5:45 AM ถือแก้วกาแฟร้อนๆ ยี่ห้อ French Roast ครับทุกเช้าตื่นขึ้น หลังจากแปรงฟัน เข้าครัว จะเปิดน้ำร้อน ทำกาแฟ จะตักกาแฟ 2 ช้อนชาพูน ใส่ที่ทำกาแฟ ที่ทำกาแฟ เน้นพลาสติกกลมๆ 2 ชิ้น วางซ้อนกัน พลาสติกอันล่างจะโตกว่าพลาสติกอันที่ใส่น้ำ พลาสติกอันโตพื้นจะเป็นทองเหลือง บุรอบๆ มีรูเล็กมาก เวลาทำกาแฟ จะตักกาแฟพูนๆ 2 ช้อนชา ใส่ที่ทำอันล่าง แล้วเอาพลาสติกอันเล็กวางทับ รินน้ำร้อนใส่พลาสติกอันบน รูเล็กๆ จะน้ำร้อนจะลอดลงในผงกาแฟชั้นล่าง กาแฟร้อนๆ จ่ะค่อยๆ ไหลผ่านแผ่นรูของทองเหลือง ไม่นานกาแฟก็เต็มแก้ว เคยถามตัวเอง ดื่มกาแฟทุกเช้า ติดกาแฟไหม

ทุกเช้าผมจะดื่มกาแฟวันละแก้ว ช่วงกลางวันหรือเย็นไม่ดื่มกาแฟ จะดื่มน้ำธรรมดา หรือน้ำผลไม้ในตู้เย็นผมจะมีน้ำส้มขวดหนึ่ง และน้ำผลไม้อีกขวดหนึ่ง หลายปีมาเกิน 10 ปี ช่วงเย็นอาหารมื้อเย็นจะดื่มไวน์ “ชาโดเนย์” เย็นหนึ่งแก้ว เกิน 10 ปี ผมเลิกดื่มไวน์ ดื่มน้ำผลไม้และน้ำเย็นธรรมดาแทนไวน์ เหตุผลที่หยุดดื่มไวน์ ภรรยาเคยบอก ผมดื่มเกินแก้ว พฤติกรรมจะเปลี่ยน อาจพูดมากและก้าวร้าว แม่บ้านบอกว่า เวลาผมไม่ดื่มเป็นคนสุภาพ ขยันงาน ครับพฤติกรรมที่เปลี่ยนในทาง “ลบ” สู้หยุดดื่ม ดื่มน้ำผลไม้แทน ทุกเย็นจะดื่มน้ำส้มแทน สู้อ่านหนังสือเขียนหนังสือหรือไปกวาดหลังบ้าน และจัดภาพอาร์ทแกลลอรี่ที่ศาลาไทยไม่ได้

ครับมานั่งโต๊ะหน้าบ้านบ้านผมอยู่ที่เนินสูงของเมือง เอลเซอริโต้ (El Cerrito) บ้านติดถนน Stockton Ave. ทางลงจากยอดเขาห้องที่ผมนั่ง สูงกว่าพื้นประมาณ 10 ฟุต กระจกล้อมรอบ นั่งโต๊ะเขียนหนังสือมองลอดหน้าต่าง ด้านหน้าจะเห็นทะเลภายในและเมืองซานฟรานซิสโก สะพานเบย์บริดจ์ เป็นสะพานยาว 2 ชิ้น ตรงกลางสะพานจะวิ่งบนเกาะ ชื่อเทรชเชอร์ไอแลนด์

ราวๆ 5-6 ชั่วโมง ยังมืด ผมมองลอดหน้าต่าง จะเห็นตึกซานฟรานซิสโก สวยงามรอบๆ มีบ้านและต้นไม้มากมาย เป็นความจริงธรรมชาติมีความงดงาม นำความสงบสุขของจิตใจสู่กายเราทุกวัน เห็นแสงไฟจากบ้าน ตึก หลากสสี ทะเลภายในล้อมรอบ

หน้าต่างซ้ายมือ มี 2 บานใหญ่ สูง ช่วงเช้าราวๆ 7:00 AM ตรงหน้าต่าง 2 บาน สว่างทางตะวันออก จะเห็นแสงจากดวงอาทิตย์ สว่างทางตะวันออก และความสว่างของแสสงจากดวงอาทิตย์ จะนำความสว่างไปของบนผิวโลก ไม่นานดวงอาทิตย์จะโผล่สู่ท้องฟ้า นอกจากความสว่าง สิ่งมีชีวิตทุกประเภท ต้นไม้ คน สัตว์ แสงอาทิตย์ ช่วยการเจริญเติบโต ครับทุกวัน ผมจะอยู่มองเห็นและสัมผัสกับธรรมชาติ ตอนเรียนปริญญาโท ปี 1969 ที่มหาวิทยาลัย ออริกอน วิทยาลัยอยู่เนินเขา มีภูเขาและป่าไม้รอบๆ ธรรมชาติสวยงามจะแตกต่างกับธรรมชาติที่ผมเห็นตอนนี้ที่นั่งเขียนหนังสือ

ทางซ้ายมือของห้อง ผมมองลอดกระจก ต้นมะกรูดใหญ่ ลูกดกเต็มต้น ใบเขียว นอกจากจะดูสวยงาม ต้นมะกรูดยังเป็นพืชผสมกับแกง ทำให้มีรสหอม อร่อย ทุกสิ่งรอบๆตัว สิ่งมีชีวิตและไม่มีชีวิตต่างเกื้อกูลการพัฒนาชีวิต หยุดซิบกาแฟ มองลอดหน้าต่างเป็น 4 แยก ตรงห้องเขียนหนังสือ มีถนนตัดกัน ตรงป้ายหัวมุมถนน มีป้าย 8 เหลี่ยมขอบสีขาว ตรงกลางทาสีแดง มีข้อความเขียนด้วยสีขาว คำว่า “STOP” มีเพื่อนคนไทยเคยพูด Stop คือหยุดไม่ใช่ Slow down เพราะเขาเคยได้ตั๋วหลายสิบปีมา เพื่อนเคยเล่าเรื่อง ป้าย Stop ให้ฟัง มาถึงสี่แยก ไม่หยุดตรงบอกว่า “หยุด” (Stop) วิ่งผ่านไม่นาน เห็นรถตำรวจ เปิดไฟกระพริบแล้วบอกให้หยุด พอหยุดตำรวจเดินลงจากรถมาที่รถเพื่อน บอกว่าที่ให้หยุดเพราะทำผิดกฎจราจร ถนน 4 แยกที่ผ่านมีป้าย Stop แต่คุณไม่หยุด อันตราย ผิดกฎหมาย

การเรียนรู้การขับรถบนถนน จำเป็นระบบแรก คือ ความเร็ว ส่วนมาก บนถนนในเมืองความเร็วจะเริ่มจาก 25 ไมล์ ต่อชั่วโมง บางถนนความเร็วอาจต่ำ หรือ สูง แล้วแต่สภาพของถนน คือ Lane วิ่งไฟกลับที่จอดรถ ความหนาแน่นแต่สิ่งสำคัญ “คำนึงถึงความปลอดภัย”

หยุดซิบกาแฟ สายตามองลอดหน้าต่างวันนี้เป็นวันศุกร์ ทุกเช้ามืด รถเก็บขยะจะทำงานแถวบ้านผม ดูรถเก็บขยะที่อเมริกา สะดวกสบาย รถจะมีอุปกรณ์ยกถังเทเอง คนขับเพียงนั่งที่คนขับมองดูการทำงาน การใช้อุปกรณ์ยกถังขยะ เทขยะ และวางถังขยะ “ความคิดของผมจากการดูการทำงาน อย่างบ้านเรา คนยกถังและวางเท ความสะอาดอาจบกพร่อง “มีบ้าง” แต่ที่นี่เครื่องจะยกถัง เทขยะลงในที่เก็บขยะถังเปิดกว้าง ขยะที่จะตกหล่น ทำความสกปรกแทบจะไม่มี ยกเว้นความผิดปกติของเครื่องทำงาน พอเทขยะลงในถัง ผมมองดูเห็นเขย่าถัง คือกระตุ้นการตกข้างของขยะในถัง

ทุกเช้าเวลานี้ บนถนนของบ้านเป็นทางลงจากเขา จะมีผู้สูงอายุ 2-3 คู่ เดินขึ้นลงถนนทุกวัน ครับเป็นการออกกำลังของผู้สูงอายุ คงเหมือนผม วันนี้อายุ 85 ปี ทุกเช้าผมจะตื่นราวๆ 5:00 AM พอตื่น ผมนิยมออกกำลังบนที่นอน ยกเท้าข้างละ 30 พร้อมยกแขนเสร็จแล้วลุกจากเตียง หลังจากแปรงฟัน จะออกมาห้องโถง ครับเป็นความปกติ ผมยังชอบอ่านหนังสือ และมาเขียนบทความให้หนังสือพิมพ์ไทยแอล.เอ. ที่เปิดโอกาสให้ผมเขียนหนังสือเท่ากับพัฒนาความคิด และกล้ามเนื้อของร่างกายและอาทิตย์อย่างน้อย 5 วัน จะไปออกกำลังที่ YMCA

พูดถึงการเขียนหนังสือ ปี 2500 ผมสอบชิงทุนเรียนครูได้ เรียนฟรี อยู่หอฟรี กินฟรี ก่อนไปเข้าหอ ครอบครัวผม สอนผมให้แสดงความคิด (คือความสามารถ) ต่อหน้าห้องมีวันหนึ่งผมเคยเล่าในบทความ มีการเลือกตัวหัวหน้าห้อง ผมยกมือ เดินไปหน้าห้อง เสนอความคิด “เพื่อนเสนอเพื่อนคนไหนเป็นหัวหน้า บอกชื่อ” คนถูกเสนอ ผมจะเขียนชื่อบนกระดานดำให้ เวลาเลือกผมแจกกระดาษ เขียนชื่อคนที่เราจะเลือก ผมอ่านชื่อเสนอ จะกาชื่อให้ ครับการเขียนบทความเริ่มตอนเป็นนักเรียน “ทุน”

มีเพื่อนบางคนยกมือ แล้วเอ็งคือผม ชื่ออะไร เขียนชื่อบนกระดาษด้วยจะได้ “เลือก” ครับวันนั้นมีคนเสนอ 3 คน รวมทั้งผม ผมเคยได้รับการสอนช่วงมาอยู่หอ ที่บ้านบอกว่า ถ้าเสนอชื่อ เขียนชื่อเราเป็นชื่อแรก เหตุผลบอกว่า ทุกคนยังใหม่ ความคุ้นเคย รู้นิสัยใจคอยังไม่รู้ซึ่งกันและกัน แต่การเขียนชื่อแรกนำความสนใจ

ซิบกาแฟ มองดูถนน รถน้อยเหตุผลเป็นที่อยู่อาศัย แถวบ้านผม ผู้สูงอายุมากครอบครัว บ้านตรงข้ามที่มองจากโต๊ะ เป็นชาวญี่ปุ่น ข้างบ้านบนถนน เป็นผู้หญิงสองคน อีกเดือนบอกว่าจะย้ายไปอยู่เยอรมัน ลูกชายจะมาอยู่แทน

ครับพูดถึงเยอรมันนี 1973 ผมเดินทางคนเดียว เที่ยวในยุโรปประมาณ 4 เดือน ชีวิตชอบท่องเที่ยว ตอนเรียนมหาวิทยาลัยบางแสน ทุกปิดเทอมจะเดินทางไปเที่ยว หาโรงแรมถูกกินอาหารริมถนน

1969 ตอนไปเรียนปริญญาโท ที่วิทยาลัยรัฐออริกอน ปิดเทอมวันแรกจะแพ๊คกางเกง 2 ตัว เสื้อ 3 ตัว นั่งรถเกรฮาวเที่ยว เทอมแรกไปรัฐวอชิงตันสเตท (ซีแอตเติ้ล) นั่งเรือไปตามเกาะต่างๆ เคยเล่าในหนังสือไปเกาะชื่อ ซานฮวน ในรัฐอลาสก้า ระหว่างนั่งเรือเห็นฝูงปลาวาฬ

มีปีหนึ่งเที่ยวตะวันออกทางเหนือของอเมริกาขึ้นถึงรัฐ Main นั่งเรือในอ่าวของรัฐไปกับเพื่อนฝรั่ง ด็อกเตอร์แอนโทนเนีย์ หลังจากนั้นผมแยกขึ้นเหนือสุด กลับมาน้ำตกไนแองการ่าฝั่งแคนาดา ข้ามสะพานไป รัฐนิวยอร์ก ดูน้ำตกไนแองการ่าฝั่งอเมริกา

ครับอีกประมาณ 10 วัน วันที่ 4 เมษายน ผมจะเดินทางไปครูซ ที่ทะเลเมดิเตอร์เรเนี่ยนกับแม่บ้าน และเพื่อน อดคิดถึงเกาะปอร์โตริโต้ 1923 ผมปีนไหล่เขา ดูการแข่งรถ เรียก “กรังปรีย์” กรังปรีย์เป็นการแข่งรถ รอบเกาะมอนาโค ปี 1975 เที่ยว 4 เดือนในยุโรป และนั่งเรือไปอังกฤษ