ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
โรงเรียนของแม่ ตอนที่ 23

แม่ชอบฝน นอกชานเวลาฝนตก แม่ชอบมานั่งทำงาน แม่รับรู้อากาศจะเพิ่มความร้อน และแห้งแล้งมากยิ่งขึ้น เหตุผลที่ภูมิอากาศเปลี่ยน เกิดจากมนุษย์ทำลายป่าไม้ น้ำ แม้แต่ทางไหลของน้ำ จากสูงสู่ต่ำ คนสร้างบ้านเรือน คันดิน อุตสาหกรรมกั้นทางน้ำ

และเป็นความไม่ปกติ คนคิดว่าถมที่ปลูก ก่อสร้าง ที่บึง หนอง ที่ลุ่ม เป็นจุดของแหล่งน้ำไหลมารวมเพื่อรักษาความเสียหาย จากน้ำท่วมไม่มีที่ไป ทำความเสียหาย คนคิดว่าเก่ง สารพัดที่มนุษย์สามารถทำได้ เอาที่เหล่านี้มาทำประโยชน์ คำพูดที่ว่าความคิดโง่กับความคิดฉลาด เกิดจากบ่อเดียวกัน เชิญท่านเลือก

หลังคาบ้านแม่มุงด้วยกระเบื้อง บางส่วนเล็กๆ อย่างนอกชานแม่จะมุงด้วยสังกะสี เวลาฝนตกจะกระทบมีเสียง แม่รับรู้คล้ายเสียงสูงต่ำของดนตรี นำความสุขสงบ จริงแล้วเสียงรบกวน ถ้าทุกคนปรับได้กลายมาเป็นความปกติ เสียงก็หมดภาวะรบกวน ปี 2500 เป็นนักเรียนทุนกรมฝึกหัดครู นักเรียนทุนแข่งขันสอบส่วนกลาง สอบได้จะส่งไปเรียนที่วิทยาลัยครูพระนครที่บางเขน สี่แยกวัดมหาธาตุมีประมาณ 100 คน ไปอยู่หอ มีอาหารฟรีสามมื้อ ผมเป็นรุ่นที่สอง ที่หอใกล้ดอนเมือง เสียงดังจากเครื่องบินขึ้นและลง ซึ่งเป็นทางผ่านระยะต่ำ ตอนแรกเสียงรบกวน หลายวันผ่านปรับตัวจะไม่มีเสียงเครื่องบินรบกวนอีกต่อไป

คงเหมือนเสียงฝนตก กระทบสังกะสี กระทบกระเบื้อง เสียงหลักเบาต่าง กลายเป็นความเคยชิน แม่ชอบมองไปที่สายน้ำ น้ำไหลเรียบ เม็ดฝนตกเต็มน้ำ ดูแล้วสงบ ฝนทุกเม็ดกระทบสายน้ำ น้ำจะกระจาย

เหลือบมองดูนาฬิกา เวลาก่อนเที่ยง ปฏิทินวันที่ 19 พฤศจิกายน 2014 ทีวีบอกวันนี้เที่ยงฝนจะตก นั่งที่โต๊ะทำงานเขียนหนังสือให้ไทยแอล.เอ. ผมชอบเพราะชีวิตคนได้ฝึกสติปัญญาคิด ความคิดของคนที่เรียกว่าปัญญา เราใช้ทำมาหากิน คิดตลอดเกี่ยวกับงาน ย่อมวุ่นวาย คิดได้ หรือไม่ได้ ทำความเจริญให้ชีวิต มันคือการสร้างกฏเกณฑ์ ความสงบจริงๆ ย่อมไม่เกิด แต่ปัญญาถ้าใช้ในทางภาวนาจิตจะหยั่งรากสงบ

ครับผม ปกติของชีวิต ย่อมต้องทำงานเพื่อชีวิต มากคนมีความรับผิดชอบเต็มชีวิต ลูกเมีย พ่อแม่ ถ้ารู้จักพิจารณา แบ่งปันความคิด ทำสิ่งถูกต้อง หาความสงบเป็นสัดส่วนของชีวิต ชีวิตย่อมเดินทางสู่หนทางเบาบาง ทวนกระแสของความอยากได้

มองลอดหน้าต่างไกลเห็นตึกซานฟรานซิสโก สะพานมืดครึ้ม ฝนเริ่มตก แปลกลมพัดเพียงเบาๆ เป็นเด็กก่อนฝนตกพายุจะผสมโรงด้วย จำได้ไม่มีวันลืม หน้ามะม่วงแก่พร้อมที่จะเก็บที่วัดโพธิ์ทองมีมะม่วงมากต้น ลูกดกทุกปี เด็กหลายคนมายืนรอ แย่งมะม่วง ถูกลมพัดตก การแย่งเป็นความตื่นเต้น อาจจะรวมเป็นไหวพริบของชีวิต มากสิ่งเด็กเรียนรู้ ต้นมะม่วงหลวงลุงน้อย เจ้าอาวาสท่านสอนว่า วัดปลูกต้นไม้ มากต้นให้ร่มเงา ความสดชื่น มากต้นไม้ปลูก ประเภทให้ผล อย่างมะม่วง พอแก่เต็มที่วัดจะเก็บ แจกจ่ายให้ชาวบ้าน วัดกับบ้านจะพึ่งพา เกื้อกูล ที่วัดมีต้นขึ้เหล็ก วัดไม่เคยหวงที่จะเก็บไปแกง เพราะพฤติกรรมของคนคลุกคลีกับศาสนา จะเข้าใจว่าสมบัติของวัดคือสมบัติส่วนรวม จะยึดเป็นประโยชน์ส่วนตัวน่าจะบาป

การปลูกต้นไม้คนกรุงจะคิดถึงความเป็นมงคลเป็นหลัก อย่างมะยม คำลงท้ายว่ายมคิดว่า คนจะนิยมชมชอบ จริงแล้วถึงจะปลูกทั่วบ้าน แต่ถ้าเป็นคนตืด โทสะ งก ความเป็นมงคลของต้นไม้ย่อมโมฆะ แต่ชาวบ้านต่างจังหวัดจะคำนึงถึง ต้นไม้ให้ดอก ให้ผล สามารถเก็บปรุงเป็นอาหาร ให้ร่มเงา รักษาดิน ฝนตก

ปีนี้ แคลิฟอร์เนีย ฝนแล้ง ฝนน้อยมาหลายปี เมื่อขาดน้ำปัญหาต่างๆ มากมาย หลายคนบอกว่าแห้งแล้งบ้างก็ดี จะได้เรียนรู้การประหยัดน้ำ ที่บ้านแม่บ้านปลูกต้นไม้ประเภทกระถางเยอะ จะให้ดอก ใบเขียว ย่อมอาศัยปุ๋ยและน้ำ

ชีวิตส่วนตัวเริ่มประหยัดน้ำ อาบน้ำน้อยลง เวลาฉี่สะสมหลายครั้ง ทั้งๆ ที่ถังน้ำ (ส้วม) เปลี่ยนแบบประหยัดน้ำ ผมนิยมปิดหน้าต่าง เวลาแม่บ้านเดินเข้าห้องผม ส่งกลิ่น อดคิดเพื่อนผู้หญิงหลายคน กินฉี่เพื่อสุขภาพ อธิบายสรรพคุณ แต่ที่ผมเห็นปล่อยไว้นาน ฉี่ที่จะดื่มคงต้องอาศัยคำอธิบายบ่อย แต่คำว่าน้ำสะอาดให้ประโยชน์ รับรู้ว่า น้ำต้องปราศจากสี กลิ่น และสิ่งเจือปน

ครับความเชื่อของแต่ละคน เกินขอบเขตความเข้าใจ ความศรัทธาของแต่ละผู้คน ย่อมผิดแผก เมื่อรับรู้ ไม่มีความเห็นออกจากปาก คงไม่ว่ากัน

การคลุกคลีกับธรรมชาติ คนส่วนมากบอกว่า ชีวิตจะสุข สดชื่น ยิ่งมีกิจกรรมปลูก พรวน ให้น้ำ สอดแทรกอายุเจริญยาวก็ไม่ผิด

ผมเพิ่งกลับจากรัฐมิชิแกน ไปอยู่มาสองเดือน น้ำอุดมสมบูรณ์ มีทะเลสาปน้ำจืดใหญ่หลายแห่ง บ่อยครั้งฝนตก เมืองผมหลับนอน ไปไหนๆ ต้นไม้เยอะ บ้านทุกหลังมีที่เยอะ ทุกที่ว่างเขียวไปด้วยหญ้า ตัดเล็ม ให้น้ำ นำความสดชื่น อดคิดชีวิตประจำวันไม่มีปัญหาเรื่องน้ำ ใช้มากน้อยราคาบิลส์ไม่สูงเกินราคา ครับทุกอย่างถ้าสังคมมีระบบที่เรียกว่าจำกัด ชีวิตย่อมถูกควบคุมเหมือนกับน้ำมันรถ ถ้าราคาเกินแกลลอนละ 4 เหรียญ เราต้องรู้จักประหยัด ขับน้อยลง ปีนี้ราคาแก๊สเหลือเชื่อ ราวๆ 3 เหรียญต่อแกลลอน ช่วงกินไก่งวง คนจะขับรถไปเยี่ยมครอบครัว กินข้าว สังสรรค์ ครับเป็นกุศลโดยแท้ เป็นสัจธรรมถ้าจะกล่าวขอให้ราคาถูกอย่างนี้ตลอดไป

อาจจะต่างจากบ้านเรา มากสิ่งขึ้นแล้วยากที่จะลง เพราะระบบดำเนินโดยนายทุน ย่อมผูกขาด คำอ้างต้นทุนการผลิตสูงขึ้น กำไรลด การขึ้นราคาคือการปรับดุลย์ให้ถูกต้อง ให้เจ้าของอยู่ได้ ปรับให้มีคุณภาพ เป็นความจริงคนรวยกำไรลดเพียงบาทเดียวจิตก็ตกแล้ว

และคนไทยชีวิตประจำวันถึงจุดนิยมวัตถุ จึงกลายเป็นกฎเกณฑ์ของชีวิต วัตถุที่สร้างความสะดวกสบายเหมือนการเป็นเจ้าของรถยนต์ ถ้ามีปัญญามีเงินดาวน์ ผ่อนได้ย่อมซื้อ ผมสังเกตชีวิตคนไทยการซื้อบ้าน จะออกไปซื้อนอกชานเมืองไกลหน่อย ราคาถูก การเดินทางเข้ากรุงเพื่อทำมาหากิน ก็ต้องมีรถส่วนตัว ทุกวันรถจะติด เพิ่มราคาน้ำมัน เวลา และสำคัญคือสุขภาพจิต เมื่อทำงานเพียงวันละ 8 ชั่วโมง ต้องออกจากบ้านแต่เช้า เหมือนอยู่พุทธมณฑล ประทุม กลับบ้านมืดค่ำ คนไทยจึงละเลยความเป็นธรรมชาติ

หลายคนบอกว่า บ้านที่ซื้อมีรถไฟฟ้าผ่าน คำพูด มีความคล่องตัวในการไปกลับจากการหาเงิน ผมกลับไทย เมื่อไม่นานชอบไปนั่งรถเมล์ รถเมล์บ้านเรา รถเก่าสกปรก คนเบียด จอดรับส่งบ่อยครั้งเลยป้ายเยอะ ครับมากสิ่งเหมือนกับวัตถุโบราณ แม้แต่รถไฟ สกปรก เก่า ซื้อตั๋วยืน

รถเมล์ในอเมริกา เพิ่งเปลี่ยนราคา คนเกษียณ ซื้อตั๋ว 2.50 ใช้ได้ตลอดวัน รถสะดวก คนไม่เบียดเสียด เวลารถจอดบรรไดขึ้นลง จะลดต่ำ จักรยานที่พับได้สามารถนำไปได้

ผมไปลาสเวกัส นั่งรถสองชั้น (ดัช) เที่ยวตลอด ปกติชอบนั่งแอมแทร็ค สะอาด สะดวก ชอบโบกี้นั่งพักผ่อน อ่านหนังสือ ทุกส่วนเป็นกระจก แม่แต่หลังคา เก้าอี้หมุนได้

งวดนี้ฝนตกหลายวัน ถึงจะไม่มาก การหมุนเวียนธรรมชาติต่างแสดงความรู้สึกดีใจ บ้านทุกหลังเมืองผมมีต้นไม้ ยิ่งบ้านบนเขาต้นไม้ใหญ่มากต้น ฝนตก ชะฝุ่น คราบของสิ่งไม่ดีงามหลุดหาย กิ่งก้านใบ ลำต้น เปียกชุ่ม ใบตั้ง หน้าของเดือนนี้ ดอกไม้อาจลดลง แต่มีต้นไม้บางประเภทที่มีใบหยิก ลูกมีสีแดงกลม ดกเต็มต้นจะออกดอกผลสีแดง 2-3 วันเดินผ่าน “สวนครัวทดลอง” ชาวบ้านช่วยกันก่อลังไม้ใหญ่ๆ เอาดินมาใส่ ปลูกผัก และกล่องยาวข้างๆ ปลูกดอกไม้ ปล่อยให้ผักเติบโตเจริญโดยไม่มีสัตว์รบกวน

ครับชีวิตคน ถ้ารู้จักดูแลให้เป็นไปตามกฎธรรมชาติ ไม่ดื้อรั้น ชีวิตย่อมเจริญเติบโต ไปตามทิศทางดีๆ ที่ควรเป็น ยังเล็กพ่อแม่ดูแล ขยันเรียน เชื่อฟัง พระท่านบอกว่า เติบโตควบคู่กับธรรมะ จะเติบโตด้วยความถูกต้อง กายใจ จะงอกงามได้สัดส่วน ถ้าจิตใจมีเมตตา ทุกสิ่งดีๆ ก็จะเป็นไปเอง เหมือนกับคำว่า “ละเลิก ไม่ยึดติดความสุข ความทุกข์ก็หายไปเอง”

จิบกาแฟ “พีท” ซื้อมาจากคอสโก้ 2 ปอนด์ ประมาณ 13 เหรียญ ช่วงลดราคา ราคาซื้อของในตลาด ถุงละ 12 ออน ปอนด์หนึ่งมี 16 ออน ครับราคาแตกต่าง หลักเศรษฐศาสตร์ สอนเสมอ รู้จักหาเงิน และเมื่อหาได้ต้องรู้จักใช้เงิน การเก็บออมเล็กๆ น้อยๆ ประจำทุกเดือนเวลาหลายสิบปี เงินเล็กกลายเป็นเงินใหญ่ ที่สำคัญ คือการมีวินัยให้กับชีวิต เสียงคำเตือนด้วยความรัก ความห่วงใยของแม่ มานะและอดทนนะลูก ครับแม่