เด็กๆ จะเติบโตเป็นคนดีของสังคมประสบการณ์ดีๆ ที่ผู้ใหญ่สนับสนุน ให้ลูกหลานตัวเองได้ฝึกประสบการณ์ สำหรับผมถ้าลูกและหลานมาอยู่ด้วย ถึงจะไม่เกิน 10 วัน ตาและยาย นิยมพาทุกคนไปทำบุญที่วัด ด้วยสายตาของผม รวมทั้งประสบการณ์ ที่วันนี้ผมเติบโต ไม่ทำตัวรก เปรอะเปื้อนสังคมเพียงแต่ความเข้าใจสิ่งแวดล้อมที่ดี เป็นส่วนให้สังคมได้รับสัมผัส อย่างไม่ทำเสียงรบกวนเพื่อนบ้าน ดูแลความสะอาด บ้านผมที่ขอบรั้วของบ้าน มีต้นไม้ใหญ่ 3 ต้น เร็ดวูด 2 ต้น และต้นสน 1 ต้น ช่วงผลัดเปลี่ยนฤดู จากหน้าร้อนเข้าสู่หน้าหนาว ใบสนจะร่วงเยอะ ยิ่งวันไหนลมแรง ใบสนที่แห้ง รอเวลาร่วงสู่พื้นดิน เมื่อลมแรง ใบสนจะตกเต็ม ถนนข้างบ้านเป็นทางเท้า บ่อยครั้งผมต้องกวาด

เกิน 10 ปี คนมาซื้อบ้านเหนือบ้านผมแล้วเดินมาคุยด้วย เสนอตัดกิ่งก้านเกะกะ บล็อกวิวทะเลภายใน สะพานโกลเด้นเกต แม้แต่เกาะเล็กๆ โดยปกติผมชอบกิ่งก้านของต้นไม้ ขยายปกคลุม แต่ก็อนุญาตให้ตกแต่งต้นไม้ได้ เพื่อสามารถมองเห็นวิวธรรมชาติ

วันนี้กะพาหลานไปฝึกหัดตีกอล์ฟ เพียงตีลูกกอล์ฟที่เรียกว่า Driving Range ไม่ออกรอบ 3 ปีมาเคยให้โปรสอนกอล์ฟ พวกสอนกอล์ฟต้องมีความรู้ผ่าน PGA ครูสอนชื่อ “รารี่” ประจำอยู่อลามีด้า ตอนผมเล่นกอล์ฟ ก็เคยให้ครูรารี่สอน ตอนลูกสาวลูกชายก็ให้ “รารี่” สอนฝึกและดูแล หลาน 3 คนตอนนี้อายุ 4, 6, 8 วันเริ่มสอน และ 2-3 วันผ่านไป ครู “รารี่” บอกว่าเด็กยังไม่พร้อม ชอบเล่น ชอบคุย และยังขาดความสนใจ ครูบอกว่ารออีก 2-3 ปี แล้วค่อยมาเรียน เมื่อเด็กพร้อม คำว่าพร้อมคือ มีวินัย รับผิดชอบ

วันนี้ต่อจากวันครูบอก 3 ปีแล้ว ผมก็ยังพาหลานไปฝึกกอล์ฟมาตลอด อลามีด้าเป็นสนามกอล์ฟที่ส่งเสริมเด็ก ช่วงหยุดซัมเมอร์วันเสาร์อาทิตย์ เด็กสามารถสมัครมาเรียนกอล์ฟฟรี มีครูสอนฟรี ลูกกอล์ฟใส่ถัง 32 ออน์เต็ม ความปรารถนาต้องการฝึกเด็ก ถ้าเด็กมีความสามารถติดตัวกับเด็ก เมื่อได้รับการฝึก เด็กย่อมชอบ เล่นได้ดี พอเข้ามหาวิทยาลัย ก็ย่อมได้รับการคัดเลือกเรียนฟรี ไม่เพียงกอล์ฟ กีฬาทุกประเภท

เป็นความจริง ถ้าผู้ปกครอง (พ่อและแม่) ทำงานหนัก แต่เงินเก็บถึงจะตัดรายจ่าย วางแผนให้ลูกเรียนมหาวิทยาลัย ถ้าทุ่มเทให้ลูกเล่นกีฬา เมื่อเล่นนานปี ความสามารถจะติดอยู่กับเด็ก จะชอบการเล่นกีฬา ไม่เป็นเด็กเกะกะ สร้างปัญหา

วันนี้หลังจากอาหารเช้า ชวนหลานออกจากบ้าน ต้องการไปสนามกอล์ฟ เมืองอลามีด้า (Alameda) ปี 1967 ผมมาอเมริกา ปลายทางคือมหาวิทยาลัยที่ Oregon แต่มาลงและพักอาศัยกับน้าวาสนา ฟอร์แมน ซึ่งอยู่อลามีด้า ปีกว่าฝึกภาษา เหลือเชื่อผมมีประสบการณ์ รับรู้การพัฒนาของผู้หญิง เรื่องความคิด อย่างแม่ผม ช่วงผมเด็ก แม่เป็นผู้นำ ค้าขายที่แพ หลายปีผ่าน แม่ซื้อเรือกระแชง ขนข้างได้หลายสิบเกวียน แม่เอาข้าวไปสี แล้วเอาข้าวสารล่องเรือไปขายที่กรุงเทพฯ (เทเวศร์) ลูกทุกคน (น้องๆ) รวมทั้งผม เรียนหนังสือจบมหาวิทยาลัย แม้แต่มาต่างประเทศ ผมและน้องชาย แม่สนับสนุน พูดใส่หูพ่อทุกวัน

ภรรยาผม ทำงานหนัก เก็บออม คุยกับผมทุกวัน เราเก็บเงินส่งลูกให้เรียนโรงเรียนเอกชนดีๆ ลูกๆ น่าจะมีชีวิตสำเร็จ มีการศึกษา มากกว่าเก็บเงินแล้วให้เขาตอนเติบโต

ผมเห็นด้วย พอถึงวันนี้ ลูกหมดห่วง ลูกสาวจบหมอ ลูกชายจบปริญญาเอก พ่อแม่เขาพาลูกไปท่องเที่ยวหาประสบการณ์ตลอด ตอนเขาเล็ก พาไปฮาวาย ญี่ปุ่น สิงคโปร และฮ่องกง ประสบการณ์เหมือน “ชิฟ” ใส่ในสมองเด็ก ผมอยากแชร์การส่งเสริมลูก และเราทุกคนในอเมริกาสามารถทำได้ เพราะอะไรหรือครับ เรามาไกล ต่อสู้และอดทน ประหยัด ตอนลูกสาวเรียนหมอที่อังกฤษ ไป Intern ที่ Kenya จบ MD มาเป็นเรสซิเด้นซี่ที่ แอนอาเบอร์ และยังไปฝึกที่โรงพยาบาลกรุงเทพฯ ตอนนี้มีคลินิก พบกับความสำเร็จ ชื่อ Emcura แต่ละคลินิกมี 6-7 ห้อง มีหมอพยาบาล เครื่องมือครบ เริ่มมีเวลาให้กับตัวเองมากขึ้น จุดหมาย ต้องการให้ลูกชาย 3 คน อย่างน้อยมีบ้างเป้าหมาย “แต่ความเป็นปัจจุบัน พ่อแม่ หมดเวลาบังคับลูก ถ้าอยากให้ลูกเป็นหมอ ก็โดยการค่อยซึมซับ ใกล้ชิด”

สำหรับลูกชาย พอจะจบปริญญาตรีวางแผนเรียน มาเรียนปริญญาโทที่ซานฟรานซิสโก ทำงานที่ร้าน พอจบก็สมัครเรียนปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัย Manao อ่าน มานัว ที่ฮาวาย เหตุผล ชอบว่ายน้ำ โดดผา และบอกว่า วิชาที่อยากเรียนดีที่สุดแห่งหนึ่ง มหาวิทยาลัยให้ทุนเรียนฟรีไม่มีพันธะ และให้งานสอนหนังสือ รายได้เช่าบ้าน และซื้ออาหาร

สิ่งที่ลูกชายได้ใช้ประสบการณ์ที่ได้จากครอบครัว ช่วงทำวิทยานิพนธ์ ไปพูดตามมหาวิทยาลัยมากแห่ง แม้แต่เมื่อปีที่แล้ว มหาวิทยาลัย Duke Ivy League เอาวิทยานิพนธ์บางตอนลงในวารสาร มหาวิทยาลัยให้เด็กเรียนรู้

อดขอบคุณผู้หญิงคือภรรยา ใช้สมองด้านขวา ดูแลควบคุมให้ครอบครัวมีความสุข ส่งเสริมลูก

โดยเฉพาะผู้หญิงที่ผมมาอาศัยในอเมริกาก่อนขึ้นไปเรียน เป็นคนสร้างความมั่นคงให้ครอบครัว น้าวาสนา ซื้อบ้านขายบ้านและซื้อร้านอาหาร รวมทั้งตึกและที่เปิดเป็นร้าน ชื่อ “ปาปิยองส์” ร้านอาหารมีชื่อของเมืองฟรีม้อนต์ ได้รางวัลทุกปี สร้างความมั่นคงให้กับชีวิตลูกและหลาน เป็นต้นทุนของชีวิตทุกคน

ครับเป็นเรื่องของผู้หญิง ตัวเล็กๆ แต่ไม่เคยอ่อนแอ ใช้สมองด้านขวาพาลูกหลานไปวัด เป็นคนดีของสังคม และสำคัญทำให้ภูมิใจ การดึงความสามารถออกมาใช้ ศาสนาพูดเป็นปัญญาและขุมทรัพย์