ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
ความจริงหรือความคิด 24 พฤศจิกายน 2555

ถือถ้วยกาแฟ ชงแก่และร้อน ยี่ห้อที่ใช้เรียกตัวเองว่า ซีแอตเติ้ล ผมเลือกซื้อตอนลดราคา เหลือ 6 เหรียญต่อ 12 เอาว์ ราคาใส่ถุงขายโดยเฉลี่ยน้ำหนักประมาณ 12 เอาว์ บางยี่ห้อ 10 เอาว์ เรื่องน้ำหนัก 1 ปอนด์ (16 เอาว์) หายาก คงเป็นเพราะนโยบายราคาถูกที่คนมองเห็น กระตุ้นความรู้สึกว่าถูก มากคนเห็นถูกโดยไม่สนใจปริมาณ ยี่ห้อกาแฟในท้องตลาดมีมากมาย คุณภาพของรสย่อมต่างกัน ใครชอบอะไร เชิญ เพราะในโลกถ้าชอบเหมือนกันเสียทุกอย่าง โลกคงวุ่นวาย

ผมซื้อกาแฟจากร้านโกรเซอรี่ ทุกรัฐ ร้านโกเซอรี่ชื่อแตกต่างกันออกไป อย่างร้านที่ผมซื้อ Meijer และอีกร้านที่ไปซื้อบริการบ่อยคือ Kroger เมื่อ 2-3 วันไปร้านใหม่ชื่อ Busch's ลูกค้าลงความเห็นไม่เอกฉันท์ เหมือนเลือกพรรคการเมือง คนบอกว่าร้าน Kroger สินค้าเหนือชั้นกว่า เมื่อเหนือกว่าราคาก็อย่าบ่นก็แล้วกัน แต่ถ้าศึกษาสินค้ามากประเภทมาจากแหล่งเดียว เพียงต่อเติม ตัด ทำความสะอาด แพ็ค และสำคัญภาชนะบรรจุ ถ้าเลือกของดีใส่ ย่อมดูมีคลาส หลายคนเคยบ่น ตีความได้ความรู้สึกเหมือนกัน บอกว่าเคยจีบผู้หญิงสูงชั้นกว่าภายนอกเรียบร้อย วางตัวดี เผลอพูดคงยากฉิบ แต่พอคุ้นเคย มากสิ่งเปลี่ยน อดคิดไม่ได้ คนที่เริ่มจีบกับคนที่นั่งทานอาหารด้วยกันตรงหน้าคนเดียวกันหรือเปล่า เสียงนี่เธอ รีบทานเสีย เดี๋ยวเย็น เวลาเคี้ยวปากปิดหน่อย อ้อถ้าไม่มีเสียงได้จะดี เวลากินคุยแต่เรื่องของสุข เข้าใจ

หลายอย่างเราไม่สามารถคาดคะเนให้เป๊ะได้ คงเหมือนตอใต้น้ำ ตอนเด็กๆ บ้านติดแม่น้ำป่าสัก จ.อยุธยา สิ่งโปรดเลิกโรงเรียน ถอดกางเกง เสื้อ เหลือกางเกงชั้นใน เดินไปปลายสะพาน หรือที่เรือนแพ สาบานพ่อแม่เคยมีแพขายของ ตลาดอยุธยาสมัยผมเป็นเด็กจะไปในตัวเมือง ซื้อของในตลาด ก็นั่งเรือไป ตลาดจะเป็นแพ แพลอยน้ำได้เรียกว่าโป๊ะ ทำด้วยไม้สักหนาๆ ต่อเป็นสี่เหลี่ยมเหมือนโลงศพ แต่กว้างยาวลึกหลายสิบเท่า โป๊ะก็เหมือนเสาเรือน แต่บ้านสมัยใหม่ไม่มีเสาแล้ว เรือนแพนับวันจะหายไป ถ้าจะมีและนิยมคงที่พักผ่อนห่างไกลจากตัวเมือง ในอเมริกาแถวบ้านผมยังมี ไปวิกตอเรียก็มี แวนคูเวอร์ก็มี มากสิ่งกาลเวลาทำให้หายสาปสูญ คงจะเหมือนก่อนโน้น คนปลูกบ้านริมน้ำ อาศัยน้ำในแม่น้ำ อาบ ดื่ม ซักผ้า ล้างจาน รดผัก สารพัด เด็กในกรุงเทพฯ เรียนหนังสือ กลับบ้าน ผ่านคลองหลอด คลองแสนแสบ แม่น้ำเจ้าพระยา สกปรกมีกลิ่น ของไม่ต้องการลอยเต็ม เด็กเคยสงสัยทำไมคนรุ่นปู่ย่า พ่อแม่ และผู้ใหญ่ในสังคมปัจจุบัน จึงไม่ช่วยกันดูแล ติ น่าจะจับมาลงโทษ และน้ำมีสารพิษเพิ่มขึ้นทุกวันเกิดจากอะไร พูดเข้าข้างตัวเองจากความรู้สึกที่เห็น คนบ้านเราจะลากไปไหนก็ไป หรือถ้าไม่ถูกลากก็นั่งเฉยอยู่บ้าน ถึงจะเห็นคนผิดลอยหน้า ทำผิดซ้ำซากก็ยังเฉย ซ้ำกลับเห็นดีงาม โรงเรียน หรือระดับวิทยาลัย พูดว่า คนไทยสอนอะไรก็เชื่อ เห็นอะไรก็ปรับเข้ากับอุปนิสัย ฟังอะไรก็เออออ พวกผู้ใหญ่และครูบาอาจารย์ลงความเห็น เมื่อสอนเรื่องความสะอาด อย่ามักง่ายทิ้งลงบนที่สาธารณะ เลยลงความเห็นว่าคนคงเชื่อ ไม่ทิ้ง ไม่ทำสกปรก เพราะทุกวันเห็นคนแสดงความเชื่อออกมา อย่างการเมือง เรื่องอภินิหาร เรื่องผี และเรื่องคุณวิเศษที่อ้างสรรพคุณ ถ้าสิ่งนี้คิดลึก คุณวิเศษที่มองเห็น สารพัด คนฟังได้อะไร แต่ลึกๆ คนฟังศรัทธา ถ้าคนบอกเป็นคนที่คนศรัทธามีศีลธรรม จากสายตา เงินทองย่อมไหลเป็นทางมาสู่กระเป๋า ชีวิตการกระทำตัวเป็นคนวิเศษ หรือนักการเมืองบอกว่าเป็นคนพิเศษขออะไรย่อมได้ อเมริกาเพิ่งเลือกตั้ง คนอเมริกาถกเถียง ส่วนมากพวกเขาจะมีวิจารณญาณ ความเข้าใจประชาธิปไตย คนที่เราเลือกทำมา 4 ปี พอสมัครใหม่ ไม่เห็นผลงานก็ไม่เลือก และนักการเมืองประเทศที่เจริญ ประชาชนบริจาคเงินช่วยเพื่อหาเสียง กระจายความตั้งใจที่จะทำงานเพื่อประเทศชาติ การบริจาคอย่างเพื่อนผม ซื้อบัตรไปนั่งทานอาหาร ฟังเพื่อให้เข้าใจนโยบายและเลือก มากคนบริจาคเข้าพรรคโดยตรง เพื่อนบอกว่าคนมาพูดคือคนไทย เธอชื่อ พันตรีลัดดา แทมมี่ ดั๊กเวิร์ธ ทำงานช่วยชาติ พิการ ผลปรากฎเธอได้ และเงินบริจาคหาเสียง โฆษณา น้อยกว่าคู่ตรงข้าม แต่เพราะคนอเมริกันดูความสามารถ ต่างเทคะแนนใจเธอชนะขาด เหตุในรัฐชิคาโก้

แต่เรื่องการเมืองไทย ยากที่จะเข้าใจคนแห่เทคะแนนให้ แทนที่จะจ่ายเงินสนับสนุน ตรงข้ามคนสมัครกลับจ่ายเงิน ถ้าไม่ให้เงิน คนสมัครและพรรคพวก ก็มีของติดมือมาแจก เมื่อรับของ ย่อมปักใจ ถ้าคนสมัครไม่รักเรา เขาจะเดินท่อมๆ ตากแดด เหงื่อเต็มหน้า เต็มตัว บางบ้านโดยเฉพาะสลัมทางเดินสกปรก รอบๆ มีกลิ่น ถ้าไม่อยากช่วยเหลือพวกเราเขาคงไม่เดินดุ่มๆ มาหรอก คนเลือกบอกว่า คำพูด พ่อแม่พี่น้อง ถ้าไม่รักกันก็จะไม่มาหรอก มันซึ้งคำพูดไหลลงนอนในใจ ถ้ารับของแล้วไม่เลือก คำว่า "เนรคุณ" ไม่อยากได้รับ

ขอพูดเรื่องกระโดดน้ำต่อ พ่อแม่พร่ำสอน อาบน้ำ ดำน้ำ และรู้จักว่ายน้ำเป็น เป็นสิ่งจำเป็น เมื่อหลายเดือนมา น้ำท่วมหลายจังหวัดอยู่หลายเดือน น้ำลึก การไปมาอาศัยเรือพาย เกิดเรือล่ม ว่ายน้ำไม่เป็นย่อมตาย คนได้ยิน ย่อมนินทาคนอะไร ชีวิตเติบโตไร้ความคิด บ้านอยู่ติดแม่น้ำ เติบโตกับแม่น้ำว่ายน้ำไม่เป็น ใครได้ยินตายเพราะว่ายน้ำไม่เป็นอายสุดๆ แต่ที่จะพูดการกระโดดน้ำบนสะพาน หรือเรือนแพ ต้องระวัง แม่น้ำบ้านเราบางทีมีตอไม้ คนบางคนปักตอเพื่อให้ปลาอยู่อาศัย คงงงละซีอย่างนี้ครับ คนปักไม้ ปักเป็นวงกลมกว้าง แล้วหาตอไม้ กิ่งไม้ แม้แต่เรือผุมาจมภายในบริเวณที่ปักตอไม้ เวลากินอาหาร มีของเหลืออย่างเศษอาหาร เผอิญบ้านนอกคนถึงนิยมมีหมาและแมว ความคิดในการดูแล และผลประโยชน์ คนต่างจังหวัด เลี้ยงหมาไว้กันขโมย คนแปลกปลอมเดินเงียบมายามวิกาล หมาย่อมเห่า เผลอๆ กัด การกระทำของหมาคือ ความกตัญญูต่อเจ้าของ หลายตัวเป็นหมาหลงมาจากที่อื่น เจ้าของบ้านดูแลเอาใจใส่ ให้กินน้ำข้าวผสมอาหาร อาหารหมาไม่พิเศษเหมือนคนมีสตางค์ในกรุง ซื้อหมาราคาแพง อาหารหมาปรุงพิเศษ สะอาด ถูกสุขลักษณะย่อยง่าย เผลอๆ มีสเต๊กออแกนิค ครับหมาได้รับการดูแลอย่างดี บางบ้านจ้างคนเดือนเกือบหมื่น มาดูแลจูงมอนิ่งวอล์ค ตอนพลบค่ำ เพื่อไปฉี่ราดสถานที่อื่นยกเว้นบ้านตัวเอง

แต่ตอไม้ที่ปักเป็นวง และสุมด้วยตอไม้กันลอยไปตามน้ำ เมื่อกินอาหารเหลือ เผอิญบ้านไม่นิยม หมา แมว ก็นำเศษอาหาร ไปโยนลงในวงตอไม้ที่สุมไว้ ปลา กุ้ง คิดว่าบริเวณนี้ ทำไม่อุดมสมบูรณ์ หรือเบื้องบนเมตตา และบริเวณนี้ ปลอดภัยที่จะหลบหลีกปลาใหญ่ เลยอาศัยเป็นที่หลับนอน

ปลาไม่รู้หรอกว่า คนที่พวกเขาเรียกว่า "มนุษย์" เขายกยอตัวเองคำว่ามนุษย์คือมีความฉลาด ไหวพริบ มีสมองแยกแยะโดยเฉพาะคนโกง สมองลงทุนสารพัดยอม เมื่อถูกขุนจนเติบโต มีอำนาจและบารมี ย่อมทำตัวกร่าง กินทุกอย่างขวางหน้า จะผิดหรือถูกไม่สน เขามีความคิดว่า ความผิด คือสังคมเป็นผู้หยิบยื่น และสนับสนุนเพราะคนมีอำนาจ ตำแหน่ง เงิน ย่อมได้รับความศรัทธา

พ่อเคยบอกว่า ใต้น้ำมีหลายสิ่งอันตรายโดยเฉพาะ ตอไม้ลอยมาตามน้ำ เมื่อมองไม่เห็นยืนปลายสะพาน เคยดูทีวี คนกระโดดน้ำจากสะพานยื่นออกไปสู่บ่อสูง มีความยืดหยุ่นเพียงทำตัวกระโดดขึ้นลง สะพานก็คล้ายสปริงขึ้นลง เหมาะในการกระโดด แต่สะพานที่บ้านสร้างถาวร ยื่นไปสู่แม่น้ำ ไม่มีความยืดหยุ่น แต่ทุกครั้ง จะเลียนแบบทีวี กระโดดตัวสูงขึ้น ม้วนตัวตูม น้ำกระจายเสียงร้องโอย แม่นอาจถูกของแข็งลอยมา เกิดเพราะความมักง่ายของคนทิ้ง

เรื่องกระโดดน้ำ ลูกชายผมก็ชอบมาก จะเป็นว่ายน้ำ เสิร์ฟ หรือกระโดดหน้าผา ผมอดโม้ไม่ได้ พันธุกรรมดีๆ มากจากพ่อ คนไม่เคยเข้าใจระบบถ่ายทอดยีนส์ เถียงเสียงดัง ความสามารถของเด็กเกิดเอง พัฒนาเอง เขาไม่เข้าใจว่าได้มาจากพ่อแม่อย่างไร ถ้าบอกว่ามาจากการเรียนการสอน น่าจะเข้าท่ากว่า เมื่อวาน ลูกโทรมา ฮาวายวันนี้ร้อนมาก 90 องศา เมื่อโรงเรียนเลิก ชวนเพื่อน 4 คน หญิงสองชายสอง ขี่จักรยานไปทะเล ต่างโหวตไปกระโดดน้ำหน้าผา ที่ไป สูงเกิน 70 เมตร หน้าผายื่นออกไปนอกทะเล ด้านล่างเป็นกระพุ้ง พวกผู้หญิงบอกว่าก่อนกระโดด กลัวเหมือนกัน เพราะสูงแต่พอกระโดดลงน้ำ ลึกเย็น ดำใต้น้ำ ปลาสวยๆ เยอะ ปะการัง หอย ความอุดมสมบูรณ์ไม่ถูกทำลาย ซึ่งต่างจากบ้านเรา เรือหางยาววิ่งระหว่างเกาะทำลายความเป็นธรรมชาติที่สวยงาม และเงิน พวกเราจึงถือโอกาส ทำลายเพื่อแลกเป็นเงิน กว่าธรรมชาติจะยืนอยู่ มอบความงามต้องอาศัยเวลาอันยาวนาน โรงเรียนครับเห็นโม้ว่าเด็กๆ ได้รับการอบรม การสั่งสอนดีเติบโต ย่อมเป็นผู้ใหญ่ที่รักความเป็นธรรมชาติหลายคนพูดว่า ที่เห็นโรงเรียนพูดผิดนี่หว่า

ก๊วนลูก สนุกสนาน คุยกันว่าหลังปีใหม่ โรงเรียนปิดหลายวัน เราไปอีกเกาะ เกาะใหญ่ของฮาวาย หน้าผาสูง ไปกระโดดน้ำ นั่งเครื่องบิน เช่ามอเตอร์ไซด์ ชวนเพื่อนมากคน เอาสลีปปิ่งแบกและเต็นท์ไปด้วย ขับเข้าป่า แคมป์ พอคิดความคิดเรื่องเรียนก็คลายความกังวล ธรรมชาติให้ความสุขกับชีวิตเสมอ คุณเคยคลุกคลีหรือเปล่า