ธรรมะสมสมัย

หลวงพ่อไสว ชมไกร



"การศึกษาวิเคราะห์เตมิยชาดก"

ท่านสาธุชนผู้สนใจในธรรม ทั้งหลาย หนึ่งไตรมาสแห่งการสร้างความดี สามเดือนแห่งการสร้างบารมี ทุกวันอาทิตย์ขอเชิญทุกท่านไปร่วมบุญ "ธำรงธรรม อุปถัมภ์เทศน์ โดยพร้อมเพรียงกัน" เพื่อเป็นปัจจัยกองบุญช่วยบำรุ่งวัด วัดมีค่าใช้จ่ายรายเดือน และรายปี เช่น ใช้จ่ายค่า Mortgage monthly payment จ่ายค่าน้ำ ค่าไฟฟ้า ค่าแก๊ส Home Insurance อื่น ๆ คติธรรมคือ "เราต้องอยู่ให้ได้ พรุ่งนี้ยังคอยเรา" พูดเป็นนัยนัยไปสร้างบุญร่วมกันที่วัดทุ่งเศรษฐี 11911 207Th Street Lakewood CA 90715


ทศชาติชาดก กัณฑ์ที่ 1 เตมิยกถา

พระศาสดาประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภการเสด็จออกบรรพชาอันยิ่งใหญ่ (ในอดีต) ได้ตรัสไว้โดยทรงเริ่มต้นด้วยคาถาแรก ที่เทวดาผู้สถิตอยู่ที่เศวตฉัตรตรัสสอนเตมิยกุมารว่า "ท่านจงอย่าเปิดเผยตนว่าเป็นบัณฑิต" เป็นต้น

พระเตมีย์ใบ้ เป็นเรื่องพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติ เป็นพระราชโอรสของพระเจ้ากาสิกราช ในเวลาที่ทรงพระเยาว์ ทรงเห็นพระราชบิดาพิพากษาลงโทษพวกโจรแล้ว พระองค์ทรงระลึกถึงอดีตชาติได้ว่าพระองค์เคยเป็นพระราชา และพิพากษาลงโทษคนเช่นนี้มาแล้ว จึงต้องไปเสวยผลกรรมในนรกเป็นเวลานาน ในชาตินี้จึงไม่ปรารถนาจะครองราชสมบัติ โดยได้ทรงแกล้งทำเป็นคนใบ้ แม้จะถูกทดลองด้วยวิธีการต่าง ๆ แต่ก็ไม่ยอมเจรจา พระราชบิดาจึงได้รับสั่งให้นำตัวท่านไปฝังในป่าช้า ทำให้ท่านได้โอกาสสอนนายสารถีแล้วเสด็จออกบรรพชา ต่อมาพระราชบิดาและชาวเมืองก็ได้ออกบรรพชาตามเป็นจำนวนมาก


การศึกษาวิเคราะห์เตมิยชาดก

การบำเพ็ญเนกขัมมบารมี พระพุทธองค์ทรงเล่าเรื่องเตมีย์เกรงการครองราชสมบัติ เพราะทรงสลดพระหฤทัย ที่เห็นราชบุรุษลงโทษโจร ตามพระราชดำรัสของพระราชบิดา ด้วยการเฆี่ยนบ้าง ฟันบ้าง ราดด้วยน้ำกรดบ้าง หรือบางครั้งก็เอาหอกแทง เอาหลาวเสียบบ้าง จึงใช้วิธีแสร้งทำเป็นหูหนวก เป็นใบ้ไม่พูดจากับใคร แม้จะถูกทดสอบต่าง ๆ ก็ทรงอดกลั้นไว้ ไม่ยอมแสดงอาการใดให้ปรากฎ ทั้งนี้เพื่อจะเลี่ยงการครองราชสมบัติ

พระราชาปรึกษาพวกพราหมณ์ ได้รับคำแนะนำให้นำราชกุมารไปฝังเสีย พระราชมารดาทรงคัดค้านไม่สำเร็จ จึงทูลขอให้พระราชกุมารครองราชย์สัก 7 วัน ต่อเมื่อ 7 วันแล้วพระราชกุมารก็ไม่ทรงยอมพูด สารถีจึงนำพระราชกุมารขึ้นสู่ราชรถไป เพื่อจะฝังตามรับสั่งของพระราชา ขณะที่ขุดหลุมอยู่พระราชกุมารก็เสด็จลงจากราชรถ ตรัสปราศรัยกับนายสารถี โดยทรงห้ามมิให้ฝังตนด้วยเหตุดังนี้

"เราเป็นโอรสของพระราชาองค์ที่ท่านเข้าไปพึ่งบารมีเลี้ยงชีพอยู่ นายสารถีถ้าท่านพึงฝังเราไว้ในป่า ชื่อว่าทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม บุคคลพึงนั่งหรือนอนที่ร่มแห่งต้นไม้ใด ไม่พึงหักรานกิ่งของต้นไม้นั้น เพราะคนผู้ประทุษร้ายมิตร ชื่อว่าเป็นคนเลวทราม"

นอกจากนี้ยังทรงขยายความต่อด้วยวิธีอุปมาอุปมัยว่า

"พระราชาก็เหมือนต้นไม้ เราก็เป็นเหมือนกิ่งไม้ ข้าแต่มหาราช นายสารถีเป็นเสมือนคนผู้อาศัยร่มไม้ นายสารถี ถ้าท่านฝังเราไว้ในป่า ชื่อว่าพึงทำสิ่งที่ไม่เป็นธรรม" และตรัสคาถาบูชามิตร 10 คาถา ดังเช่น "ผู้ใดไม่ประทุษร้ายมิตร ผู้นั้นพรากจากเรือนของตนแล้วย่อมมีอาหารสมบูรณ์ คนเป็นอันมากย่อมเข้าไปพึ่งพาผู้นั้นเลี้ยงชีพ" เป็นต้น

เมื่อสารถีทูลเชิญเสด็จกลับเมือง พระเตมีย์ทรงยืนยันว่าทรงมีพระประสงค์จะออกบวช และทรงเปล่งอุทานด้วยกำลังปิติ ว่า "อนึ่ง ประโยชน์โดยชอบของเหล่าชน ผู้ไม่รีบร้อน ย่อมเผล็ดผลโดยแท้ เรามีพรหมจรรย์เผล็ดผลแล้ว ออกบวชแล้วย่อมไม่มีภัยแต่ที่ไหน ๆ"

พระเตมีย์ ตรัสหลักธรรมเพื่อยินดีในเนกขัมมะ "เราเห็นเด็กหนุ่มของท่านทั้งหลาย ผู้เรียกบิดาและมารดา ซึ่งเป็นบุตรที่รักได้มาโดยยาก ยังไม่ทันถึงความแก่เลยก็ตายเสียแล้ว เราเห็นเด็กสาวของท่านทั้งหลาย ที่สวยสดงดงาม สิ้นชีวิตเหมือนหน่อไม้ที่ถูกถอน"

"สัตว์โลกถูกความตายครอบงำและความแก่รุมล้อมไว้ วันคืนที่ชื่อว่าทำอายุ วรรณะ และกำลังของเหล่าสัตว์ให้สิ้นไป เส้นด้ายที่เขากำลังทอช่างหูกทอไปได้เท่าใด ส่วนที่ต้องทอต่อไป เหลืออยู่น้อยเท่านั้นฉันใด ชีวิตของสัตว์ทั้งหลายก็ฉันนั้น" "คนเป็นจำนวนมากที่ได้พบกันในตอนเช้า ตกตอนเย็นบางพวกก็ไม่เห็นกัน คนเป็นจำนวนมากที่ได้พบกันในตอนเย็น ตกตอนเช้าบางพวกก็ไม่เห็นกัน ควรรีบ ทำความเพียรเสียแต่ในวันนี้ ใครเล่าจะพึงรู้ได้ว่าความตายจะมีในวันพรุ่งนี้

เรื่องเตมียชาดก เป็นเรื่องของการบำเพ็ญเนกขัมมบารมี ยังมีหลักธรรมที่ปรากฏชัดเจนในเตมียชาดกนี้ คือ หลักของไตรลักษณ์ ดังเห็นได้จากพุทธพจน์ที่กล่าวไว้มากมายในชาดกเรื่องนี้สรุปความว่า ทุกสิ่งย่อมมีความเสี่อมเป็นธรรมดา ทุกชีวิตไม่ว่าเด็ก คนหนุ่มสาว หรือคนชรา ก็ย่อมถูกความตายครอบงำและความแก่รุมล้อมทั้งสิ้น เป็นธรรมดา

วันนี้ขออนุญาตถวายสักการะ ท่านอาจารย์ ดร. พระมหาจรรยา สุทฺธิญาโณ เจ้าอาวาสวัดพุทธปัญญา เมืองโพโมน่า ขอบพระคุณท่านได้กรุณาถามไถ่ถึงข่าวคราว โดยแสดงความห่วงใย ซึ่งเห็นได้จากความเมตตาและจริงใจของพระมหาเถระ คือท่านเห็นอาตมาไม่ไปรับบิณฑบาตที่ Thailand Plaza Hollywood Boulevard นครลอสแองเจลีส หลายเสาร์ ไม่มีอะไรครับ งานยุ่งนิดหน่อยขอรับ ขอถวายสักการะเป็นตัวหนังสือครับผม


น้อมใจถวายสักการะ

ยินสำเนียง เสียงเทศน์ FACEBOOK LIVE
ธรรมะหลาย มิตินัยย์ ให้ข่าวสาร
ช่วงเช้าตรู่ ดู FACE...LIVE ใจเบิกบาน
ทุกวันผ่าน ท่านกล่าวย้ำ ทำความดี ฯ

กราบอาจารย์ ผ่าน FACE...LIVE ใจน้อมนบ
ด้วยเคารพ แม้อยู่ไกล หลายหมื่นลี้
จรรยางาม นามเลิศล้ำ นำความดี
ผ่าน 4 G. FACEBOOK LIVE ใจอิ่มบุญ ฯ

ด็อกเตอร์พระ มหาจรรยา สุทฺธิญาโณ
มหาเถโร โลโก้ธรรม ช่วยนำหนุน
เจ้าอาวาส พุทธปัญญา ท่านเกื้อกูล
ผู้ทรงคุณ บุญบรรจบ เคารพธรรม ฯ


โลกทั้งใบ ไม่ต้องการผู้อ่อนแอ

ท่านทั้งหลาย ชีวิตต้องสู้ถึงจะอยู่รอดได้ ความสำคัญของชีวิตผ่านมา มีจังหวะ มีขั้นตอน ความจริงของชีวิตต้องเข้มแข็ง โลกและสังคมล้วนแต่ต้องการคนเข้มแข็ง เราอยู่เพื่อ "สู้" กับหน้าที่อันยิ่งใหญ่ รูปขอจำเริญพร