บ่าย 3 โมงครึ่ง ทุกวันจันทร์-พุธ และศุกร์ จะเดินออกจาก YMCA เป็นที่ออกกำลังกาย ครับจะมีคลาส คนไปคลาสเกิน 30 คน คนวัยรุ่นเดียวกับผมมีผู้ชายราวๆ 5 คน นอกนั้นเป็นสุภาพสตรี การดูแลสุขภาพวัยเลยกลางคน ผู้หญิงน่าจะสนใจสุขภาพมากกว่าชาย การไปออกกำลัง สิ่งที่ได้นอกจากกาย ยังมีเพื่อนคุยเรื่องของใจ

สำหรับผม วันนี้เป็นวัย 85 ปี ถ้าถามผมสุขภาพเป็นอย่างไร ผมตอบว่ายังสมบูรณ์ ทุกเช้า ราวๆ 5:00 AM ผมจะตื่นจากที่นอน ออกกำลังกายบนเตียงนอนทุกเช้า ยกเท้า ยกแขน บิดตัว และทุกเช้าจะใช้เวลาอ่านหนังสือก่อนลุกจากเตียง พูดถึงการอ่านหนังสือ ชอบอ่านตั้งแต่เด็ก เกิดอยุธยา บ้านที่อยู่มีทั้งบ้านปลูกติดกับแม่น้ำ และมีบ้านเรือนแพ คำว่าเรือนแพ คนยุคนี้อาจไม่มีความรู้ เรือนแพสร้างเหมือนบ้าน แต่ลอยอยู่ในน้ำ การลอยตัวของแพ อาศัยโป๊ะ โป๊ะทำจากไม้สัก กว้างยาวและมีความลึก โป๊ะจะมี 2-3 โป๊ะ บ้านที่สร้างบนโป๊ะ ลอยน้ำเรียกว่าแพ หรือบ้านในน้ำ

โป๊ะจะลึกกว้างยาว แล้วแต่ละหลังจะตั้งอยู่บนโป๊ะ 2-3 โป๊ะ ลอยน้ำได้ดี โป๊ะยังเป็นที่เก็บของมีค่าของครอบครัว

อย่างน้อยอาทิตย์ละ 5 วัน จะขับรถไปประมาณไมล์กว่าๆ ที่เมือง “อัลบานี่” เพื่อไปออกกำลัง ที่ออกกำลังเรียก YMCA ทางเลือกของการออกกำลัง จะมีอุปกรณ์มากมาย ให้เราได้ออกกำลังด้วยตัวเอง อย่างที่ยกน้ำหนัก จักรยาน ถีบแป้น ใช้แขนดึงน้ำหนัก บางอย่างใช้เท้าถีบงอเข่า และมากสิ่งในการออกกำลัง การไปออกกำลัง ผมจะอยู่ราวๆ 2 ชั่วโมง ชั่วโมงแรกเข้าคลาส หลังจากออกจากคลาสจะไปออกกำลังด้วยตัวเอง

แม้ที่บ้าน แม่บ้านซื้อที่ออกกำลัง อย่างน้ำหนักที่ปั่นแบบจักรยานเล็กๆ ราวๆ ตี 5:30 AM ผมจะเดินมาที่โต๊ะ อยู่ห้องกระจกหน้าบ้าน มีโต๊ะเขียนหนังสือ อ่านหนังสือทุกเช้าก่อนมานั่งโต๊ะ ราวๆ ก่อน 6:00 AM จะนำกาแฟร้อนยี่ห้อ French Roast ไม่ใส่น้ำตาลและครีม ถือมานั่งโต๊ะ ระหว่างดื่มผมจะมองดูวิวเมืองซานฟรานซิสโก ถ้ายังมืดจะเห็นแสงไฟทั่วเมืองซานฟรานซิสโก เมืองเซ้าท์ซาริโต้ และเรือบางลำอยู่ในทะเลภายในที่เรียกว่า อ่าว ทะเลภายในลอดใต้สะพานโกลเด้นเกต สะพานนี้เป็นสะพานมีชื่อของชาวซานฟรานซิสโก เป็นสะพานชั้นเดียว รถวิ่งทางไปและกลับแยกกัน สะพานโกลเด้นเกจทาสีแดง เชื่อม 2 เมือง เมืองซานฟรานซิสโก และเมืองเซ้าท์ซาริโต้ บนสะพานสามารถเดินได้

แถวบ้านผมมี 3 สะพาน อีกสะพานชื่อเบย์บริดจ์ เป็นสะพาน 2 ตอน ระหว่างเมืองซานฟรานซิสโก กับเมืองแถวบ้านผม คือเมืองโอ๊กแลนด์ และเมืองเบิร์คเล่ย์ เมืองเซ้าท์เซอริโต้ ตรงกลางของสะพานเบย์บริดจ์ (Bay Bridge) มีเกาะกลางสะพาน เรียกเกาะว่า เทรชเชอร์ไอแลนด์

ผมหยุดเขียนหนังสือ หยิบแก้วกาแฟซิบ กาแฟเริ่มเย็น ครับคนส่วนมาก นิยมดื่มกาแฟร้อนๆ สำหรับผมกาแฟเริ่มเย็นความรู้สึกก็โอเค

การดื่มกาแฟเป็นอุปนิสัยของผม จะดื่มกาแฟทุกเช้า ผมไม่เติมครีมและน้ำตาล ชอบกาแฟธรรมชาติ รสขม ปกติทุกคนชอบกาแฟ ยังร้อน ถึงกาแฟจะเย็นความรับรู้ของผมก็ไม่บ่น แต่รับรู้ว่ากาแฟเย็นรสจะขมกว่าช่วงกาแฟยังร้อน แท้จริงกาแฟแก้วเดียวกันไม่เติมน้ำตาลและครีม เพียงความร้อนหายไป สำหรับผมโอเค

ช่วงเกิน 10 ปี ที่หยุดดื่มไวน์ ช่วงโน้นทุกคืน ชอบไวน์ชาร์โดเน่ย์ เย็นๆ ลงทุนควักกระเป๋า ซื้อไวน์ยี่ห้อดีๆหน่อย คำว่าไวน์รสสมู๊ด ค่อยๆ ซิบ เหลือเชื่อ ความผ่อนคลายเริ่มมอบให้กับความคิด

เหลือเชื่อเครื่องดื่มง่ายๆ ไม่ต้องควักเงิน อย่างทำงานหลังบ้านช่วงพักน้ำเย็นๆ แก้ว ไม่เสียเงิน นำความสดชื่นให้ชีวิต

หยุดเขียนหนังสือ ยกแก้วกาแฟซิบมองรอบๆ ห้อง ทางขวามือเป็นห้องพักผ่อน มีห้องหนังสือ ครับชีวิตผม ชอบอ่านหนังสือตอนเรียนมัธยมวัดราชบพิธทุกเสาร์-อาทิตย์ กับเพื่อนจะเดินไปหอสมุดแห่งชาติ ผ่านสนามหลวง ไม่ไกลจากท่าพระจันทร์

ช่วงเป็นนักเรียนทุนอยู่หอฟรี กินฟรี มีเวลาจะเข้าห้องสมุด ตอนเรียนวิทยาลัยครูบางแสนจะเข้าห้องสมุดสม่ำเสมอ แม้แต่เข้าไปห้องสมุดเขียนรายงาน จะค้นคว้ามีตำรามากมาย

ช่วงเรียนมหาวิทยาลัยออริกอน 1969 ชอบเข้าห้องสมุด ไม่เพียงค้นคว้า ยังปรับตัวเรียนภาษาอังกฤษกับเพื่อนฝรั่ง

คำว่าการศึกษา สำหรับผมเลือกการศึกษาจากโรงเรียนและห้องสมุด แม้แต่เพื่อนนักเรียน

และการศึกษาที่ผมชอบคือการศึกษาที่เรียกว่า “การสัมผัสกับประสบการณ์ตรง คือ การท่องเที่ยว”

การท่องเที่ยวเป็นพฤติกรรมไฝ่เรียนรู้ของผม คงได้รับยีนส์จากพ่อแม่ ช่วงเรียนปริญญาโทที่ออริกอน 1969 ปิดเทอมจะแพ๊คกางเกง 2 ตัว เสื้อ 3 ตัว นั่งรถเกรฮาว เทอมแรกไปท่าเรือรัฐวอชิงตันสเตท คำว่ารัฐ วอชิงตันในอเมริกามี 2 รัฐ วอชิงตันดีซี อยู่ทางตะวันออก เป็นเมืองหลวงของอเมริกา รัฐวอชิงตันอีกรัฐอยู่ติดกับออริกอน ทุกปิดภาคตอนอยู่ออริกอน จะเดินทางไปท่าเรือรัฐวอชิงตันสเตท นั่งเรือไปตามเกาะต่างๆ วันหนึ่งอยู่เกาะซานฮวนเป็นเกาะในแคนาดา ติดมหาสมุทรแปซิฟิก เห็นฝูงปลาวาฬว่ายเข้าสู่ฝั่งในมหาสมุทรแปซิฟิก ตื่นเต้น

ช่วงเป็นเด็กอยู่อยุธยา หน้าน้ำลด อยุธยาน้ำจะท่วมทุ่งนาบ้านเรือนทุกปี ครับน้ำท่วมให้คุณประโยชน์ ยุคโน้น จังหวัดอยุธยาจะปลูกข้าวทุกปี ช่วงข้าวออกรวง ทุ่งข้าวน้ำจะท่วม ครับผลประโยชน์ของน้ำท่วม ปลา อาหารหลักของคนไทยจะออกลูกหลานช่วงน้ำท่วม อาหารตามธรรมชาติเยอะ อย่างข้าวออกรวง พวกตั๊กแตนมีเยอะเป็นอาหารของปลา

เวลาน้ำท่วม ทุ่งข้าว อาหารธรรมชาติมากมายฟรี เชิญเถอะขอรับ จะเห็นดอกบัว ดอกบานสีสวย ตรงกลางดอกบัว มีเกสร ครับผึ้งและแมลงชอบ สายบัวมีมากมาย ประกอบเป็นอาหาร “อร่อย” ชาวบ้านจะนำสายบัว สายบัวใช้กะทิจะใส่ปลา กุ้ง หรือหอยก็อร่อย คนส่วนมากชอบสายบัวผัด และอีกอย่างสายบัวจะกินดิบ เพียงลอกใยออกจิ้มน้ำพริก จะต้มสายบัวให้สุขหรือทานดิบๆ หลายคนต้มกับกะทิ แล้วจิ้มน้ำพริก “อร่อย”

ตอนน้ำลด ผมจะไปกับคนงานอยู่บ้าน ชื่อนายชู น้ำลดน้ำในนาเริ่มแห้ง เป็นช่วงปลาเติบโต พอน้ำลดปลาจะเริ่มออกจากทุ่ง ตามคลองเล็กๆ ชาวบ้านจะเอาเฝือก (คำว่า “เฝือก” เอาไม้ไผ่เหลาเล็กๆ แล้วมัดด้วยเชือกเล็ก เหมือนเสื่อกันคลองที่ปลาว่ายออก ตรงมุม 2 ด้านของเฝือกฝั่งที่ดิน เขาจะขุดหลุมกว้างลึก และมีเทคนิค ขอบบ่อจะเอาน้ำลูปให้ดินเป็นมันปลิ่มน้ำ ปลาจะออกแต่เฝือกกั้น ออกไม่ได้ ว่ายไปตรงบ่อ ดินเป็นมันลื่นเหมือนทางออก ปลาจะกระโดด เพื่อออกจากคลอง โชคร้ายตกลงหลุมดักปลา ปลาที่กระโดดลงหลุมโจร เป็นประเภทปลาช่อน ปลาหมอ และปลาดุก