ขอจำเริญพร ท่านพุทธศาสนิกชน ท่านผู้สนใจใฝ่ธรรมทุกท่าน เมื่อร่วม 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา มีข่าว ส.ส. สมาชิกประชาชนท่านหนึ่ง อภิปรายยื่นญัตติขอตัดงบประมาณสนับสนุนพระพุทธศาสนา อันนี้ก็เข้าใจได้ แต่ประเด็นที่เป็นปัญหาอยู่ถ้อยคำบางคำที่เป็นการด้อยค่า และดูหมิ่นเกียรติของพระภิกษุทั่วประเทศและทั่วสังฆมลฑณ

"คำที่เป็นปัญหาสะเทือนใจชาวพุทธคือ พระสงฆ์อยู่เมืองไทยท่านให้คนไปกราบ ท่านไปอินเดียท่านไปกราบอะไรกันก็ไม่รู้ แล้วมีภาพพระสถูปเจดีย์พุทธคยา สถานที่ตรัสรู้ธรรมของพุทธเจ้าขึ้นจอมอนิเตอร์ในสภาฯ ภาพนั้นอันวิญญูชนทราบดีว่าเป็นสถานสำคัญทางประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา"

พระพุทธศาสนาในฐานะศาสนาแห่งปัญญา มิได้เน้นการบูชาสถานที่หรือวัตถุเป็นหลัก แต่การบำเพ็ญศรัทธาผ่านสถานที่สำคัญที่เกี่ยวเนื่องกับพระพุทธเจ้า มีบทบาทสำคัญในการสร้างแรงบันดาลใจแก่ผู้ปฏิบัติธรรม สถานที่เหล่านี้เรียกว่า “สังเวชนียสถาน 4 ตำบล” อันพระพุทธเจ้าทรงกำหนดไว้เองว่าเป็นที่ควรระลึกถึง ด้วยเหตุแห่งความเป็นจุดกำเนิดและจุดสิ้นสุดของพระพุทธองค์ ตลอดจนเป็นเครื่องกระตุ้นความสังเวชและศรัทธา

ในพระไตรปิฎก ทีฆนิกาย มหาปรินิพพานสูตร (ที.ปา. ๑๑/๑๙๘/๑๖๕) พระพุทธเจ้าตรัสไว้ชัดเจนว่า

“ภิกษุทั้งหลาย สถานที่ 4 ตำบล เป็นที่พึงไปดูด้วยความเลื่อมใสของกุลบุตรผู้มีศรัทธา ได้แก่

1. สถานที่ตถาคตอุบัติ

2. สถานที่ตถาคตตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ

3. สถานที่ตถาคตประกาศธรรมจักรครั้งแรก

4. สถานที่ตถาคตเสด็จปรินิพพาน”

พระองค์ยังทรงชี้แจงต่อว่า ผู้ใดมีศรัทธาไปสักการะสถานที่เหล่านี้ เมื่อระลึกถึงพระพุทธองค์ด้วยจิตเลื่อมใส ย่อมเป็นเหตุปัจจัยให้เข้าถึงสุคติในเบื้องหน้า

ทางศาสนา – เป็นสัญลักษณ์แห่งพระพุทธเจ้า ทำให้ผู้ไปเยือนเกิดศรัทธาและแรงบันดาลใจในการปฏิบัติธรรม

ทางจิตวิญญาณ – สถานที่แต่ละแห่งเป็นเสมือนเครื่องเตือนสติ ให้ระลึกถึงความเพียร ความกรุณา และความไม่เที่ยง

ทางสังคมและวัฒนธรรม – เป็นจุดศูนย์รวมของชาวพุทธจากทั่วโลก ก่อให้เกิดความสามัคคีและการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม

ทางประวัติศาสตร์ – เป็นหลักฐานยืนยันการดำรงอยู่ของพระพุทธเจ้า และพุทธศาสนาในยุคพุทธกาล

1) นมัสการด้วยความเคารพ – กราบไหว้ บูชาด้วยจิตบริสุทธิ์ มิใช่เพื่อหวังผลทางไสยศาสตร์

2) บูชาด้วยการปฏิบัติธรรม – การรักษาศีล เจริญสมาธิและปัญญา คือการบูชาที่แท้จริงตามพุทธโอวาท

3) การอนุรักษ์สถานที่ – รักษาความสะอาด ความสงบ และความศักดิ์สิทธิ์ของสถานที่ เพื่อประโยชน์แก่ชนรุ่นหลัง

4) การเผยแพร่คุณค่า – ถ่ายทอดความสำคัญของสังเวชนียสถานแก่ผู้ที่ไม่อาจไปถึงด้วยตนเอง ผ่านการสอน การเขียน และสื่อสารรูปแบบต่าง ๆ ชาวพุทธเห็นภาพก็เข้าใจได้ทันที ว่านั่นเป็นสัญญลักษณ์สำคัญทางพระพุทธศาสนา

5) เจริญสังเวชสลดใจ – ใช้โอกาสที่ไปถึงสถานที่จริง ระลึกถึงความไม่เที่ยงและการดับขันธ์ของพระพุทธองค์ เป็นแรงผลักดันในการปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้น ตามกฎพระไตรลักษณ์

สรุปสั้นๆ คือ สังเวชนียสถาน 4 ได้แก่ ลุมพินีวัน, พุทธคยา, สารนาถ, และกุสินารา, มิใช่เพียงสถานที่ทางประวัติศาสตร์ แต่เป็น “เครื่องเตือนใจ” ให้ชาวพุทธระลึกถึงพระพุทธเจ้า และหลักธรรมอันเป็นแก่นแท้ พระพุทธเจ้ามิได้ทรงเน้นการบูชาสถานที่เพื่อความศักดิ์สิทธิ์ หากแต่ทรงแนะนำให้ใช้เป็นที่ก่อเกิดศรัทธาและสังเวชธรรม เพื่อตั้งสติไว้มิให้ประมาท โน้มนำให้หันกลับมาปฏิบัติตามพระธรรมวินัย อันเป็นการบูชาที่ประเสริฐที่สุด

พระปัจฉิมโอวาท คือ คำสอนสุดท้ายของพระพุทธเจ้าก่อนจะปรินิพพาน เน้นคำว่า "วยธมฺมา สงฺขารา อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ" แปลว่า "สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมสลายไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจงยังประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่นให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิด". พระดำรัสนี้สอนให้พุทธศาสนิกชนดำเนินชีวิตด้วยความไม่ประมาทในการทำความดี.

ความหมายสำคัญ: "วยธมฺมา สงฺขารา" หมายถึง สังขารทั้งหลาย (กาย วาจา ใจ และสรรพสิ่ง) ล้วนมีความเสื่อมสลาย. "อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ" หมายถึง ให้ยังประโยชน์ให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาท คือ ให้ปฏิบัติธรรมอย่างรอบคอบ ไม่ประมาทในการใช้ชีวิต และไม่ปล่อยให้เวลาผ่านไปอย่างเปล่าประโยชน์.

สาระสำคัญ: คำสอนนี้เป็นมรดกอันล้ำค่าที่พระพุทธองค์มอบให้แก่ชาวพุทธ ให้ยึดถือปฏิบัติเพื่อให้หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง โดยการดำเนินชีวิตตามหลักธรรมด้วยความไม่ประมาท

พระไตรปิฎก เล่ม ๑๐ ทีฆนิกาย มหาวรรค มหาปรินิพพานสูตร (ที.ปา. ๑๐/๑๙๘/๑๖๕)

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธธรรม. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม, ๒๕๔๕.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม.

ส่วนผู้มีศรัทธาต้องการสนุบสนุนวัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี กรุณา Donation check payable to "Buddhist Meditation Society" หรือ อีกบัญชีหนึ่งชื่อ Wat Phrathat Thongsethi ส่งไปตามที่อยู่ที่แจ้งไว้นี้ 6763 East Avenue H. Lancaster CA 93535 ส่วนท่านที่สะดวก Transfer money with Zelle ก็โอนด้วยเบอร์ (562) 249 - 3789 ขออนุโมทนาบุญ มา ณ โอกาสนี้ด้วย รูปขอจำเริญพร