ขอจำเริญพร ท่านผู้สนใจใฝ่ธรรมทุกท่าน การทำบุญในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็นหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นทาน ศีล ภาวนา แต่สิ่งที่ปรากฏชัดเจนและมีคุณูปการต่อสังคมอย่างเป็นรูปธรรมคือการสร้างสาธารณประโยชน์ เช่น การขุดบ่อน้ำเพื่อให้คนและสัตว์ได้ใช้ประโยชน์ และการก่อสร้างศาลาเพื่อเป็นที่พักพิงหรือใช้ในการประกอบกิจกรรมทางธรรม อานิสงส์ของบุญทั้งสองประการนี้มีการกล่าวถึงในคัมภีร์พระไตรปิฎกและอรรถกถา อันสะท้อนให้เห็นคติความเชื่อและคุณค่าทางสังคมที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน

๑. การขุดน้ำบ่อและอานิสงส์แห่งอุทกทาน

ในพระไตรปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท ได้กล่าวถึง อุทกทาน (การให้น้ำ) ว่าเป็นทานที่ให้ประโยชน์แก่สัตว์โลกอย่างยิ่ง เพราะน้ำเป็นปัจจัยสำคัญของชีวิต ข้อความที่น่าสนใจปรากฏใน ธรรมบทอรรถกถา ตอน อุทกทานกถา ว่า

“ผู้ให้น้ำย่อมได้ความเย็น

ผู้ให้ที่พักย่อมได้ความสุข

ผู้ให้แสงสว่างย่อมได้จักขุ

ผู้ให้ที่พักพิงในที่สุดย่อมได้ผลทุกสิ่ง”

การขุดบ่อน้ำหรือจัดหาน้ำจึงมีอานิสงส์ดังนี้

- ได้รับความสุขเย็นกายเย็นใจ มีความสงบสุข

- ได้รับผลแห่งความอุดมสมบูรณ์ ทรัพย์สมบัติไม่ขาดแคลน

- มีอายุยืน สุขภาพดี ผิวพรรณงดงาม

- ได้ชื่อว่าเป็นผู้เกื้อกูลโลก เป็นทานบารมีชั้นสูง

คติชาวพุทธเชื่อว่า ผู้ใดสร้างบ่อ สร้างสระ หรือแม้แต่ทำทำนบกักเก็บน้ำไว้ให้สัตว์โลกได้ใช้ จะไม่ประสบกับความกันดารในภพหน้า

๒. การสร้างศาลาและอานิสงส์แห่งที่พักพิง

การสร้างศาลาเพื่อสาธารณประโยชน์ เช่น ศาลาพักร้อน ศาลาการเปรียญ ศาลาชุมชน ถือเป็นการทำบุญที่พระพุทธศาสนาสรรเสริญ เพราะเป็น “ทาน” ที่ให้ร่มเงาและเป็นที่พักพิงแก่ผู้คน ใน อรรถกถาธรรมบท มีข้อความว่า

“สุขํ นิโวสกทานํ” — ผู้ให้ที่พักพิงย่อมได้ความสุข

อานิสงส์ของการสร้างศาลา ได้แก่

- ได้ความสุขและความร่มเย็นในภพชาติหน้า

- ได้ที่อยู่อาศัยมั่นคงในทุกชาติภพ

- เป็นเหตุให้มีเกียรติยศและศรัทธาในหมู่ชน

- ได้กัลยาณมิตรและมีผู้เกื้อกูลรอบด้าน

- ช่วยเสริมสร้างความสามัคคีในชน ศาลาเป็นศูนย์รวมของกิจกรรมทางสังคม และศาสนา

๓. มิติทางสังคมและวัฒนธรรม

ทั้งการขุดบ่อน้ำและการสร้างศาลา นอกจากจะมีนัยยะเชิงศาสนาแล้ว ยังสะท้อนถึงวิถีชีวิตชาวพุทธในเชิงสังคมและวัฒนธรรม กล่าวคือ

ด้านสังคม: เป็นการสงเคราะห์คนและสัตว์จำนวนมาก ก่อให้เกิดความสัมพันธ์อันดีระหว่างผู้ให้และผู้รับ

ด้านวัฒนธรรม: แสดงถึงคุณค่าของการทำบุญที่ไม่ใช่เพียงพิธีกรรม แต่เป็นการสร้างประโยชน์ยั่งยืนต่อชุมชน

ด้านพัฒนาชุมชน: กลายเป็นสาธารณสมบัติที่สืบทอดประโยชน์ต่อเนื่อง แม้ผู้สร้างล่วงลับไปแล้ว ก็เชื่อว่ามีอานิสงส์ติดตามไปในภพหน้า เป็นการสร้างทัศนคติปลูกฝังให้มีความรัก หวงแหนสาธารณะสมบัติที่ร่วมกันสร้างขึ้นนั้น โดยการช่วยกันรักษาเพื่อประโยชน์ร่วมกัน

การขุดบ่อน้ำและการก่อสร้างศาลา นับเป็นบุญกุศลที่มีคุณค่าทั้งในทางพระพุทธศาสนา และทางสังคม เพราะเป็นทานที่ให้ประโยชน์แก่หมู่ชน และสัตว์โลกอย่างยั่งยืน อานิสงส์ของบุญดังกล่าวส่งผลให้ผู้สร้างได้รับความเย็น ความสุข ความอุดมสมบูรณ์ ที่อยู่อาศัยมั่นคง และเกียรติยศในสังคม

พระพุทธพจน์ได้ยืนยันไว้อย่างชัดเจนว่า “ผู้ให้น้ำย่อมได้ความเย็น ผู้ให้ที่พักย่อมได้ความสุข” อันเป็นข้อพิสูจน์ถึงคุณค่าของการทำบุญเพื่อสาธารณประโยชน์ที่ยังคงสืบทอดเป็นมรดกธรรมและวัฒนธรรมแก่ชาวพุทธสืบมา

เอกสารอ้างอิง

พระไตรปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท (อุทกทานกถา)

ธรรมบทอรรถกถา แปลไทย เล่ม ๒

พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตโต). พุทธธรรม. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย

เสถียรพงษ์ วรรณปก. พุทธทานศึกษา. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย

ส่วนผู้มีศรัทธาต้องการสนุบสนุนวัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี กรุณา Donation check payable to "Buddhist Meditation Society" หรือ อีกบัญชีหนึ่งชื่อ Wat Phrathat Thongsethi ส่งไปตามที่อยู่ที่แจ้งไว้นี้ 6763 East Avenue H. Lancaster CA 93535 ส่วนท่านที่สะดวก Transfer money with Zelle ก็โอนด้วยเบอร์ (562) 249 - 3789 ขออนุโมทนาบุญ มา ณ โอกาสนี้ด้วย รูปขอจำเริญพร