ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
โรงเรียนของแม่ ตอนที่ 41

ดวงอาทิตย์ จะขึ้นทุกวัน ทางตะวันออก และอยู่ให้ความร้อน แสงสว่าง ลม ฝน พายุ วันละ 12 ชั่วโมง คนฉลาดคิด ศึกษา เรียนรู้ คิดเครื่องมือ เก็บแสงความร้อนของดวงอาทิตย์ใช้เป็นไฟฟ้า หลังจาก 12 ชั่วโมงก็ตกทางตะวันตกให้ความร้อน และแสงอีกด้านของโลก

ชีวิต และสรรพสิ่งของโลก จะมีสองด้านคนยึดมั่นตัวตนมาก จะเชื่ออย่างหมดความสงสัย จะมีด้านดี ด้านไม่ดี แต่คนที่ได้รับการวิวัฒนาการณ์ ความคิดของจิตใจ ด้านไม่ดี ไม่ได้เสียหาย ตามที่สายตาสัมผัส เพียงแต่นำใจเข้าไปขยาย ส่วนเสีย กลายเป็นตำนานให้เราพยายามปรับปรุงแก้ไข ไม่พยายามให้เกิดซ้ำซาก

สังคมคนไทย เชื่อแบบไร้ข้อพิสูจน์ คือไม่เป็นวิทยาศาสตร์ อย่างเชื่อว่า บ้านหันหน้าไปทางตะวันออก จะพบความเป็นมงคล เลยขยายความเชื่อ ออกไปไกลสุดสายตา แม้แต่ชื่อพ่อแม่ตั้งให้ แสนธรรมดา จะมีสองพยางค์ พ่อแม่คำนึงจำได้ง่าย ความหมายเป็นมงคลแบบสามัญ พอมาถึงยุคปัจจุบัน ชื่อสองพยางค์หดหาย และชื่อก็ต้องสัมผัสกันยุ่งเหยิง จำยาก แม้แต่ต้นไม้ จะเลือกปลูกบ้านไม้ชื่อมงคล ไหว้วัด ถ้าไหว้วันเดียว 9 วัด และละวัดที่ไหว้ ชื่อต้องเป็นมงคล อย่างวัดสุทัศน์ (สุ = ดี) คงจะเหมือนกันกับความเชื่อทำบุญด้วยเงินจำนวนมาก ย่อมได้บุญกุศลมาก

แท้จริงแล้วทุกสิ่งอยู่ที่ใจ ความสุขความเจริญก้าวหน้าของชีวิต เกิดจากสมอง ใจ กาย ศาสนาพุทธสอนคิดก่อนทำ สิ่งถูกต้องจะติดมือมา เป็นความจริง บ้านจะหันหน้าไปทิศไหน ออก ตก เหนือ และใต้ ทุกวันบ้านจะถูกแสดงของดวงอาทิตย์ จึงจำกัดความได้ว่า ธรรมชาติจะมาสัมผัส เวลาใด ก็เวลานั้น ความเป็นมงคลของธรรมชาติย่อมยังแก่คนทุกผู้

มียุคหนึ่ง ผมบ้าตาม ชอบดูดวงอาทิตย์ขึ้น และตก โดยเฉพาะเวลาตก แสงแดดทั่วโลก จะอ่อนล้า เหมือนคนใจดีพบหน้า ทักทาย ให้กำลังใจ ชีวิตก่อนโน้น ยังหนุ่ม ไปเที่ยวคาเมลบ่อย เป็นเมืองเล็กๆ ติดกับมอนเทอร์เรย์ คาเมลตึกการค้าเล็ก ประกอบด้วยธรรมชาติ ความงามเกิดจากการอนุรักษ์ สิ่งที่เป็นดั้งเดิมให้คงสภาพไว้ เหมือนถนน ไม่กว้าง แต่บริเวณริมฟุตบาทมีร้านจะประกอบด้วย กระถางต้นไม้

ตกเย็นดวงอาทิตย์ตก คนจะเฮโรไปยืนที่หาดทราย น้ำทะเลของมหาสมุทรแปซิฟิคกว้างยาว สุดสายตา ดวงอาทิตย์ตกตามแนวโค้งของโลก ช่วงดวงอาทิตย์ตกตามขอบโลก ช่วงดวงอาทิตย์มีบางส่วนลับขอบฟ้า ส่วนที่ลับไปโผล่ในน้ำ ดวงอาทิตย์สัมผัสได้ แสงไม่ร้อนแรง สีแดงทั่วขอบฟ้าผมรับรู้จากใจว่างามมาก จะให้บรรยายเป็นโวหารสวยงาม คงหมดปัญญา การลับของดวงอาทิตย์ไม่มีมีบรรยายกาศรอบๆ ตัว ลดความงาม เคยคิดวุ่นวาย กำลังจะไปนั่งดูดวงอาทิตย์ตก เกิดมีคนมาเสนอ ให้ลุกหันหลังอย่าดูดวงอาทิตย์ตกเลย มีความทรงจำดีๆ ตามที่คิดก็เท่านั้น จะสนนาเงินฟ่อน ถ้าเป็นจริงตาม ฝันกลางวันจะทำอย่างไร เงินกับประสบการณ์ตอบได้ คนส่วนมากวิ่งหาเงินทุกวัน เงินคือพระเจ้า เงินสามารถซื้อความสุขในห้องแคบ มืด ทึบ และก็แปลกเช่นกันคนละคน ความสุขก็เกิดภายในห้องแคบไม่มีวัตถุล่อกิเลศ ยุ่งนั่งละเลิก

ดวงอาทิตย์ตกที่คาเมล จะต่างจากดวงอาทิตย์ตก ที่ผมเห็นทุกวัน หลังบ้าน เพิ่งเย็นวันวาน หลังจากฝนตก เมื่อสองวันผ่าน วันนี้อากาศไม่ร้อน ไม่หนาวมาแต่เช้าแล้ว ตกเย็นถือหนังสือ ติดมือ มานั่งที่โต๊ะ หลังบ้านมองเห็นระดับต่ำกว่าสายตา จะเป็นทะเล ตึกซานฟรานซิสโก แต่ที่เห็นดวงอาทิตย์กำลังตกระหว่าง หุบเขา มีทะเลภายในเป็นแบ็คกราว ความรู้สึกงามคนละแบบกับที่คาเมล ความงดงามของธรรมชาติเกิดทุกหนแห่งหน แล้วแต่ปัญญาญาณของท่าน

ถ้าจะเปรียบ คงต้องยืมคุณผู้หญิงสวยสองคน มายืนเคียงบุคลิค ยืนเชิดหน้า เครื่องแต่งตัว คนละสีสรรค์ คนเหมือนคาเมล์ ย่อมฉูดฉาด เปรี้ยว ไม่มีอารมย์กักไว้ เมื่อสัมผัสกับความไม่พอใจ อาจพูดจาเลอะเทอะบ้าง คืออย่างนี้ขอรับ ไม่สนใจความรู้สึกคนอื่น หยวน ผ่อนปลนไม่มีในนิสัย คงเหมือนลูก ที่เติบโตด้วยการตามใจ อยากได้อะไรไม่ได้ ร้องกรี๊ด นอนดิ้น แม่ทรุดเข่า อุ้ม ลูบไล้ เดี๋ยวซื้อให้คำพูด และคนดูแลใส่ความรู้สึกตลอด หนูเป็นเด็ก ชนชั้นพราหมณ์ ผมเพียงเปรียบเทียบเหมือนวรรณะในอินเดีย พราหมณ์เหมือนกับพวกที่เรีย ตัวเองว่าไฮโซบ้านเรา จะเห็นมีในละครตลอด ส่วนตัวผมว่าไร้สาระ ตอกย้ำความเลื่อมล้ำ หลายคนอาจจะคิดมันคือละคร มายา ทำมาหากินเพื่อเงินก็เท่านั้น แต่ความเป็นจริง สังคมไทยอย่างความเชื่อความงมงายที่สังคมมี ก็เกิดจากความสัมผัสกับสิ่งเหล่านี้

ชีวิตผมสัมผัสไฮโซตัวจริงที่วัด แต่งตัวเรียบร้อย สะอาด มือถือหม้อแกง เครื่องปรุงเต็มที่ไม่มีกั๊ก ความคิดเพียงถวายพระ ทานร่วมกับเพื่อนนักบุญ ความคิดกำหนดจะอยู่ในโลกด้วยคุณความดีความงามของดวงอาทิตย์ตกที่คาเมล ร้อนรนอยากจับต้อง สัมผัส พูดภาษาคนเข้าถึง อยากเรียนรู้มากกว่านี้ และบอกกล่าวการสัมผัสด้วยกายย่อมมีความทรงจำดีกว่าจิต

แต่ดวงอาทิตย์ตก ที่มองออกจากบนเค้กหลังบ้าน ประกอบด้วยความงามธรรมชาติเหมือนหญิงสาว จะอยู่ไหนๆ คนมากคนน้อยการวางตัวปกติ ไม่เคอะเขิน แต่งตัวดูเรียบง่ายดี สิ่งที่เป็นจุดเด่น คือชีวิตการแสดงออกได้รับการอบรม กายใจในทางดีงาม กิริยามารยาท เหมือนกับวัฒนธรรม ที่แมวกำลังตะล่อม ให้เด็กเติบโตกับการรู้จัก อ่อนน้อม เคารพผู้ใหญ่ ทักทายและจุดเด่น อยากให้เกื้อกูล เมื่อพ่อแม่ชราภาพไม่ปล่อยให้มีชีวิตด้วยตัวเอง คงเหมือนวัฒนธรรมดีๆ ของคนไทย ชาววัดที่ผมเห็นพอพ่อแม่เกษียณ ก็ยังอยู่ดูแลลูกและหลานพามาเรียนภาษาไทย นาฎศิลป์ และสำคัญที่เป็นวัฒนธรรมที่ดี ความรักความผูกพันของคน 3 เจนเนอร์เรชั่น พ่อแม่ ลูก และหลาน เมื่อต่างทำได้ ความชื้นของใจย่อมแทนที่ ความแห้งแล้ง หดหู่ เหี่ยว เหงา ปล่อยชีวิตล่องลอย

เคยมีคนถามผม สิ่งที่เป็นวัฒนธรรมดีๆ ของเรา ศาสนาเป็นพื้นฐานด้วยหรือเปล่า ผมตอบทั้งดุ้นเลยเชียว ศาสนาเน้นคุณค่าของคน มีเมตตา คำว่าเมตตาเกิดกับใคร ชีวิตสุข สงบ ย่อมบังเกิดเสมอ มันเป็นของแน่คนดีของสังคม ศาสนาเข้าไปอัดแน่นในความคิด เหลือเชื่อ ดวงอาทิตย์ขึ้นลง ลมพัด พายุ ต้นไม้ คนดีคนชั่ว ความเจริญทางโลกที่เป็นวิทยาศาสตร์ คือจับต้อง พิสูจน์ได้เป็นวิถีของศาสนาพุทธทั้งนั้น

คุณคงจะยังไม่เบื่อ หาวลูกออกจากหน้าที่กำลังอ่าน ถ้าจะพูด 2 ศาสนา พุทธ คือธรรมชาติ พุทธศาสนาหลักหรือปัจจัยที่เป็นพุทธศาสนา คือความเป็นจริงตามธรรมชาติประกอบด้วย 4 หลัก

1. ตัวธรรมชาติ ที่เราเห็นทุกวัน ดิน น้ำ ลม ไฟ

2. กฎของธรรมชาติ ฝนตก ฟ้าผ่า พายุ

3. มนุษย์ ครับคุณผมเกิดมายืนบนโลก

4. หน้าที่ของมนุษย์ ท่อตันที่กรุงเทพฯ อยู่ในข้อนี้

ผมอยู่นานยิ่งรักความคิดของคนไทย ช่วงฝนโหมตัว น้ำท่วมทุกคนเดือนร้อน มากคนเสียหายคนรัฐบาลที่มีหน้าที่และคนเดือดร้อนรับความเสียหายจากน้ำใช้สื่อเป็นความคิด รอให้น้ำแห้งเสียก่อน จะปรับปรุงทางน้ำ ไม่กั้นทางน้ำ ท่อทะลวง จับเข่าคุยตกลงได้ลงมือทำ ทุกคนเดินออกจากห้องประชุมน้ำงวดนี้เองหมดทางเผยอหน้าละเจ้าน้ำเอ๋ย จะอ้อนวอนร้องขอ พวกข้าจะนำทางให้ไหลลงทะเลอย่างเดียว ไปปนเปกับน้ำเค็ม ที่นี่ ช่วงหลายเดือนพายุเข้า ฝนยอมตกหนัก คนมีหน้าที่เกี่ยวกับการระบายของท่อน้ำ ต่างทะลวงท่อทุกที่ ที่ตอนไหนเสียหายทำ ต้นไม้หัก หรือยืนรถสายตาได้รับการตัด ครับพูดภาษาความรับผิดชอบ และคนมีหน้าที่ ก็เงินเดือน ย่อมพัฒนางานตรงตามจุ ไม่เพียงแต่คิด แล้วไม่ลงมือการะทำเหมือนคนอายุภาษี แต่ถ้าคิดว่าตัวด้อยคุณค่า ควรลาออก

พอพูดถึงน้ำท่วม แม่บ้านตะโกน เธอไปดูใต้ถุน บ้างหรือเปล่า น้ำท่วมไหม ครับบ้านผม ฝนตกมากตกน้อย น้ำไม่มีปัญญาท่วมแถบบ้านผมหรอก เพราะทางลาดจากไหล่เขาและท่อได้รับการดูแล บ้านไม่แน่นหนา คนเดินไม่มาก ไม่ซี้ซั้วโยนสิ่งของลงบนถนน บนท่อ เพราะคนที่เจริญรับรู้ความถูกต้องใส่ใจ และปฏิบัติโดยเฉพาะถุงพลาสติก จะไม่วางอย่างเผลอเรอให้ลมพัด ตกไปยังท่อเดรนน้ำทำให้อุดตัน

แต่ใต้ถุนบ้านผม ฝนตกหนักหลายวันติดต่อ น้ำใต้ดินจะซึมขึ้นมาเอ่อ สูงไม่เกินฟุต แต่ที่น้ำเอ่อท่วม มีคอนกรีตรองรับมีท่อระบาย สูบทิ้ง หลายปีมาเครื่องสูบเสียเลยกลายเป็นหน้าที่ผมโดยปริยาย ไม่คิดมากหรอก คิดว่าเป็นหน้าที่ และออกกำลังอายุปูนนี้มีงานเล็กๆ น้อยทำ คนบ่นว่าเท่ากับเตือน คิดลงตัวได้ ทุกอย่าง ไม่หยุดนิ่ง

ผมตะโกนตอบ กำลังดูอยู่ ไม่มีน้ำ แห้งสะอาด มีอะไรจะให้ทำอีกไหม ลงมาแล้ว “ไม่” อดหัวเราะ ยิ้มให้ตัวเอง ถ้าชีวิตยังมี ขำ ตลก มองในแง่ดี ชีวิตแก่เฒ่า ย่อมเต็มไปด้วยคุณค่า เสียงธรรมชาติ อายุ 100 ปีพอไหม ไม่นะอย่าเกิน 90 ปี พอใจเต็มที่แล้ว ขี้เกียจตำน้ำกิน