ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
โรงเรียนของแม่ ตอนที่ 42

ขับรถจากมิชิแกน วันที่ 24 เมษายน 2558 มุ่งหน้าสู่รัฐชิคาโก้ปลายทาง ไปพบลูกชาย มากันเพื่อนผู้หญิง อาชีพด็อกเตอร์สอนมหาวิทยาลัยมาพูดเกี่ยวกับไทย ที่มหาวิทยาลัย North Western University เป็นมหาวิทยาลัยเอกชน จากคำบอกเล่าของเพื่อน ใช้ชีวิตหมกตัวอยู่ที่ชิคาโก้เกือบ 50 ปี คำพูดสุดท้าย จะนอนหลับตายที่นี่ เกิดอีกมาอเมริกาจะได้ไม่ต้องทำวีซ่า ชีวิตแบกจ็อบหนัก อดออมซื้อบ้าน ซื้อตึกทำร้านอาหารกับเมีย เลยกระเซ้า เอ็งโชคดีมีเมียรวย เพื่อนยิ้ม คำตอบเอ็งช่างเสือกรู้ เคยถามเอ็งคงมีเงิน พอมีเพื่อนตอบ ทั้งข้าและเมียโชคดียังแย็งแรง ช่วยตัวเองได้ เพื่อนหันมากระซิบ เหลือเชื่อเรื่องบนเตียงข้ายังมีไม่เว้นวรรค ข้าและเมียยังจ๊อกตอนเช้าได้ ไม่เปลี่ยนเข่า สะโพก คล้อยตามสังคมปัจจุบัน

เพื่อนหลายรายปวดเข่า หมอฉีดยาได้ไม่เกิน 2 ครั้ง ถ้ายังปวดคราง หมอแนะเปลี่ยนเข่า เพื่อนคนหมอบอกหน้าซีด สั่น หมอมองรับรู้เข่าที่เปลี่ยนไม่ได้เอามาจากคนตาย ทำจากเหล็กที่เรียกว่า Titanium เบา ทน ไม่เป็นสนิม

มหาวิทยาลัย North Western University เพื่อนบอก เด็กเก่งทั้งนั้น และต้องรวย เรียนจบงานรอ

มหาวิทยาลัยเอกชนในไทย มีบ้างเด็กสอบตก ย้ายไปเรียนเลื่อนชั้นมหาวิทยาลัยอื่น ครับราคาค่าเทอมย่อมแพงมาก มหาวิทยาลัยที่เด็กย้ายมา บอกว่าการเรียนเข้มงวด แต่ก็ขึ้นอยู่กับตัวเด็ก หลักสูตรดี อาจารย์รับผิดชอบ ความรู้ความสามารถของเด็ก ขึ้นอยู่กับเด็ก โรงเรียนไม่เกี่ยวจะทำตามความคิดของคนมักง่าย ทำไม่ดีงามเพราะตามคนอื่นเขา ถ้าไม่มีแบบชั่วๆ จะมีอะไรให้ก็อปปี้ หลายคนพูดเสมอ คนไทยเก่ง ถึงไม่ที่สุดก็ติดอันดับโลก จะอยู่อันดับไหน ไม่ว่ากัน ยุคนี้เด็กไทยชอบเรียนหนังสือ จึงเห็นว่ามหาวิทยาลัยเมืองไทยเพิ่มเกือบทุกปี การเพิ่มมหาวิทยาลัยว่ากันดี เพราะคนไทย 70-80 ล้าน เด็กรุ่นจบไฮสกูลเยอะ ก็ต้องมีสถาบันรองรับ

ครับเด็กไทย ในสายตาคนภายนอกมานะเรียน จบตรี น้อยไป ต่อโทและเอกเรียนมากความรู้โดยปกติย่อมแน่น ทำมาหากินจะได้เข้างานง่าย ก้าวหน้า

โดยความปกติการศึกษา คือการวัดความเจริญทางการสร้างสรรค์ แต่บ้านเราจริงเท็จผมไม่เกี่ยว ทุกคนจบมามีงานรองรับ ตามความรู้หรือไม่ งานที่ทำคุ้มกับระยะเวลาเรียน จำนวนปี ค่าเทอมที่แพง พ่อแม่กู้ยืม ผมกวาดตามองรอบ งานบ้านเราคือรับราชการ แต่งานราชการเป็นงานแบบระบบ คิดเอาเองว่ามันควรจะพัฒนาไหม ระบบเอกชนมีจำกัด

จึงอาจพูดแทะโลม เออเรียนเสียเวลา เสียเงินเยอะ คุ้มหรือเปล่า เรียนให้พอเหมาะ

ผมรู้จัก คนไทยที่นี่เยอะ ทำงานระดับพัฒนาของในอเมริกา หมายถึงพัฒนาระดับความเจริญของงาน พอเกษียณก็กลับไปสอนบ้านเรา ผมไม่รู้ว่าช่องว่างระหว่างความเป็นปกติในไทย กับความรู้ที่เจริญไปด้วยกันได้ไหม คือการนำไปพัฒนางานในไทย หรือเป็นการสูญเปล่า มากคนถกเถียงมันก็คือ “อีโก้”

โดยแท้การมีประสบการณ์ตรง คือ ความรู้ ความสามารถ เป็นความเลิศ ที่เราสัมผัสจากประสบการณ์ตรง เห็นด้วยตา แตะด้วยมือ ประยุคต์สู่ความงอกงามทางความคิด

ระหว่างทางบนฟรีเวย์ 94 ชิคาโก้อยู่ทางตะวันตกของรัฐมิชิแกน เลขของฟรีเวย์ ถ้าเป็นเลขคู่ จะหมายถึงทางเชื่อมระหว่างตะวันออก สู่ตะวันตก เลขคี่อย่าง 1, 5, 13 หรือ 275 เป็นเลขฟรีเวย์ ของรัฐมิชิแกน ผมใช้เส้นทางนี้จากบ้านไปทางตลาดเวียดนาม ไปร้านเทรดเดอร์โจ และร้านผักชื่อโจ (Joe) เป็นร้านผักที่ขายราคาถูกที่สุดที่ผมเคยใช้บริการ อย่างเห็นปีที่แล้วปอนด์ละ 1.25 ตอนนี้ 1.35 ผักของเอเชียมีมากประเภท แม้แต่มะระราคาก็ถูกกว่าตลาดเมืองจีน ซานฟรานซิสโก ผลไม้มีมากประเภท ยกเว้นมังคุด เพราะราคาแพง คนซื้อเห็นราคาก็หมดความสนใจ ยิ่งชื่อแมงโกทีน ช่างจำยาก คุณสมบัติอธิยาย รสหวานเย็นอร่อย สารพัดให้คุณประโยชน์ พอเห็นราคาปอนด์ละ 6-7 เหรียญ คนถามตอบว่าถึงจะมีคุณวิเศษ ถ้าทำร้ายเงินในกระเป๋า คงจะไม่เป็นสัดส่วนที่ถูกต้องนัก คำว่าสัดส่วนน่าจะหมายถึงใช้ชีวิตพอเพียง ผมลืมบอกเลขคี่เป็นทางระหว่างเหนือกับใต้ ผมอยู่ซานฟรานจะใช้ฟรีเวย์ 1 กับ 5 ขับไปแอล.เอ.บ่อย ช่วงลูกชายเรียนอยู่ UC Irvine ถือโอกาสแวะทานอาหารไทย ซื้อหนังสือไทย แต่พอลูกไปอยู่ฮาวาย ไปเรียนที่มานังหลายปี ยังไม่เคยไป ใช้ฟรีเวย์ 5 ขึ้นล่องรัฐออริกอน ตอนเรียนหนังสือฟรีเวย์ สาย 80 จากซานฟรานซิสโก ถ้าทำสะพานเชื่อมถึง Hawaii คงจะขับดู

3-4 ปีที่แล้ว ใช้ฟรีเวย์ 5 จาก เบลลิ่งแฮม มาวัดอตัมยตารม ใกล้เมืองซีแอตเติ้ล ขับรถไปแวนคูเวอร์ (ในแคนาดา) ใช้ฟรีเวย์สาย 5 วันดีคืนดีขับตรง 2 วัน จากเบลลิ่งแฮมกับซานฟราน พักหลับนอนที่ ยูยีน (รัฐออริกอน) ใช้ฟรีเวย์ 5 ตลอดจนถึงบ้าน

เหลือเชื่อ พอเลยแอนอาเบอร์ เมืองมหาวิทยาลัย ติดอันดับของอเมริกาชื่อ มิชิแกนยูนิเวอร์ซิตี้ ครับคุณภาพระดับเดียวกับยูซีบ้านเรา เด็กจบของแต่ละที่บอกว่าโรงเรียนอื่นสู้ของตัวไม่ได้

เรื่องคุณภาพของมหาวิทยาลัย ถ้าจะจำแนก ย่อมขึ้นอยู่กับความหลากหลายของสาขาวิชา และจะทิ้งขว้าง ลืมย่อมไม่ได้พื้นเพของคนเรียน คนตั้งหน้าเรียนอย่างเดียว งดการสมาคม ย่อมได้คะแนนท็อป แต่คุณสมบัติคบค้าสมาคมและรายละเอียด การบริหารงานคลุกคลีกับคน หลายคนลงความเห็นด้อยคุณภาพด้านนี้

เหมือนกับเข้ามหาวิทยาลัย Ivy League ของนิวอิงแลนด์ มีหลายที่จะเหลือ จะเลือกคนเรียนดี และสังคมดี เงินเยอะ เพราะเมื่อเรียนจบ มีงานดีทำ มหาวิทยาลัย จะส่งจดหมาย “สวัสดีศิษย์เก่า สถาบันขาดปัจจัย ซื้ออุปกรณ์ และห้องสมุด อยากของความช่วยเหลือ” ครับคนเรียนเก่ง และมีสังคมย่อมตอบเยส อย่างประธานาธิบดีโอบาม่า, คลินตั้น, จอร์จ บุช ต่างจบ Ivy League

สำหรับมิชิแกนยูนิเวอร์ซิตี้ ลูกสาวผม จบการฝึกหมอ (Residency) อยู่ 3 ปี เป็นมหาวิทยาลัยอันดับต้นสำหรับการฝึกอาชีพหมอ การตอบรับย่อมยาก

เลยแอนอาเบอร์ ประเดี๋ยวเดียวฝนตก ลูก ด็อกเตอร์มานิส เคชซิลเกอร์ (MD) เคยบอกกับผม มิชิแกนเวลาฝนตก หิมะตกจะนำ อากาศพิษซึ่งมาจากจีนแดง ทางขั่วโลกเหนือ แข็งตัวเป็นหิมะ พัดผ่านจากแคนาดา มาตกที่มิชิแกน คงทำนองเดียวกับเชียงใหม่ของไทย ควันและอากาศเสีย รวมทั้งความร้อน พัดมาจากจีน

ฝน คือความเป็นธรรมชาติ ให้น้ำฟรี แก่สิ่งมีชีวิต และไม่มีชีวิต สิ่งไร้ชีวิต ไม่หายใจ แต่เคลื่อนย้ายเกิดจากคน ถูกทำลายเกิดจากคนเช่นเดียวกัน ผมเกิดอยุธยา หลายอำเภอ แม่น้ำมีทราย มากบริษัทมาดูดทรายจากแม่น้ำ เพื่อใช้งานหลังจากทรายถูกดูด พื้นดินเป็นหลุมเป็นบ่อ ดินส่วนอื่นถูกทำลายพังทะลาย แม่น้ำคือสายน้ำ ย่อมมีพวกสารพิษ ความสกปรกปะปน ปัญหาคนเดือดร้อน ขอความยุติธรรมจากใคร ครับคนไทยมากคนปัญหาได้รับ อย่างสารพิษจากโรงสี คนของรัฐไม่เคยสนใจ

ต้นไม้ รัฐมิชิแกน หน้าฤดูใบไม้ร่วง ใบไม้จะร่วงหมดต้น มากกิ่งที่แก่ เปราะหัก ทับถม พอฝนตกจะทำให้ใบ กิ่งเล็กน้อย ผุพัง เน่าเปื่อย เกิดจากฝนนานวัน กลายเป็นสิ่งมีคุณค่า ต่อชีวิต

ผมคนแคลิฟอร์เนีย หลายปีติดต่อฝนตกน้อย น้ำที่สะสม แม้แต่น้ำใต้ดินถูกสูบมาใช้ ยิ่งก่อนผมจะมา รัฐเริ่มออกกฎหมายประหยัดน้ำ อย่าอาบน้ำทุกวัน รดต้นไม้อาทิตย์ละ 2 ครั้ง ข้อแนะนำอย่าล้างจานทุกครั้ง เข้าห้องฉี่เก็บสะสมไว้ หลายๆ ครั้ง ร้านอาหารจะเสิร์ฟน้ำควรถามลูกค้า แต่การเติมน้ำหลังจากลูกค้าดื่มหมด ไม่จำเป็นต้องถามเซ้าซี้ ถ้าจะเลยทำเฉย ลูกค้าอาจจะคิดบริการแย่จัง อาหารไทย เผ็ด น้ำช่วยได้ เมื่อไม่บริการเติมน้ำ อย่าหวังเลยจะบริการมือเติบสำหรับทิป

ฝนตกหนาเม็ด ไม่เป็นปัญหาสำหรับขับรถ คนส่วนมากระวัง แต่ก็มีบ้างขับเร็ว ความประมาทย่อมบังเกิด จึงเห็นการโฆษณา บนหน้าจอทีวี รายการทนาย ซูกรณีอุบัติเหตุ ได้เงินหลานแสน 2-3 ล้านยังมี อดคล้อยตาม เมื่อขับรถด้วยความประมาท รีบเร่ง ตัดหน้าขับกระชั้น เมาแล้วขับ ระหว่างขับโทรศัพท์ ส่งข่าว เมื่อรถชนถูกซู ถ้าจะขอความเห็นใจ คงจะไม่ได้