ตอนนี้ช่วงบ่ายคนมากมายยังอยู่กับวัด บริเวณวัดพุทธานุสรณ์มีบริเวณกว้างและสงบ ระหว่างกุฏิกับโบสถ์ขวามือจะมีต้นไม้มากประเภท โดยเฉพาะต้นศรีตรังให้ดอก กิ่งก้าน และร่มเงารอบๆ ต้นจะล้อมรอบด้วยหิน คนชอบนั่ง จะคุย หรือนั่งทานอาหาร ช่วงหน้าพระอุโบสถ ตอนมีกิจกรรมจะมีวงปี่พาทย์และรำนาฎศิลป์ของเด็กๆนักเรียน คนชอบนั่งอยู่รอบต้นไม้ ติดกับสระสำหรับลอยกระทงคนก็ชอบนั่ง เงาต้นจำปีและไม้อื่นๆ ออกดอกใครก็ตามนั่งพักผ่อน ความรู้สึก ปลอดโล่งของจิต ผมถามคนนั่งน่ะครับ มีม้านั่งหลายตัว บริเวณสะอาด คนที่ดูแลผมเรียกชื่อหนุ่ม ขยันดูแลธรรมชาติรอบๆ ให้เป็นที่พักผ่อน อดขอบคุณไม่ได้ ซ่อน ถอนหญ้าและต่อเติม สำหรับหนุ่มและชีวิตคน รวมทั้งผม เราจะมีงานประจำของชีวิต คืองานที่ทำเป็นรายได้ดูแลครอบครัว แยกบางส่วนทำบุญบ้าง ครับวัดทุกวัด คุณค่าตัวเองเป็นที่ปฏิบัติตนให้เป็นคนดี มีเมตตาและพึ่งพาต่อกัน วัด พ่อแม่จะพาลูกหลานมาวัด วัดเปรียบเสมือนโรงเรียน เรียนจากประสบการณ์ตรง สรุปคุณค่ารวมคือเป็นคนดี ไม่เอาเปรียบสังคม เกื้อกูล ช่วยเหลือ เหมือนกับเรียนรู้จากพฤติกรรมของพ่อแม่ พระสงฆ์ ผู้ปกครอง และเด็กที่เป็นเพื่อน เล่น แชร์ เป็นแบบอย่างที่ดี เมื่ออยู่วัดทุกครั้ง จะไปด้านหลังพระอุโบสถ สงบ เงียบ ไม่บ่อยเสียงรถไฟ ซึ่งวิ่งนอกกำแพงด้านหลัง กว้างยาว วัดจัดโต๊ะและเก้าอี้จะนั่งทานอาหาร เด็กๆนั่งคุย แม้แต่ทำการบ้าน ต้นไม้ใหญ่อายุคงเกินผม รอบโคนต้นไม้ มีไม้ทำเป็นที่นั่งรอบ เลยไปนิดมีศาลาเกวียน ถวายจากร้านอาหารไทย ไม่กี่ก้าวมีศาลาเจ้าแม่กวนอิม ผมเดินไปยืนหน้าศาล มองดูรูปปั้นของเจ้าแม่กวนอิม พระพักตร์มีพระเมตตา กระถางธูปควันยังมี หลายคนเคารพ และศรัทธา จะมากราบไหว้ แม้แต่ขอพร พรที่ขอถ้าจะให้สัมฤทธิ์ผลก็ต้องอาศัยการประกอบ คือลงมือสร้างงาน คนไทยมากมายโดยเฉพาะคนที่มีความเชื่อเรื่องความศักดิ์สิทธิ์ อาจจะมองธูปที่ไหม้แล้วยังติดกับธูป รูปคดงอ คนเชื่อนำเอาไปเสริมต่อ ความเชื่อ คิดเป็นตัวเลข แทงหวย ผมเชื่อคนที่นี่คงไม่คิดแบบผมกล่าว

หลายคนที่เคยขอพร แล้วได้รับพรตามที่ขอ สิ่งที่ขอแล้วได้รับจะเกิดจากสาเหตุใด ศาสนาพุทธเน้นต้องอาศัย “ปัญญา” พิจารณาลงมือสร้างงานเท่านั้น

คนที่มาวัดทุกคนย่อมมีงานประจำทำ เพราะงานประจำคือ ความมั่นคงที่ได้รับ มีรายได้ เพื่อความมั่นคงของครอบครัว และทุกคนนอกเหนือจากงานประจำ ยังมีความชอบพอกิจกรรมที่รัก ทำแล้วสบายใจ ไม่คิดถึงรายได้ เพียงทำเพื่อต่อเติมสังคม เป็นแบบอย่าง ความมุ่งมั่นที่กระทำจะเป็นพื้นฐานต่อยอด กลายเป็นคุณความดี คือบุญกุศล

โรงเรียนภาษาไทยและการสอนวัฒนธรรมไทย มีผู้ปกครองหลายท่านอาสาสอนเด็กฟรี มีนักการบัญชี ตอนอยู่ในไทยเรียนบัญชี พอมาอยู่ที่นี่อาสาใช้แรงงานทำบัญชี รายรับ-รายจ่ายให้วัด ผมเห็นที่ครัว จะวันเสาร์หรืออาทิตย์ แม้แต่วันธรรมดา จะใช้ชีวิตอยู่กับการดูแลอาหารถวายพระและครู เก็บล้างจาน ภายในโบสถ์ แจกันเปลี่ยนดอกไม้ตลอด มีคนรับเป็นภาระ แม้แต่พระสงฆ์ก็ช่วยกันดูแลวัด เก็บกวาด มีคนชื่ออาร์ต เคยบวชระยะสั้น ทดแทนพระคุณพ่อแม่ พอสึกจะมาช่วยเป็นภาระกางเต้นท์ จัดโต๊ะเกือบทุกครั้งมีคนตายสวดศพ รับภาระต้มข้าวต้ม เลี้ยงแขกที่มาฟังสวด มีพี่สุรีย์และริน ทุกอาทิตย์จะตั้งเต้นท์ขายผัก หลายคนทำขนมมาให้ เพื่อขาย มีบางคนเพาะต้นไม้มาให้วัด ครับทุกอาทิตย์สิ่งที่ขายภายในเต้นท์ ต้นทุน และกำไรถวายวัด กลายเป็นค่าน้ำ ค่าไฟ ของวัด จะเห็นว่างานที่รักทำคุณประโยชน์มากมายให้กับสังคม ยอมรับการมีวัดในอเมริกาเป็นโชค ใกล้ชิดกับการปฏิบัติตามศาสนาที่เรียกว่าสร้างบุญกุศล คือความถูกต้องรู้จักการให้ คนรักวัดพูด ความรับรู้คำสั่งสอนของพุทธองค์ ไม่หยุดพัฒนาเป็นคนดี

ช่วงอาทิตย์ผ่านเมืองไทย คนไทยอยู่ติดกับวัดอยู่บนคอนโด คนมาอยู่คอนโดเพิ่งมาอยู่ไม่นาน แต่วัดสร้างมา 300 ปี คนรอบวัดอยู่นานคลุกคลีกับวัด วัดตีระฆังเช้ามืด ตีตอนค่ำเหตุผลเดียว พระมาพร้อมสวดมนต์ ตอนคอนโดมาสร้างหลายสิบชั้นขนอิฐ ทราย เหล็ก ฝุ่นตลบ เวลาตอกเสาเข็มเสียงดังมาก ชาวบ้าน พระ ไม่เคยบ่น โดยเฉพาะอาคารวัดเวลาตอกเสาเข็ม ไม่รู้ว่าพื้นวัดทรุด ร้างบ้างหรือเปล่า และกฎหมายของคนมาซื้อคอนโดอ่านระเบียบ อยู่ใกล้วัด มาทีหลัง ต้องปฏิบัติตามกฎของวัฒนธรรม แต่เมื่อบ่น ต่อว่า และเจ้าหน้าที่รัฐได้รับร้องเรียน รีบเขียนจดหมายบอกวัด ครับน่าจะได้รับการลงโทษ

ผมเป็นเด็กอยู่ประถม วัดตีระฆังตอนตีสี่ประชาชนริมฝั่งน้ำ ชาวบ้านรีบตื่น สวดมนต์เตรียมอาหารตักบาตร ปลุกลูกให้อ่านหนังสือ เตรียมหนังสือไปโรงเรียน ครับผมอยู่อยุธยาติดแม่น้ำ เวลาไปเรียนตัวจังหวัด เรือจ้าง (เรือแจวมีประทุน) จะมารับแต่ 7:00 AM ใช้เวลาเดินทางชั่วโมงเกิน ปัจจุบัน ชาวบ้านโดยเฉพาะคอนโดมาอยู่ใกล้วัดหรือโรงเรียน เด็กร้องเพลงชาติ เล่นกีฬา และเชียร์ก็บ่น วัดแห่งานบวช แต่งงาน รู้สึกรำคาญเสียงย่อมต้องรับรู้กิจกรรม “โรงเรียนเด็กร้องเพลงชาติ” เล่นกีฬา เชียร์ เสียงดัง วัดมีงานประจำปี ตีระฆัง ตีกลองเย็น แห่นาค เวียนเทียน แห่งานศพ กิจกรรมย่อมมีเสียงพลุกพล่านของรถ คน เมื่อมาอยู่ใหม่ก็ต้องปรับตัว และทัศนคติ

วัดในอเมริกา มีปัญหากับชุมชนไหม ครับวัดมาอยู่หลังชาวบ้าน ชาวบ้านกับชาววัดในอเมริกาปัญหามีก็เรื่องจอดรถ มีบ้างจอดรถขวางทางเข้าออก วัดไทยมีขายอาหาร แม่ครัวบางครั้งตื่นตีสี่ แกง ทำซุบ ฮูดดูดกลิ่น ชาวบ้านโวยกลิ่นอาหารเวลานอนรับรู้ ไม่คุ้นกับกลิ่นผัดกะเพราฉุน จาม แต่แปลกแท้ ชาวบ้านเคยมาซื้อทานกะเพราหมู ไข่ดาววางบนข้าวรสจัด เผ็ดนิด กะเพราเยอะ บอกว่าอร่อยมาก ตอนแรกๆ คนซื้ออาหารกลับบ้าน บางทีเดินกิน หรือจะเลือกมุมนั่งนอกวัด มีร่มเงาสัมผัสกับรถวิ่ง คนเดิน บอกว่าเพิ่มรสของอาหาร หลายคนกินเสร็จ นั่งคุยต่อ เวลาลุกปัดก้นกางเกง ลืมหยิบกล่องเปล่าที่ใส่อาหาร ชาวบ้านเห็นโวย เริ่มร้องเรียนวัด วัดก็บอกคนมาวัดจะทิ้งกล่องอาหารกระดาษ แม้จอดรถ ครับปัญหาเหล่านี้เริ่มหมดปัญหา ทุกคนปรับตัว คนที่ยังเอะอะโวยคงจะมีปัญหาชีวิต รับเอาความไม่พอใจมาคิดเสริมต่อให้กลายเป็นปัญหาเรื้อรัง เผลอผ่านไปนานเดือน กลายเป็นหงุดหงิดถาวร วัดในอเมริกา วัดเริ่มพัฒนาเทศน์ สนทนาเป็นภาษาอังกฤษ เหตุผลคนต่างชาติ เริ่มนิยมพุทธศาสนา คนอเมริกัน นิยมนั่งสมาธิ ถ้าทำได้จริง ใจจะสงบ ปัญญาย่อมเกิด วัดสอนมากเรื่องสติ ทุกเรื่องถ้าระลึกตัวให้มีสติก่อน ปัญหาของชีวิตจะหดหาย มีแต่ความสงบ

อย่างมาวัด ครับย่อมมีกรุ๊ป และนินทา ถ้าเรามีสติ ชีวิตย่อมมีความอดกลั้น เข้าใจ ทุกข์ใจย่อมไม่เกิด เพราะรู้จักให้อภัยด้วย เหมือนขับรถ รถหลังจี้ตูด ขับช้าก็บีบแตร หลายรายมีคนทั่วไป เร่งเครื่องพอรถผ่าน ตัดหน้า ความคิดของรถตัดหน้า เพื่อระงับความโกรธให้เบรกกะทันหัน หรือไม่ระวังตัว เบรกไม่ทันรถก็ชน คนตัดหน้ายิ้ม เพราะคนชนผิด คิดตื้นๆ เดือดร้อนทั้งคู่ อาจเจ็บตัว มีบ้างพิการ เพราะชีวิตขาดสตินั่นเอง พุทธศาสนามีคำสอน

เวลาผมเข้าโบสถ์ ชอบนั่งเก้าอี้อยู่ข้างหลัง โอ่โถง ใต้เก้าอี้ วัดมีขวดน้ำหลายกล่อง ตรงกลางมียาอมแก้ไอ ชื่นคอ มองรูรอบโบสถ์ ลวดลายไทยสีทอง เขียนวันประสูตร ตรัสรู้ เทศนา และปรินิพพาน ครับสังคมของคนจะอยู่มุมไหนของโลกย่อมมีทั้งคนดี และคนสร้างความเดือดร้อน ถ้าเชื่อ เรียนรู้ และพัฒนาปัญญากับศาสนา สังคมโลกความสงบของชีวิตย่อมยื่นให้แก่กัน