ครับวันอาทิตย์ 29 กันยายน 2019 ตั้งใจไปวัดพุทธานุสรณ์ พระมาวัดจากหลายวัดเกือบ 30 รูป ทุกปีอาทิตย์ปลายเดือนกันยายน วัดพุทธานุสรณ์จะจัดสอบ “บาลี” สำหรับผมการสอบหมายถึงก่อนวันนี้พระจะเตรียมตัว อ่านและท่องจำภาษาบาลี ถ้าถามผมว่าถ้าเรียนภาษาบาลี รู้สึกอย่างไร “ยาก” ตอบไม่ต้องคิด ตอนเรียนหนังสือสิ่งที่ผมท่องทุกเช้า ตอนตื่น ก่อนนอนท่อง คือ สูตรคูณ และมากโคลง กลอน ก็ถือโอกาสท่องด้วย ขนาดท่อง จดใส่กระดาษ พับใส่กระเป๋าหลังด้านซ้าย ระหว่างเดิน เล่น ช่วงนั่งพัก นึกออกจะเอากระดาษกาง แล้วท่อง เหมือนบ่นคนเดียว กว่าจะจำได้ ก็นานพอสมควร

แต่พอถึงวันนี้ จะท่องจำอะไร รู้สึกยาก คงจะแก่ชรา ทุกอย่างลดถอย ที่จริงดีเหมือนกัน ธรรมชาติสร้างปัจจัยของชีวิต ตอนเด็กเล็ก ร่างกายพัฒนาเติบโต ความคิด ความจำ ย่อมพัฒนา พอจบเรียนทำงานก็ต้องพัฒนาแรงงาน เผลอประเดี๋ยวเวลาล่วงมาหลายปี หลังเกษียณเริ่มทรุด ลองนับดู เฮ้ย สุขภาพตอนนี้ยังโอเค ตื่นแต่เช้ามืด ออกกำลัง ยิ่งตอนนี้เป็นสมาชิกวายเอ็มซีเอ ลูกสาว ลูกชาย เมีย ต่างยิ้มดีใจ เคยแนะ บ่นว่าจะเข็นอย่างไรก็ทำเฉย 2 เดือน อยู่พร้อมหน้า ลูก หลาน เมีย เลยสัญญากับทุกคน หลังซัมเมอร์หลานกลับบ้าน (มิชิแกน) โรงเรียนเปิด พอหลานไปรุ่งขึ้นจะขับรถ มุ่งหน้าไปวายเอ็มซีเอ สมัครออกกำลัง

พอถึงวันนี้ ครอบครัวเฮ ยิ้ม หัวเราะร่า บอกว่าดีใจที่ผมทำตามสัญญา ยิ่งเมียบอกว่า ตั้งแต่เป็นสมาชิกมา พ่อจะไปเช้า ไปเย็น เหมือนตอนพ่อเล่นกอล์ฟ ออกจากบ้านเช้ามืด อ้างไปซื้อของเข้าร้าน ไม่ดูแลลูก เซไปเล่นกอล์ฟ ตื่นเข้าครัว ทำตะโก้กะทิ ครับทำบ่อย ความรู้สึกคล่อง ไม่ถึงชั่วโมง ตะโก้ 50 ถ้วย ถ้วยพลาสติกขนาด 5 ออนส์ ทุกอาทิตย์ไปวัด จะทำประเภทของหวานไปทุกครั้ง เจตนาทำเยอะหน่อยสำหรับพระและเหลือญาติโยมจะได้ทาน งวดนี้คนทานหลายคนพูดเอาใจผม อร่อยคะ ผมยิ้มพอใจ ครับสำหรับผม คำติ คำชม จะมาจากแม่บ้านก่อนเสมอ ผมคิดว่าดี ถ้าทำแล้ว รสชาติตกบกพร่อง อร่อยน้อย จะได้ปรับปรุง เจตนาที่ผมทำก็อยากให้ทานรสดี

สำหรับผมการบอกกล่าวคือ การเรียนรู้ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาเน้นการใช้ความคิดให้ยอมรับความจริง จะได้ปรับปรุง เรียกว่าพัฒนา คือการทำความดีต่อไป มีความอดทน มานะ ขยันศึกษา ขนมต้องหวาน มัน ครับอย่าลืมหยอดเกลือจี๊ดเดียว รสจะอร่อย ศาสนาเน้นปัญญา ถึงวัด 10:30 AM ครับมีเวลา หน้าโบสถ์จะมีเต้นท์ และโต๊ะภายในเต้นท์ โยมเอาของมา ก็มาวาง จะมีคนอาสา ตักใส่ถ้วย นำลงไปที่ฉันอาหาร เป็นห้องชั้นล่างของพระอุโบสถ แม่บ้านยกตะโก้ไปวางบนโต๊ะ ยืนปักหลักช่วยงานที่เต้นท์ วัดคือศูนย์รวม ชีวิตดีๆ สุขเกิดที่วัด

ครับเป็นความจริง วันอาทิตย์หรืองานบุญที่วัด อาหารคาว หวาน เยอะ วันนี้เป็นวันจันทร์ คนมากคนยังจะทำงาน จะเกษียณก่อนเวลา คงไม่นิยม ไม่เพียงทำงานได้เงิน แต่เมื่อเวลาทำงานยังอยู่ ชีวิตทำงาน ทำให้ชีวิตไม่หดหู่ ได้เจอเพื่อน ทักทาย ช่วงกลางวันคุยระหว่างทานอาหาร และการทำงาน ได้ใช้ความรู้ความสามารถ พัฒนาศักยภาพ ชีวิตย่อมสุขกาย สบายใจ และยิ่งยึดหลักคำสอนจากหนังสือของท่านอาจารย์พุทธทาส “ทำงานด้วยจิตว่าง” สิ่งที่สัมผัสมีสิ่งเดียว สุขกายใจ ยิ่งพัฒนาด้วยสติ ชีวิตน่าจะพบกับคำว่า “สุญญะตา” คือจิตว่าง ไม่ได้หมายความว่า ปิด หู ปิดจมูก ตา ใจ และสัมผัส เพียงแต่เมื่อสัมผัสอะไร ไม่นำมาต่อเติมให้เกิดกิเลส เมื่อจิตไม่คิดเพียงรับรู้ แล้วปล่อยผ่าน จิตย่อมโล่ง ไม่ปวดหัว ไม่คิด ใจก็ไม่กระวนกระวาย ผมกล้ารับรองตามท่านอาจารย์ในโบสถ์ เมื่อทำให้จิตว่างบ่อย ครอบครัวจะหันหน้ายิ้มต่อกัน

ก่อนเวลาพระฉัน ผมเดินขึ้นบันได ถอดรองเท้าไว้ข้างๆ ชั้นสำหรับวางรองเท้า เมียยังกันที่นั่งไว้ให้ เดินไปนั่งโต๊ะ ถ้านั่งกับพื้นขัดสมาธิคงลำบาก ลุกยืน ถ้านั่งนานรู้สึกปวดเมื่อยเวลาลุก หลายคนกุลีกุจออยากช่วย ครับคนอายุมากก็เป็นเสียอย่างนี้ ที่จริงก็ดี “ได้รับความเมตตา จากคนทั่วๆไป และเด็ก” หลายคนเรียกคุณตาบ้าง คุณลุงบ้าง มีบ้างเรียกคุณน้า ผมยิ้มเอเราอายุน้อยกว่าแม่เขาอีกเหรอ

เข้าโบสถ์พระประมาณ 30 รูป ระบบชีวิตผม เคยเป็นหัวหน้าหมวดคณิตศาสตร์ ปกติชอบตัวเลขตรงตัว แต่พอวันนี้ ความรับรู้อาจคลาดเคลื่อน บอกขาดเกินนิดหนึ่งกลายเป็นความชอบพอ ผมหมายความพอดีเป๊ะของพระว่ามีกี่รูป

ครับเจ้าอาวาสวัดพุทธานุสรณ์ (พระราชธรรมวิเทศ) ได้แนะนำพระ มีพระจบเปรียญ 9 ประโยค หลายรูป ท่านอาจารย์ได้แนะนำ เป็นผู้คุมสอบคุณความรู้สูงย่อมเคยผ่านการสอบจนได้ เปรียญ 9 ความจำย่อมยอมเยี่ยม ภาษาบาลี กว่าจะจบ ป.9 ต้องอ่าน ท่อง เขียน จนเกิดความชำนาญ ชาวบ้านวิจารณ์ท่านย่อมฉลาด ขยันและมานะ สาธุ สำหรับผม เชื่อหมดต้นทุน ถ้าภาษาเล่นเก้าเก พอดูไพ่ ย่อมกวาดเงินหน้าตัก จนหมดใส่กอง “ผมขอเกหมดหน้าตักครับ ไพ่ดีจริง”

พอใส่เงินหมดหน้าตัก ยิ้มแหยพูดค่อยเรียงสี เปรียญ 9 คุณสมบัติ สอนพระ เทศน์ คุยให้ภูมิปัญญากับญาติโยม น่าจะเข้าร่องของความสามารถ

พระสวดผมพนมมือ ปล่อยใจ รับรู้ คำสวด ถึงจะไม่รู้ความหมาย เมื่อนั่งโต๊ะตรง สายตามองพระ จิตสงบ บุญกุศลที่ได้คือความศรัทธาในพระคุณของศาสนา และธรรมะเมื่อใจไม่ปล่อยให้ล่องลอย จะอยู่กับสิ่งที่เป็นคุณความดี ถึงไม่มีเสียงสาธุ แต่จิตก็อิ่มเอิบ ผมเติบโตกับวัด รู้และเข้าโบสถ์ฟังคำสอน และสวดตามทุกอาทิตย์

ก่อนจะสิ้นสุดก่อนฉัน พระอาจารย์เจ้าอาวาสวัดพุทธานุสรณ์จะพรมน้ำมนต์ แปลกนะผมมีความเชื่อ เมื่อท่านเจ้าอาวาสทำพิธีน้ำมนต์ จุดเทียน หยดลงในน้ำ ภายในบาตร และจิตของท่านมีสิ่งเดียว ท่องพุทธคุณ สงบเหมือนกับอากาศ สะอาด ปราศจากสารพิษ เราหายใจก็รับแต่สิ่งดีงาม สิ่งดีงามถ้าเชื่อความเป็นมงคลย่อมเข้ามาสิงสู่ ครับถึงเวลา ฉันเพล อาหารมากมาย ผมศรัทธาคนที่นำอาหารมาถวายพระไม่เพียงพระได้ฉัน แต่สิ่งที่ผมสัมผัสตลอดเวลาหลายสิบปี คนจะมาวัดนำอาหารมาถวาย มีเจ้าภาพทุกวัน ยกเว้นวันอาทิตย์ คนมากมายตื่นเช้า ทำอาหารที่ดี ขับรถมาวัด วางเรียงบนโต๊ะในเต้นท์ ถึงเวลาพระจะบิณฑบาต คนตักข้าวใส่จานยื่นให้โยมไปเข้าแถวตักบาตรครับคนตักข้าวจะซ้ำหน้า มีหลายคน ต่างมีความคิดเดียว อยากมาช่วย อยากได้รับสิ่งดีๆ ตามคำสอนของพุทธศาสนา ครับจริงแท้ศาสนาของพระพุทธเจ้าเรียกความรู้ว่าธรรมะ เอามาจากธรรมชาติ และการเรียนการสอนพระองค์ยังเน้นการรับรู้คำสอน คำแนะ ว่าฟังก่อนคิด พิจารณาแล้วถ้าจริงก็เชื่อ ท่านสอนให้คนพิจารณาก่อนเชื่อว่า “กาลามสูตร”

วันนี้ผมรอเป็นศิษย์วัด ครับเป็นประเพณี ของวัดผมว่าทุกวัด เมื่อวัดจัดกิจกรรม พระเดินทางมาต้องใช้ปัจจัย วัดเจ้าภาพจะแจกปัจจัยด้วย ถือโอกาสขอบคุณญาติโยมที่ดูและร่วมใจ สละเงินเกิดจากแรงงาน วัด เมื่อเจริญเติบโต ย่อมเป็นปัญญาของลูกหลาน

การสอบบาลีที่วัดพุทธานุสรณ์หลายครั้งอย่างครั้งนี้ พระสอบผ่านเกิน 10 รูป ถือว่าเยอะ ข้อสอบส่งตรงมาจากเมืองไทย ผนึกจะเปิดก็ตอนถึงเวลาสอบ

ผมอดคิด แบบชีวิตธรรมดา อย่างผมไม่มีจริยธรรมกำกับชีวิต เคยลอกข้อสอบ จดใส่มือบ้าง ใส่กระดาษและพับเล็ก เหน็บไว้ระหว่างซอกนิ้ว ขอดูเพื่อน สาบานผมเป็นเด็กเรียนเก่งนะครับ แต่สำหรับพระ ความไม่ถูกต้อง ย่อมไม่เข้าใกล้ ผลการสอบเกิดจากปัญญา และมีธรรมะกระตุ้นอยู่ในจิตตลอด เพียงนึกความเป็นบาปก็เปิดแล้ว