7:15 AM อังคารที่ 3 พฤษภาคม ตื่นตั้งแต่ 5:30 AM เป็นความปกติของชีวิต วันนี้ครบรอบ 85 ปี วัยสูงอายุสำหรับผม ถือว่ามีโชค ยังดูแลตัวเองได้ ทุกวันจะตื่นขึ้นมาจะออกกำลังบนเตียงทุกเช้าเสมอ บีบศีรษะบีบนิ้วมือ ยกขา ออกกำลัง หลังจากนั้นเข้าครัวจะเปิดน้ำร้อนทุกเช้าจะดื่มกาแฟไม่เกินถ้วยหนึ่ง สำหรับกาแฟซื้อมาจาก “คอสโก้” ยี่ห้อ เฟร้นโรส ที่บ้านผมมีที่ทำกาแฟแบบง่ายๆ เป็นพลาสติกกลมๆ ซ้อนกัน อันนอกจะมีลวดแบบทองเหลืองมีรูเล็กๆ ตักกาแฟ 2 ช้อนชา ใส่ แล้ววางพลาสติกอีกอันลงไป เติมน้ำร้อนไม่เต็มถ้วยพลาสติก วางพลาสติกทำกาแฟซ้อนกัน วางบนแก้วกาแฟ แล้วรินน้ำร้อนให้เต็ม วางบนโต๊ะ แล้วเดินมาที่โต๊ะที่ผมกำลังเขียนหนังสือ บนโต๊ะเขียนหนังสือจะเห็นวิวถนน เมืองซานฟรานฯ สะพาน น้ำและเกาะของทะเลภายใน

โต๊ะตัวนี้ทุกเช้าทุกเย็น กลางวันบางวันจะมานั่ง บ้านผมเป็นบ้านหัวมุม ถนนติดกับบ้าน สูงเป็นทางขึ้นภูเขา บนโต๊ะผมมองลอดหน้าต่าง ใกล้ๆกับที่นั่ง มีถนน 2 สายตัดกัน จะมีรถวิ่งขึ้นลง รถไม่มากเป็นหมู่บ้านคน ผมอยู่บ้านหลังนี้เกิน 40 ปี สังเกตคนอาศัยแถบนี้เป็นผู้สูงอายุ บ้านตรงข้ามเป็นบ้านชาวญี่ปุ่นอยู่มานาน ทางซ้ายมือถนนตรงกับบ้านมีผู้สูงอายุ สามีภรรยาอยู่มานาน อาชีพเป็นอาจารย์ในมหาวิทยาลัยยูซีเบิร์คเล่ย์

มหาวิทยาลัยประเภท ยูซี ชื่อเต็ม University of California ไม่ไกลจากบ้านเป็นมหาวิทยาลัย UC Berkeley มีนักเรียนทุกจากเมืองไทยมาเรียนเยอะ หลายสิบปี ผมรู้จักนักเรียนได้รับทุนมาเรียนหลายคน ในจำนวนนั้นคือ คือ ด็อกเตอร์ วิษณุ เครืองาม การเข้าเรียนในระบบ UC (ยูซี) คงเข้ายาก คงเหมือนเมืองไทย อย่าง “จุฬา” และมหาวิทยาลัย อีกหลายแห่งของเมืองไทยและทั่วโลก

ตอนผมเรียนหนังสือ เคยฝันอยากเข้าเรียนในมหาวิทยาลัย “จุฬา” แต่เป็นเพียงความคิด เพราะว่าหลังจากผมจบ สอบชิงทุนรุ่น 2 ของโรงเรียนวิทยาลัยครู “ได้” เรียนวิทยาลัยครูพระนคร โรงเรียนตอนนั้น ไปสร้างอยู่บางเขน ไม่ไกลจะสี่แยก วัดพระศรีมหาธาตุ ผมไปเรียนสอบได้ทุกรุ่นสอง ปีหนึ่งเพื่อนๆ เลือกผมเป็นหัวหน้าห้อง เหตุผลที่ผมได้รับเลือก ก่อนมารายงานตัว ครอบครัวผมสอนระบบการเป็นนักเรียนทุน แล้วมาอยู่หอ ควรมีพฤติกรรมเป็นผู้นำ ทางบ้านสอนผมการเป็นผู้นำ คือเวลามีกิจกรรมให้ยกมือเสนอ เพราะนักเรียนในห้อง ต่างได้รับทุน มาจากมากจังหวัด ของไทย เป็นเด็กเก่ง ผมจำคำพูดของครอบครัว

วันหนึ่ง มีการเลือกหัวหน้าห้อง ระหว่างการจะมีการเลือก “ผมยกมือ” ผมเดินออกไปหน้าห้อง กล่าวต่อหน้าทุกคน การเลือกหัวหน้าห้อง ผมจะช่วยเขียนชื่อ คนถูกเสนอบนกระดานดำแล้วโหวต ผมจะเป็นคนกาเครื่องหมายให้

ระหว่างผมพูดมีเสนอชื่อ เพื่อนๆ แล้วมีคนถามว่าแล้วนายชื่ออะไร ลงชื่อสมัครลงบนกระดานดำด้วย ผมเขียนเป็นชื่อแรก สรุป สุดท้ายทุกคน “เลือกผม”

มันเป็นการที่ผมได้รับการอบรมจากครอบครัว การมีชีวิตอยู่ร่วมกับนักเรียน คำสอนจากสมเด็จพระสังฆราช วัดราชบพิธ ผมเป็นศิษย์ 6-7 ปี ออกจากวัด สอบได้ทุน ท่านอบรมสั่งสอน “พูดคำสั้นๆ อย่านิ่งดูดาย” ผมเล่าเรื่องอดีตมายาว

หยุดเขียน ยกแก้วกาแฟ ซิบกาแฟเริ่มเย็น เป็นกฎของนักดื่มกาแฟ ชอบกาแฟร้อนๆ วางแก้วกาแฟ หยิบครัวซองกัด ทุกเช้าผมนิยมดื่มกาแฟ กับอาหารเช้า มากวันของเช้าจะทานครัวซอง ซื้อมาจากคอสโก้ ครัวซองเพียงใส่เตาอบ ไม่ต้องใส่เนย หรือจิ้มอย่างอื่น รสก็อร่อย ราคาไม่แพง

มองลอดหน้าต่าง บ้านตรงข้ามมีรถมาจอด แล้วนำลูกเดินไปเคาะประตู ครับบ้านตรงข้าม รับดูแลเด็ก และอบรมสั่งสอนเป็นโรงเรียนสอนด้วย

คงเหมือนผมกับแม่บ้าน เรามีลูก 2 คน คนแรกผู้หญิง ปัจจุบันเป็นแพทย์หมอในอเมริกา หลังจากจบไฮสกูล ต้องเรียนอีก 11 ปี เต็ม ผมเคยเล่า อย่างลูกสาวผมตั้งใจเรียนหมอ จบไฮสกูล สอบเข้ามหาวิทยาลัย เรียนเตรียมแพทย์ พวกวิทยาศาสตร์ ลูกสาวเข้าเรียนยูซีเดวิส เป็นโรงเรียนมีการเรียนแพทย์ จบ 4 ปี วิชาเรียนพวกวิทยาศาสตร์ ลูกสาวสอบเข้าเรียนหมอมหาวิทยาลัย เคมบริดจ์ที่อังกฤษ อีก 4 ปี ก็จบหมอได้ MD รวมเวลาหลังจากไฮสกูล 8 ปี จบหมอแต่ยังทำเงินไม่ได้ต้องเรียนต่ออีก 3 ปี เรียกการฝึกอาชีพหมอ “เรสซิเดนซี่” อีก 3 ปี รวมเวลาเรียนจนจบหมอ 11 ปี หลังจากจบไฮสกูล

ลูกสาวแพทย์หญิงสุภัคร สุขกสิกร วันนี้ ถือว่าพบกับความสำเร็จ ในอาชีพหมอเป็นเจ้าของคลินิก 4 แห่ง ในรัฐมิชิแกน วันหยุด ไปวัดดูแลพระ โดยเฉพาะอาชีพหมอ การแนะนำ ดูแล ความรอบรู้เรื่องสุขภาพเป็นความจำเป็น สิ่งสำคัญของชีวิตครอบครัว ลูกสาวแต่งงานกับหมอจบจากเคมบริดจ์ด้วยกัน

ลูกสาวมีลูกชาย 3 คน คนโต เมื่อวานบอกว่า เลือกมหาวิทยาลัยในประเทศแคนาดา ทั้งๆ ที่ได้มหาวิทยาลัยดีๆ ในอเมริกา หนึ่งในสาม คนกลางบอกว่าจะเรียนตามอาชีพพ่อและแม่

สำหรับผมคล้อยตาม ผมเอาตัวผมวัดตอนเช้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เข้าได้โดยไม่สอบ แต่ผมเลือกไปเรียนบางแสน เหตุผลประสบการณ์ คำว่าประสบการณ์ ไม่เพียงเนื้อหาความรู้จากการเรียนเท่านั้น แต่ประสบการณ์ สิ่งแวดล้อมที่เราสัมผัส และสำคัญคือ “ระบบการดำรงชีวิตที่ดีงามด้วยกฎเกณฑ์ คือพฤติกรรมเราดูแลตัวเอง”

หลังจากจบ กศ.บ. ผมทำงานเป็นหัวหน้าหมวดคณิตศาสตร์ โรงเรียนในกรุงเทพฯ ทุกวันคิดจะมาเรียนในอเมริกา ระหว่างทำงานสอนหนังสือ เลิกสอน จะไปเรียน AUA

วันหนึ่งสมัครมาเรียนที่อเมริกาที่รัฐออริกอน ขยันเรียนภาษาที่ AUA สอบ TOFLE สอบได้มหาวิทยาลัยรับเรียนที่ Oregon 1969 ลาออกจากอาชีพครู หัวหน้าหมวดคณิตศาสตร์ มาเรียนปริญญาโทและจบ 1970

การมาเรียนคือประสบการณ์ ผมอดที่จะพูดประสบการณ์ของชีวิตผมไม่ได้ ผมชอบเดินทางคนเดียว ไปประเทศต่างๆ อย่างผมเดินทางไปฮ่องกง สิงคโปร์ ญี่ปุ่น ฮาวาย หลายครั้งและยุโรป ปี 1973 4 เดือนผมใช้ชีวิตการเดินทางหาประสบการณ์ที่เรียกว่า “ประสบการณ์ตรงของชีวิต” ผมไปใช้ชีวิต 4 เดือน เต็ม ในทวีปยุโรป บินจากอเมริกาไปลง “โมนาโค” เป็นเมืองการพนัน ผมอยู่หลายวัน ช่วงที่ตั้งใจไป ต้องการไปดูแข่งรถ “กรังปรีย์”

ผมนั่งดูแข่งรถรอบเกาะ ปีนภูเขา รถแข่งวิ่งรอบเกาะ เป็นประสบการณ์ของชีวิต

ออกจากประเทศโมนาโค ซื้อตั๋วรถไฟ ท่องเที่ยว 4 เดือนในยุโรป ประเทศแรกที่ผมไป คือ ฝรั่งเศส เหตุผลผมไปเยี่ยมเพื่อน ด็อกเตอร์ชัชวาล สุรัตน์วดี เป็นนักเรียนทุนในเมืองไทยกับผม อยู่หนึ่งอาทิตย์ หลังจากนั้นใช้ชีวิตอยู่โรงแรมถูกๆ ทั่วยุโรป แม้แต่ข้ามฝากไป สแกนดิเนเวีย ระหว่างเที่ยวซื้อตั๋วรถไฟ นั่งฟรีได้ตลอดในยุโรป แม้แต่นั่งรถไฟฟรีในอังกฤษ วันหนึ่งหลังจากท่องเที่ยวในยุโรป 2-3 เดือน นั่งเรือจากฝรั่งเศสไปอังกฤษ นั่งรถไฟไปลอนดอน ออกจากสถานีรถไฟ ช่วงเย็นที่สถานีวิคตอเรีย เดินหาโรงแรมราคาถูกไม่มี ตัดสินใจกลับมาสถานีวิคตอเรีย นั่งหลับในรถไฟ ไปตื่นออกจากรถไฟเช้ามืดที่เกาะเหนือสุดคือ สก็อตแลนด์

ครับผมสอนให้ลูกเรียนรู้เรื่องท่องเที่ยวโดยการไปมหาวิทยลัยในต่างเมือง อย่างลูกสาวไปเรียนเตรียมแพทย์ไกลจากบ้าน 50 ไมล์ จบไปเรียนหมอที่อังกฤษ 4 ปี กลับมาฝึกงาน 3 ปี ที่มิชิแกน

ลูกชายจบ BS ที่ซานฟรานฯ ไปเรียนต่อมหาวิทยาลัยซานดิเอโก้ ไปเรียนปริญญาเอกและจบที่มานัว ฮาวาย

แม่บ้านผมได้ทุนมาอเมริกาก่อนผมมาเรียนปริญญาโทที่ออริกอนปีที่ผมเรียน 1969