ธรรมะสมสมัย

หลวงพ่อไสว ชมไกร



ข้าวทิพย์ สูตรขนมในตำนาน

ท่านผู้ใฝ่บุญทุกท่าน วันนี้ธรรมะสมสมัยจะพาทุกท่านมารู้จักสูตรขนมในตำนานที่มีการสืบรักษากันมามากกว่า 3 พันปี นั่นคือสูตรการปรุงข้าวทิพย์ หรืออีกชื่อหนึ่งคือ ข้าวมธุปายาส ญาติโยมท่านใดที่ท่านเคยได้เข้าร่วมบุญพิธีกวนข้าวทิพย์ ก็จะทราบว่า ข้าวทิพย์เป็นขนมสูตรพิเศษที่ไม่เหมือนขนมทั่วๆ ไป และไม่ใช่จะทำกันได้ง่ายๆ เพราะเชื่อกันสืบๆ มาว่า ข้าวทิพย์เป็นมากกว่าขนมที่มีรสชาติอร่อย เป็นขนมทิพย์ที่เรียกกันว่า "ทิพยโอสถ" และเป็นขนมแห่งความสำเร็จสมประสงค์ ฯลฯ

อย่างเช่น ในการปรุงแต่ละครั้งมักจะมีพิธีการ / ขั้นตอน อยู่มากพอสมควร ในขั้นเตรียมการนั้นต้องมีการประชุมบอกกำหนดการ ประกาศแจกงานแจกหน้าที่รับผิดชอบ ต้องเตรียมวัสดุอุปกรณ์ที่จะนำมาใช้ปรุงให้ครบพร้อม ภาษิตว่า ไม่มีก็ต้องหา ไม่มาก็ต้องซื้อ ประเพณีกวนข้าวทิพย์จะเห็นได้ตามวัดในชนบททั่วไป มักจะออกมาขอรับบริจาคเป็นมะพร้าว มันเทศ มันแกว สารพัด ถั่ว งา ข้าวเปลือกข้าวสาร ข้าวเม่า ข้าวก่ำ เนยใสเนยข้น น้ำตาล น้ำผึ้ง น้ำอ๋อย ฯลฯ

กล่าวกันว่าเตรียมตัวกันเป็นเดือนๆ ซึ่งปัจจุบันหาดูยากแล้ว ปีนี้วัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี จะทำขึ้นเป็นครั้งแรกในเมืองแลงแคสเตอร์ แคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ขอเชิญท่านผู้สนใจและศรัทธามาร่วมกันได้บุญสามัคคี สร้างความสมัครสมานสามัคคี สืบสานประเพณีในวิถีชุมชนสังคมคนวัด

แต่ถ้าเคยปฏิบัติทำกันมาเป็นประเพณีมานั้นในขั้นเตรียมค่อนข้างว่าจะง่ายขึ้นเยอะมาก เพราะประสบการณ์ลดปัญหา ประหยัดเวลาได้เยอะมาก ถามว่าจริงๆ แล้วข้าวทิพย์ที่ว่านี้มีประวัติสำคัญ มีความเป็นมาอย่างไร ข้าวทิพย์มีรสชาติโอชะกว่าอาหารหรือขนมหวานอื่นๆ แค่ไหนเพียงไร เสร็จประกอบการวีธีปรุงแล้ว จะเกิดคุณค่าโภชนาการ หรือคุณค่าทางด้านใด้กันบ้าง ?

คงต้องมีรายละเอียดข้อปลีกย่อยมาตีประเด็นกันถึงสารัตถะ ที่นี้ข้าวทิพท์นั้นใช่หมายถึงข้าวมธุปายาสไหม ? ข้าวมธุปายาสที่อดีต สตรีท่านหนึ่งในครั้งพุทธกาลได้ปรุง แล้วนำไปถวายแด่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก่อนแต่จะตรัสรู้ นี้เป็นเรื่องเดียวกันไหม ? เป็นสูตรอันเดียวกันไหม ? สตรีท่านนั้นคือ นางสุชาดา เป็นเจ้าของสูตรขนมชนิดนี้เลยหรือไม่ ? นางสุชาดาสำคัญต่อพระพุทธศาสนาอย่างไร ?


นางสุชาดา สตรีในตำนาน

มารู้จักกุลสตรีที่ปรุงข้าวทิพย์ที่มีชื่อเสียงที่ผู้คนรู้จัก ร่วม 3 พันปี นางสุชาดาเป็นธิดาของเสนียะ (เสนานิกุฏุมพี) ผู้มีทรัพย์ซึ่งเป็นนายใหญ่แห่งชาวบ้านเสนานิคม ตำบลอุรุเวลา และเป็นมารดาของพระยสมหาสาวก ในอดีตกาล

ครั้งพระพุทธเจ้านามว่า ปทุมุตตระ บังเกิดใน เรือนสกุล กรุงหังสวดี ต่อมา นางฟังธรรมกถาของพระศาสดา เห็นพระศาสดา ทรงสถาปนาอุบาสิกาผู้หนึ่งไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะเป็นเลิศกว่าพวกอุบาสิกาผู้ถึงสรณะก่อนอุบาสิกาทั้งปวง จึงทำกุศลให้ยิ่งยวดขึ้นไป ปรารถนาตำแหน่งนั้น

นางเวียนว่ายอยู่ในเทวดาและมนุษย์ถึงแสนกัป บังเกิดในครอบครัวของกุฎุมพีชื่อเสนียะ ณ ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม ก่อนพระศาสดาของเราบังเกิด เจริญวัยแล้วได้ทำความปรารถนาไว้ ณ ต้นไทรต้นหนึ่งว่า ถ้านางไปมีเหย้าเรือนกะคนที่เสมอๆ กัน ได้บุตรชายในท้องแรกจักทำพลีกรรมประจำปี แล้วความปรารถนาของนางก็สำเร็จ

เมื่อพระมหาสัตว์ทรงทำทุกรกิริยาครบปีที่ 6 ในวันวิสาขปุณณมี นางมีความประสงค์จะทำพลีกรรมในวันเพ็ญเดือน 6 และก่อนหน้านั้นแหละ ได้ปล่อยแม่โคนมพันตัวให้เที่ยวไปในป่าชะเอม ให้แม่โคนม 500 ตัว ดื่มน้ำนมของแม่โคนม 1,000 ตัวนั้น แล้วให้แม่โคนม 250 ตัว ดื่มน้ำนมของแม่โคนม 500 ตัวนั้นรวมความว่า นางต้องการความข้นความหวาน และความมีโอชะของน้ำนมจึงได้กระทำการหมุนเวียนไป จนกระทั่งแม่โคนม 8 ตัวดื่มน้ำนมของแม่โคนม 16 ตัว ด้วยประการฉะนี้.

ในวันเพ็ญเดือน 6 นางคิดว่า จักทำพลีกรรมตั้งแต่เช้าตรู่ จึงลุกขึ้นในเวลาใกล้รุ่งของราตรี แล้วให้รีดนมแม่โคนม 8 ตัวนั้น ลูกโคทั้งหลายยังไม่ทันมาใกล้เต้านมของแม่โคนม แต่เมื่อพอนำภาชนะใหม่เข้าไปที่ใกล้เต้านม ธารน้ำนมก็ไหลออกโดยธรรมดาของตน.

นางสุชาดาเห็นความอัศจรรย์ดังนั้น จึงตักน้ำนมด้วยมือของตนเองใส่ลงในภาชนะใหม่ แล้วรีบก่อไฟด้วยมือของตนเอง เมื่อนางกำลังหุงข้าวปายาสนั้นอยู่ ฟองใหญ่ๆ ผุดขึ้นไหลวนเป็นทักษิณาวัฏ น้ำนมแม้จะแตกออกสักหยาดหยดเดียวก็ไม่กระเด็นออกไปข้างนอก ควันไฟแม้มีประมาณน้อยก็ไม่ตั้งขึ้นจากเตาไฟ การกระทำในครั้งนั้นถึงกับร้อนถึงชั้นฟ้ามหาพรหมเลยทีเดียว ท้าวมหาพรหมจะมีเทวบัญชาเป็นอย่างไรนั้น เราจะมาติดตามรายละเอียดกันในฉบับหน้า


ประกาศอนุโมทนา

ศรทธาท่านใดต้องการบริจาค เผือก มันเทศ มันม่วง ฟักทองลูกแก่ๆ ถั่วลิสง งาขาว งาดำ มะพร้าวห้าว หรือไม่ก็น้ำมันมะพร้าว น้ำตาลทรายแดง น้ำตาลกรวด นมข้น เนยใส ข้าวเม่า ข้าตอก น้ำนมแมว และอื่นๆ ให้ใจเย็นๆ ไว้ก่อนนะ ใกล้เข้าพรรษาก่อนจะแจ้งกำหนดการให้ทราบ ของทุกอย่างจะได้สด ใหม่ พร้อมใช้ทุกอย่าง ท่านใดต้องการบริจาคปัจจัยร่วมบุญก็สอบถามรายละเอียดมาได้นะ โทรมาเบอร์หลวงพ่อไสว (562) 249 - 3789 รูปขอจำเริญพร