ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
โรงเรียนของแม่ ตอนที่ 19

มองดูนาฬิกาจากโทรศัพท์ 6.00 AM เช้าเมืองทางเหนือเกือบ 7 โมง อาทิตย์ยังไม่ส่องแสง ที่จริงดวงอาทิตย์ไม่เคยหลับไหล หมุนอยู่ตลอดเวลา เพียงแต่แสงมาถึงช้า เพราะจังหวะการหมุนกว้าง มีเหลี่ยมมากขึ้น คงเหมือนนั่งรถเมล์ในกรุงเทพฯ ป้ายเดียว ถนนเดียวแต่ถึงปลายทางช้ากว่าเกือบชั่วโมง

เดี๋ยวนี้เวลาจากนาฬิกาหมดความสำคัญลง นาฬิกายี่ห้อแพง ความสำคัญคืออุปกรณ์ตกแต่ง ผู้ใส่จะคิดว่าดูดี ทำให้คนใส่มีค่า คำว่า “ค่า” อาจจะต่างจากคุณความดี คุณธรรม แม้แต่คุณค่าของความน่าเชื่อถือ จริงเท็จหรือคนใส่นอกจากนาฬิการาคาเป็นล้าน จิตใจยังเที่ยง ประกอบด้วยความเมตตาอีก

เดี๋ยวนี้โลกคนจนเยอะ ส่วนตัวผมสังคมไม่เคยยัดเยียดเป็นคนจน แต่ผมรับรู้ตัวเอง อัตคัตขัดสนบ่อยวันขึ้น ก่อนโน้นไปวัด เข้าโบสถ์จะควักกระเป๋า หยิบท่านลินคอล์นใส่หลายช่อง ค่าน้ำ ค่าไฟ ดูแลรักษาโบสถ์ วัด แม้แต่สุขภาพของพระสงฆ์ ช่วงหลังผมสารภาพ ความเมตตาไม่เคยหายจากความคิด ยังปรารถนาจะช่วยชู ค้ำจุนวัดและสังคมอยู่ แต่ชีวิตพอหยุดทำมาหากิน ทุกอย่างจะไม่เพิ่มพูน ผมหมายถึงรายได้ แต่บิลล์เพิ่มขึ้น ค่าน้ำ ค่าไฟ แม้แต่ค่าขยะ แปลก ถังขยะผมลดขนาด และปริมาณลง เพราะอยู่กันกับภรรยา ผมสาบานในใจตลอดเวลาจะดูแลกันไปตลอดกาลเวลา บิลล์ค่าขยะเพิ่มอดคิดถูกเอาเปรียบ โดยกฎสังคมคล้อยตาม

คำพูดดีๆ ออกจากปาก ความจริงใจตามมา ท้องฟ้าสว่างขึ้นทันที แสงทองโผล่จากทางตะวันออก เป็นความจริงชีวิตไม่มดเท็จ ไม่หมกเม็ด ภาษาคนดีจะบอกว่า ถ้าชีวิตคำพูด พูดจากใจ พูดจริง คำพูดผิดๆ เสแสร้ง และแม่นตรง ย่อมออกมาจากปากและใจ จะยืนพูด เมื่อไหร่เวลาจะผ่านไปนาน คำพูดจะซ้ำ ไม่เคยเปลี่ยน

ความซื่อสัตย์ สอนตัวเอง และยังสอนลูกหลาน เหมือนความขยัน คนขยันจะอยู่มุมไหนของโลกและกาลเวลาชีวิตจะหาความสุขได้ อดคิดคนขยันสุขภาพกายใจน่าจะดี ทุกข์ เศร้า น้อย เสียงยืนยันจากตัวเอง และสังคมคนขยันของโลก พูดพ้อง เป็นความเที่ยงแท้ ความยืดหยุ่นของความสำเร็จตามตารางงาน อาจถึงเร็วหรือช้า แต่สรุปได้สำเร็จ และผลพอใจมีแน่นอน

เคยอ่านหนังสือ นกสองตัวบินมาคนละที่ แต่ใจพ้องกัน เกาะต้นไม้ต้นเดียวกัน ตัวตะวันออกเกาะต่ำบังความร้อน ตัวมาตะวันตก เกาะยอดไม้ ช่างบังเอิญเวลาเหยียบกิ่งพร้อมเพรียง คนถามว่าเงาขอนกทาบกับต้นไม้เท่ากันหรือเปล่า หลายคนบอกว่าก็เท่ากันซีครับ จะแตกต่างเพียงความกว้างยาวของเงาเท่านั้น หลายคนบอกว่าไม่จริงมันไม่ใช่ สิ่งที่ผมต้องทดลอง ค้นหา ยืนยัน

ถ้าไม่แน่ใจ ลองเดินกอดเพื่อน ความสูงต่างกัน ออกจากเงาพร้อมกัน เหลือเชื่อเงาทาบพื้นดินเท่ากัน เพียงความยาวของเงาต่างกัน

หลายคนบอกเล่า ทุกเช้าก่อนตื่นรู้ตัวจะหลับตา หรือลืมตา ช่างเถอะ ไม่สำคัญ จะบิดตัวไปมา ตะแคงบ้าง ยกแขนหลายครั้ง ยกเท้า ยกมือ ผงกหัว ครับยืดเส้นยืดสาย ออกกำลังบนที่นอน หลายคนบอกว่าบิดขี้เกียจ ไล่ตัวเกียจคร้าน พูดง่ายๆ คือทำตัวให้ตื่นตัว เพื่อวันใหม่ของชีวิต

เคยอ่านสารพัดหนังสือ เขียนให้คำแนะนำกับชีวิต วิถีการดำเนินชีวิตอาจแตกต่าง แต่จุดปลายทางของผลเหมือนกัน เพื่อต้องการให้เราพร้อมในงาน หลายคนบอกว่าคำพูดพร้อมงาน กับพร้อมในงานน่าจะต่างกัน ผมยอมรับคำว่าในงานน่าจะลึก ยาวกว่าพร้อมงาน คำว่างานเป็นผลมองเห็นผิว แต่ยังไม่เจาะลึกถึงตัวในงาน คำว่าภายในงานคือเราเริ่มงาน และมองเห็นความสำเร็จแค่เอื้อม

คำว่า “แค่เอื้อม” คิดแล้วมันใกล้ สามารถไขว่คว้ามาหยิบจับ ชมผลความสำเร็จได้ แต่จริงแล้ว แค่เอื้อม คำพระท่านบอกว่า โยมความสำเร็จยังไม่แน่ว่าจะมาถึงหรือเปล่า คำนิยาม น่าจะเป็นว่า ชีวิตคุณผม แม้แต่เธอ อาจจะหมดลมหายใจ ก่อนที่จะหยิบจับความสำเร็จ

คำพูดไม่ใช่ปรัชญา แต่คือความจริงทั้งดุ้น

7 โมงกว่า ออกมายืนสนามหญ้า ครับหมู่บ้านที่อยู่เงียบ บ้านแต่ละหลังใหญ่กว้าง ทุกบ้านมีสนามหญ้ากว้างเขียว ต้นไม้มากมาย บ้านใหญ่โสหุ้ยแพง แต่ละเดือนตัดหญ้า 80 เหรียญ ช่วงจะปลายปีต้องซื้อปุ๋ย ใส่หญ้า เวลากับเก็บใบไม้ มีงานให้ทำตลอด

หลายคนบอกว่า ชีวิตคลุกคลีกับความงามตามธรรมชาติ สุขภาพจิตย่อมดี ไม่กล้าค้าน โลกของต้นไม้มีมากสิ่งงดงาม เพียงแต่อยู่ต่างที่ต่างเวลา ผมอดพูดซ้ำซาก ต้นไม้เมืองหนาว ประเภทเปราะ ลำต้นภายในสามารถสับเปลี่ยน รับการถ่ายเทจากน้ำ ใบไม้จะเปลี่ยนจากเขียว เหลือง และน้ำตาล ร่วงทับถมในและบนดิน ถ้าเป็นป่าจะเปลี่ยนสภาพเป็นปุ๋ย นำความอุดมสมบูรณ์สู่ธรรมชาติ

คงเหมือนคน อยู่ในถิ่น ถิ่นเจริญ คนรอบข้างมีคุณภาพ ชีวิตแต่ละวันตัดขาดจากความกังวล

เมืองผมอยู่ไม่มีรถเมล์ ไม่มีรถไฟฟ้า อดคิดไม่ได้ แล้วคนต้องเดินทางทำมาหากิน พาหนะอะไรล่ะที่พาเขาไปถึงจุดหมาย ต่างก็มีรถ ครับโชคดี เมืองนี้น้ำมันรถไม่แพงเหมือนเมืองซานฟรานซิสโก เมืองผมอยู่ ก่อนมาเดือนกว่า แกลอนละโดยเฉลี่ย 4 เหรียญ แต่ที่มิชิแกน แกลอนละ 3.25 อาจแตกต่างแต่ละเมือง เมืองคนรายได้น้อย ราคาน้ำมันถูกกว่า เคยถามว่าทำไม ผู้รู้บอกว่าน่าจะเป็นค่าเช่าที่ทำมาหากิน คงเหมือนบ้านเช่า ถ้าย่านคนจนจะคิดค่าเช่าบ้านแพง ต่อเสริมมากคุณภาพ คงต้องนั่งตบยุงรอคนเช่า และต้องคำนึงว่า คนเช่าต่างคุณภาพ การดูแลบ้านก็แตกต่าง จึงมีเรื่องขึ้นศาลได้ทุกวัน คนเช่าพอถึงเวลาออกจากบ้าน ทำบ้านสกปรก พัง โดยเฉพาะเตา และครัว น้ำมันเต็มฝา

โดยเฉพาะคนปัจจุบัน มีลูกหลายคน โดยเฉพาะเด็ก ย่อมชอบขีด เขียน มองฝาห้องสีขาว กว้างสะอาด อยากวาดรูปต่อเติม อยากเอาของเล่นติด แขวน ครับทุกสิ่งที่เด็กคิดว่ามันคือการสร้างสรรค์ เสริมต่อความคิดทางปัญญา กลายเป็นความตรงข้ามกับเจ้าของบ้าน ยังต้องการสภาพเหมือนวันให้เช่า ไม่อยากได้อาร์ทฟรี ตามฝา พรม แม้แต่พื้นบ้าน

เสียงนกแคนาเดี่ยนกรี๊ซร้อง แหงนดูบนหัว นก 24 ตัวคงเป็นคู่ แปลกนกบินจะบินเป็นแถวเรียง หรือบินหน้ากระดาน ถ้าจะบินเป็นฝูง คละกันมากมายคงเป็นนกเล็กๆ ครับน่าจะขาดระบบ นก 24 ตัวบิน มีตัวหนึ่งบินค่อนไปด้านหน้า อดคิดคงเป็นหัวหน้าฝูง ควบคุมดูแลกำกับ ถ้าเป็นฟุตบอลน่าจะเป็นกัปตันทีม ถ้าเรือแข่งคงยืนท้ายคิดเรือไปตามทิศทาง

ดูแข่งเรือใบ ที่ซานฟรานซิสโกเบย์มากคนชุลมุนคนละไม้คนละมือ ย้ายน้ำหนักเปลี่ยนใบ ให้ต้านลมบางเวลา เพื่อช่วยให้เรือวิ่งได้เร็ว ดูกระแสน้ำวิ่งขวางกระแสน้ำกับตามกระแสน้ำ ความเร็วของเรือจะแตกต่าง

ครับผมคำว่า “กระแส” เป็นได้ทั้งต้านและตาม แล้วแต่ชีวิตก็แล้วกัน เสียงคำสอนที่คุ้นจิตใจจากพุทธศาสนา ชีวิตเราควรเดินทางของชีวิตในทางถูก ทางดีงามเรียกว่าตามกระแส แต่ถ้าไม่ถูกต้อง ขัดต่อความดีงามควรดำเนินชีวิตตรงข้าม สรุปจะตามกระแสหรือต้านกระแสจุดปลายทางคือการทำตัวเป็นคนดี เป็นแบบอย่าง ยังไม่พอ ต้องรู้จักแบ่งปันช่วยเหลือ