงของลูกเพอร์ซิมมอน มีภาษาออังกฤษแฝงอยู่ในลายไทยว่า Health and Healing by Reiki and Chakra นับว่าลายไทยนี้ เป็นผลงานจากการนำจิตเข้าสู่สมาธิ ออกมาเป็นลวดลายไทย โดยมิได้ฝึกเรียนมาก่อน เริ่มต้นจากการเพ่งพิจารณาสี่กลีบเลี้ยงของลูกเพอร์ซิมอนแล้วมือเขียนตามการบงการของจิต นั่นคือ วิธีการอย่างหนึ่งในการรวมจิตเป็นสมาธิ คุณอาจเพ่งวัสดุอะไรก็ได้ ที่สามารถนำจิตเข้าสู่สมาธิ แล้วเกิด ภาวะจิตว่าง ไม่คิดอะไร เพราะพิจารณาอยู่กับสิ่งเดียว

ธรรมชาติเป็นสิ่งมหัศจรรย์ กลีบเลี้ยงของลูกเพอร์ซิมมอนยังแห้งอยู่ในสภาพดี สีไม่เปลี่ยน ยังงดงามเสมอทุกครั้งที่เพ่งมอง จะเกิดเป็นสมาธิแห่งจิต ในขณะที่มือก็วาดลวดลายไทยไปตามจิตพามือไป โดยไม่จำเป็นต้องเรียนมาก่อน ได้จิตเป็นผู้บันดาลใจ จากสิ่งมองอยู่ เป็นสมาธินำความคิด พามือวาดลวดลายได้เองไม่ต้องสอน ไม่ต้องเรียน เรียกว่าสมาธิจิตพามือเขียนลวดลายไปเอง เสียดายที่การส่งแฟ็กซ์อาจไม่สามารถส่งมาพิมพ์ได้ หากทำได้สำเร็จ ก็น่าจะเป็นอุทาหรณ์ว่า การสำรวมจิตเป็นสมาธิ คือการทำจิตเป็นหนึ่งเพื่อให้เกิดภาวะจิตว่าง และอาจเกิดเป็นจิตญาณได้

อภิญญา 5 ประการ จากการทำสมาธิจิต ได้แก่ 1.ฤทธิ์ทางกาย 2.กำหนดกระแสจิตผู้อื่นได้ 3.หูทิพย์ 4.ระลึกชาติได้ 5.นัยตาทิพย์ เห็นการณ์ไกล นายแพทย์เมเมท ออซ กล่าวว่าการสมาธิทำให้เลือดไปเลี้ยงสมองมากขึ้น จนเกิดสิ่งบันดาลที่เราเรียกว่าอภิญญา 5 ประการ การจะทำสมาธิไม่เพียงแต่นั่งขัดสมาธิ นั่งเก้าอี้ก็ได้ ยืนก็ได้ นอนก็ได้ เดินก็ได้ อยู่ที่จิตว่างเป็นสมาธิ ดังที่กล่าวแล้วว่ามือที่เขียนลายไทยก็อาจนำจิตให้ว่างได้เมื่อถึงจุดหนึ่ง เมื่อนั้นคุณอาจมีอภิญญา 5 ประการข้างต้น อย่างน้อยอาจมีการดลใจให้หาของที่หายพบ เรื่องจิตวิญญาณ เป็นอุทาหรณ์ได้ว่า ทำไมจึงมีจิตประหวัดถึงคนที่อยู่ไกลตรงข้ามอีกซีกโลกหนึ่ง ในขณะที่ผู้นั้นก็ได้เสียชีวิตในขณะที่คิดถึง เกิดเพราะอะไร ถ้าไม่ใช่จิตญาณ แล้วทำไมน้องสาวของเขาถึงโทรศัพท์มาบอกข่าวว่า พี่สาวของเขามรณะในระยะเวลาเดียวกับที่ผู้เขียนมีจิตประหวัดคิดถึงอยู่ และศัพท์คำว่า จิตญาณ เป็นครั้งแรกที่ผู้เขียนรู้จักกจากเพื่อนผู้นี้ ทั้งๆ ที่เธอมาอยู่อเมริกานานกว่าผู้เขียน และเธอแต่งงานกับสามีอเมริกันตลอดมา กลับมีความรู้เรื่องศัพท์ภาษาไทยตรงกับที่ผู้เขียนกำลังตั้งใจจะค้นคว้าอยู่ คือ จิต ประสาท สมอง ซึ่งก็ได้จังหวะกันพอดี เรื่องประสาทที่สมองมีการสื่อสารทางเซลล์ตลอดเวลามี 10 ระบบคือ การเห็น การได้ยิน การคิด การเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อ การรับรู้ การสั่งการ ความจำระยะยาว ความประพฤติ กายหายใจ อีกส่วนของระบบประสาทผ่านไขสันหลังมี 31 คู่ ที่จะทำงานกับระบบอวัยวะภายใน 10 ระบบ ได้แก่ การย่อย การขับถ่ายของเสีย การสร้างสารช่วยงานของระบบ เช่น ไวตามินซี ช่วยสร้างสารที่จะไม่ทำให้สูญเสียความชื้นในเซลล์ เพราะตัวที่เรียกว่า free radicals โดยเฉพาะการที่ไวรัสโคโรน่าชอบแย่งน้ำไปจากเซลล์ ทำให้เซลล์ไม่สามารถติดต่อถึงกันได้ ชีวิตก็มีอันยุติ ตามหลักสรีระ การสร้างเซลล์ใหม่ของทารกอยู่ในระยะ 14 วัน วัยรุ่นอยู่ในระยะ 28 วัน วัยกลางคนอยู่ในระยะ 42 วัน วัยชราเกิน 50 ปีอยู่ในระยะ 42 ถึง 84 วัน ยิ่งแก่ตัวลง เซลล์สร้างใหม่ก็ยิ่งช้าลง และเซลล์ยิ่งตายง่ายขึ้น เลยขาดเซลล์ที่จะทำงานทดแทน ก่อให้เกิดภาวะเสื่อมนานาประการในวัยสูงอายุ เขาถึงให้สิทธิ์คนอายุเกิน 65 ปี ฉีดวัคซีนป้องกันโคโรน่าก่อนอายุวัยอื่น

เรื่องของสมอง ก้อนเล็กนิดเดียว มีน้ำหนักเพียง 44-48 ออนซ์ แต่ในหนึ่งตารางนิ้วมีเซลล์ประสาทอยู่ถึง 19,500 เซลล์ มีปลายประสาทรับความรู้สึกประมาณ 10,000 แห่ง ติดต่อกันถึงได้ในระยะ 78 หลา มีจุดรับความเจ็บปวด 1,300 แห่ง จุดรับแรงกด 160-165 แห่ง จุดรับความร้อน 78 จุด รับความเย็น 13 จุด มีการทำงานที่แบ่งหน้าที่กันไว้ประมาณ 16 หน้าที่ สมองส่วนหน้าทำงานด้านความคิด อารมณ์ ความจำ การพูด การเคลื่อนไหว การรู้สึก บุคลิกภาพและอุปนิสัย สมองซีซ้ายคุมการทำงานของร่างกายด้านขวา สมองด้านขวาคุมการทำงานด้านซ้าย สมองด้นล่างช่วยการสมดุล และการทำงานของกล้ามเนื้อ ส่วนสมองด้านล่างคือสะพานเชื่อมกับสมองส่วนอื่น และควบคุมต่อไปยังโครงกระดูกสันหลัง 31 คู่ เพื่อประสานงานทั่งร่างกาย ด้วยเหตุนี้ เมื่อแมวของผู้เขียนเลียมือจึงส่งกระแสสัมผัสไประงับการเจ็บหัวใจได้ หรือในกรณีแห่งการทำสมาธิ หรือจิตว่าง เซลล์สมองไม่ถูกใช้ง่านอย่างอื่น หมายถึงว่าจิตมิได้ถูกใช้งานอย่างอื่น และในขณะแห่งความว่างของจิต ผู้เขียนจึงสามารถเห็นองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระดำเนินอยู่